Ders Adı Kodu Yarıyıl T+U Saat Kredi AKTS
19. Yy. Türkiye’Sinde Fikir Hareketleri ve Basın GZT 517 0 3 + 0 3 6
Ön Koşul Dersleri
Önerilen Seçmeli Dersler
Dersin Dili Türkçe
Dersin Seviyesi YUKSEK_LISANS
Dersin Türü Seçmeli
Dersin Koordinatörü Doç.Dr. MİKAİL UĞUŞ
Dersi Verenler Doç.Dr. MİKAİL UĞUŞ,
Dersin Yardımcıları

Türkiye'deki fikir hareketleri bağlamında basının rolünü ve sorumluluklarını irdeler ve bu açıdan basın, siyaset ve toplum ilişkisini bilir. Program yeterliliklerine dersin öğrenme çıktıları en yüksek düzeyde katkı sağlamaktadır.

Dersin Kategorisi Alanına Uygun Temel Öğretim
Dersin Amacı

Dersin amacı, Türkiye'deki fikir hareketleri bağlamında basının rolünü ve sorumluluklarını irdelemek ve bu açıdan basın, siyaset ve toplum ilişkisini ortaya çıkartmaktır.

Dersin İçeriği

Bu ders kapsamında, Osmanlı Devleti’nin 19. yüzyıldaki siyasi, ekonomik arka planına dair bilgi verilecek ve bu doğrultuda oluşan toplumsal yapı, husule gelen fikir akımları ve özellikle 20. yüzyılın başında siyasi arenada yaşanan hareketlilik, farklı düşüncelere mensup aydınlarca teşkil olunan siyasi partiler, örgütler, bunların amaçları ve fikirlerini yaymak amacıyla yürüttükleri basın faaliyetlerine değinilecektir. 

Kalkınma Amaçları
# Ders Öğrenme Çıktıları Öğretim Yöntemleri Ölçme Yöntemleri
1 Türkiye’deki siyasal yaşamın tarihsel sürekliliğini kavrar Anlatım, Soru-Cevap, Problem Çözme, Tartışma, Benzetişim, Grupla Çalışma, Proje, Çoktan Seçmeli Testler, Sözlü Sınavlar,
2 Türk siyasetindeki modernleşme arayışları hakkında bilgi sahibi olur. Problem Çözme, Mikro Öğretim, Soru-Cevap, Tartışma, Anlatım, Benzetişim, Yazılı Sınavlar (Kısa ve Uzun Yanıtlı), Çoktan Seçmeli Testler, Kısa Cevaplı Testler, Sözlü Sınavlar,
3 BAsın faaliyetleri kapsamında Türkiye’nin siyasal yaşamındaki politik değişimleri analiz edebilir Problem Çözme, Tartışma, Bireysel Çalışma, Gezi / Gözlem, Gözlem, Anlatım, Soru-Cevap, Gösterip Yaptırma, Grupla Çalışma, Proje, Kısa Cevaplı Testler, Ödev / Evde-Çöz Sınavlar, Sözlü Sınavlar,
4 Türkiye’deki politik kültür hakkında Basın üzerinden bilgi sahibi olur Problem Çözme, Grupla Çalışma, Anlatım, Soru-Cevap, Örnek Olay, Bireysel Çalışma, Gösterip Yaptırma, Proje, Ödev / Evde-Çöz Sınavlar, Sözlü Sınavlar,
5 Türk siyasetindeki merkez-çevre ilişkisi hakkında basınla bilgi sahibi olur. Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası, Problem Çözme, Proje, Gezi / Gözlem, Gözlem, Tartışma, Rol Oynama,
6 Türkiye’de modern devletin ortaya çıkışını hazırlayan gelişmeleri yorumlayabilir. Soru-Cevap, Beyin Fırtınası, Problem Çözme, Grupla Çalışma, Anlatım, Tartışma, Benzetişim, Boşluk Doldurma Testleri, Öz Değerlendirme, Çoktan Seçmeli Testler,
Hafta Ders Konuları Ön Hazırlık
1 Türkiye’de Gazetecilik faaliyetlerinin geç başlamasının nedenleri
2 İlk gazeteler: Yabancı Dilde ve Türkçe
3 Tanzimat Dönemi Gazeteciliği. Osmanlı Devletinde siyasi, ekonomik, toplumsal durum. Basın faaliyetleri: Yurt içi, yurtdışı (Yeni Osmanlılar), gazeteciler ve tartıştıkları meseleler
4 Tanzimat Dönemi Gazeteciliği. Osmanlı Devletinde siyasi, ekonomik, toplumsal durum. Basın faaliyetleri: Yurt içi, yurtdışı (Yeni Osmanlılar), gazeteciler ve tartıştıkları meseleler
5 Tanzimat Dönemi Gazeteciliği. Osmanlı Devletinde siyasi, ekonomik, toplumsal durum. Basın faaliyetleri: Yurt içi, yurtdışı (Yeni Osmanlılar), gazeteciler ve tartıştıkları meseleler
6 Meşrutiyet dönemi basını (1876-1908) Siyasi, ekonomik, toplumsal durum. Yurt içi, yurtdışı (Jön türk basını), gazeteciler ve tartıştıkları meseleler
7 Ara Sınav
8 Meşrutiyet dönemi basını (1876-1908) Siyasi, ekonomik, toplumsal durum. Yurt içi, yurtdışı (Jön türk basını), gazeteciler ve tartıştıkları meseleler
9 İkinci Meşrutiyetin ilanı sonrası basın (1908-1918) Siyasi ortam, yeni kurulan partiler, meclis çalışmaları vb. Basın faaliyetleri, gazeteciler ve tartıştıkları meseleler
10 İkinci Meşrutiyetin ilanı sonrası basın (1908-1918) Siyasi ortam, yeni kurulan partiler, meclis çalışmaları vb. Basın faaliyetleri, gazeteciler ve tartıştıkları meseleler
11 İkinci Meşrutiyetin ilanı sonrası basın (1908-1918) Siyasi ortam, yeni kurulan partiler, meclis çalışmaları vb. Basın faaliyetleri, gazeteciler ve tartıştıkları meseleler
12 İkinci Meşrutiyetin ilanı sonrası basın (1908-1918) Siyasi ortam, yeni kurulan partiler, meclis çalışmaları vb. Basın faaliyetleri, gazeteciler ve tartıştıkları meseleler
13 Milli Mücadele Dönemi
14 Cumhuriyetin ilk yılları basın (Harf devrimine kadar)
Kaynaklar
Ders Notu

