1. Eğitim Bilgi Sistemi
  2. Fizik Bölümü
  3. Radyasyon ve Radyasyondan Korunma (2024 - 2025)
Ders Adı Kodu Yarıyıl T+U Saat Kredi AKTS
Radyasyon ve Radyasyondan Korunma FIZ 443 7 3 + 0 3 5
Ön Koşul Dersleri
Önerilen Seçmeli Dersler
Dersin Dili Türkçe
Dersin Seviyesi Lisans
Dersin Türü Seçmeli
Dersin Koordinatörü Dr.Öğr.Üyesi NİLÜFER DEMİRCİ SAYĞI
Dersi Verenler Dr.Öğr.Üyesi NİLÜFER DEMİRCİ SAYĞI,
Dersin Yardımcıları

Nükleer Fizik bilim dalı Araştırma Görevlileri
Dersin Kategorisi Diğer
Dersin Amacı

Bu ders ile öğrencinin; Radyasyondan korunma temel prensiplerini öğrenmesi, radyasyondan korunma ile ilişkili uluslararası tavsiyeleri anlaması ve ilgili organizasyonları tanıması, radyasyonun insanlar üzerindeki etkilerini öğrenmesi, UAEA temel güvenlik standartlarını öğrenmesi, ulusal radyasyon güvenliği mevzuatının ayrıntısını ve gerekliliğini öğrenmesi, yerel radyasyon güvenliği organizasyonu yapılması gerekliliğini anlaması ve yöntemsel yorumlaması, olası radyolojik tehlike ve acil durumlar hakkında fikir sahibi olması ve uygulamalara göre sınıflandırması ve olası müdahale için uluslararası ve ulusal müdahale kriterlerini hakkında görüş sahibi olması amaçlanır.
Dersin İçeriği

Mesleki etik ilkeler ve sorumluluklar, Radyasyondan korunmanın esasları Tarifler ve Birimler, Doğal rasyasyonlar ve Doz hesapları, Radyasyonların madde ile etkileşimleri, Radyasyonların deteksiyon ve ölçülmelerinin temel ilkeleri, Radyasyonun İnsanlar üzerindeki Etkileri, Temel radyasyon Korunması Standartları, Radyasyondan korunma ile ilişkili uluslararası tavsiyeler ve ilgili kuruluşların raporları, Ulusal radyasyon güvenliği mevzuatı, Radyasyon korunması Zırhlaması, Radyasyon korunması deteksiyon ve ölçmeleri, Radyasyon Kontrolü ve korunması programları, Radyasyon kazaları ve kazalardan korunma, Radyoaktif artıklar ve zararsız hale getirilmeleri
Kalkınma Amaçları
# Ders Öğrenme Çıktıları Öğretim Yöntemleri Ölçme Yöntemleri
1 Radyoaktivite ve radyasyon ile ilgili nicelikleri birimleriyle açıklar, Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası, Tartışma, Gezi / Gözlem,
2 Radyasyonların insanlar üzerindeki etkilerini sıralar, Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası, Tartışma,
3 Radyasyondan korunma temel prensiplerini aktarır