Öğrenci dünyada hangi ekonomik, siyasi ve sosyo-kültürel şartların zorlamasıyla kitle iletişimin, özellikle yazılı basının ortaya çıktığına ve gelişimine dair bilgi sahibi olacaktır. - Türkiye’de hangi ekonomik, siyasi ve sosyo-kültürel şartların zorlamasıyla kitle iletişimin, özellikle yazılı basının ortaya çıktığına ve gelişimine dair bilgi sahibi olacaktır. - Öğrenci Türkiye’nin yakın tarihine dair bilgi sahibi olacaktır. - Bu sayede gazeteci adayı olan öğrencilerin geçmişteki kişi, kurum ve yaşanmış olaylarla günümüzdeki bir kısım kişi, kurum ve olaylar arasında bağlantı kurma, karşılaştırma ve doğru yorumlar getirebilmelerine katkı sağlanabilecektir. 

Ders Kaynakları

Atatürk, M.Kemal; Nutuk, C.I-III, İstanbul 1961.

Atatürk'ün Söylev ve Demeçleri, I-II, Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü yayını, Ankara 1945, 1959.

Atatürk'ün Tamim Telgraf ve Beyannameleri, Atatürk Araştırma Merkezi yayını, Ankara 1991.

Atatürk’ün Kurtuluş Savaşı Yazışmaları, (haz.M.Onar), C.I-II, Ankara 1995.

Acaroğlu, Türker; Açıklamalı Atatürk Kaynakçası, C.I-II, Ankara 1981.

Ahmad, Feroz-B.T.Ahmad; Türkiye’de Çok Partili Politikanın Açıklamalı Kronolojisi (1945-1971), Ankara 1971.

Aydemir, Ş.Süreyya; İnkılap ve Kadro, Ankara 1932; Tek Adam: Mustafa Kemal, C.I-III, 1963-65.

Bayur, Yusuf Hikmet, Türk İnkılabı Tarihi, Ankara 1953.

Bıyıklıoğlu, Tevfik, Atatürk Anadolu’da, Ankara 1959.

Bilsel, Cemil; Lozan, C. I-II, İstanbul 1933.

Cebesoy, Ali Fuat, Milli Mücadele Hatıraları, İstanbul 1953; Moskova Hatıraları, İstanbul 1956.

Erim, Nihat, Devletlerarası Hukuku ve Siyasi Tarih Metinleri, Ankara 1953.

Goloğlu, Mahmut, Milli Şef Dönemi 1939-1945, Ankara 1974.

Gönlübol, Mehmet-Cem Sar; Olaylarla Türk Dış Politikası (1919-1973), Ankara 1982.

Güneş, İhsan, Birinci Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin Düşünsel Yapısı (1920-1923), Eskişehir 1985.

İğdemir, Uluğ; Sivas Kongresi Tutanakları, Ankara, 1969; Heyet-i Temsiliye Tutanakları, Ankara 1975.

İnönü, İsmet, Hatıralar, C.I-II, Ankara 1992; Söylev ve Demeçler, İstanbul 1946.

Jaeschke, Gotthard; Türk Kurtuluş Savaşı Kronolojisi (1918-1922) , Ankara 1989.

Kansu, M.Müfit, Erzurum'dan Ölümüne Kadar Atatürkle Beraber, Ankara 1966.

Karabekir, Kazım, İstiklal Harbimiz, İstanbul 1969.

Karaosmanoğlu, Yakup Kadri, Politikada 45 Yıl, Ankara 1968.

Karal, Enver Ziya, Atatürk’ten Düşünceler, Ankara 1969.

Karpat, Kemal, Türk Siyasi Tarihi, İstanbul 2015.

Kocatürk, Utkan; Atatürk ve Türkiye Cumhuriyeti Tarihi Kronolojisi (1918-1938), Ankara 1988; Atatürk’ün Fikir ve Düşünceleri, Ankara 1984.

Meray, Seha L.; Lozan Barış Konferansı-Tutanaklar/Belgeler, C.I-VIII, İstanbul 1993; Osmanlı İmparatorluğu’nun Çöküş Belgeleri, Ankara 1977.

Onar, Mustafa; Atatürk'ün Kurtuluş Savaşı Yazışmaları-I-II, Ankara 1995.

Öztürk, Kazım, Atatürk’ün TBMM Açık ve Gizli Oturumlarındaki Konuşmaları, C.I-II, Ankara 1990; Türkiye Cumhuriyeti Hükümetleri ve Programları, İstanbul 1968.

Sanal, Türker; Türkiye Cumhuriyeti ve 50 Hükümeti, Ankara 1995.

Sarıhan, Zeki; Kurtuluş Savaşı Günlüğü, C. I-IV, Ankara 1982-1996.

Selek, Sabahattin, Anadolu İhtilali, İstanbul 1968.

Sonyel, R.Salahi, Türk Kurtuluş Savaşı ve Dış Politika, Ankara 1973.

Soyak, Hasan Rıza, Atatürk’ten Hatıraları, C.I-II, İstanbul 1973.

Şimşir, Bilal N., Lozan Telgrafları, C.I-II, Ankara 1990.

Tansel, Selahattin, Mondros’tan Mudanya’ya , C.I-IV, Ankara 1977-8.

Tökin, F. Hüsrev; Türkiye’de Siyasi Partiler ve Siyasi Düşüncenin Gelişimi, İstanbul 1965.

Turan, Şerafettin, Atatürk'ün Düşün Yapısını Etkileyen Olaylar Düşünürler, Ankara 2010; Türk Devrim Tarihi C.I-IV, Ankara 1991-9.

Tunaya, T.Zafer; Türkiye’de Siyasi Partiler (1859-1952), İstanbul 1952; Devrim Hareketleri İçinde Atatürk ve Atatürkçülük, İstanbul 1981.

Türk Anayasaları; Parlamento Tarihi.

Ünaydın, Ruşen Eşref, Diyorlar ki, (haz.Ş.Kutlu), Ankara 1985.

Yalman, Ahmet Emin, Yakın Tarihte Gördüklerim ve Geçirdiklerim, İstanbul 1970.

Ayrıca, F.Armaoğlu’nun, C.Üçok ve O.Sander’in siyasi tarih ile ilgili eserlerinden de faydalanılmıştır.

# Ders Öğrenme Çıktılarının Program Çıktılarına Katkısı
1 Türkiye’deki siyasal yaşamın tarihsel sürekliliğini kavrar
2 Türk siyasetindeki modernleşme arayışları hakkında bilgi sahibi olur.
3 BAsın faaliyetleri kapsamında Türkiye’nin siyasal yaşamındaki politik değişimleri analiz edebilir
4 Türkiye’deki politik kültür hakkında Basın üzerinden bilgi sahibi olur
5 Türk siyasetindeki merkez-çevre ilişkisi hakkında basınla bilgi sahibi olur.
6 Türkiye’de modern devletin ortaya çıkışını hazırlayan gelişmeleri yorumlayabilir.
Değerlendirme Sistemi
Yarıyıl Çalışmaları Katkı Oranı
1. Ara Sınav 100
Toplam 100
1. Final 50
1. Yıl İçinin Başarıya 50
Toplam 100
AKTS - İş Yükü Etkinlik Sayı Süre (Saat) Toplam İş Yükü (Saat)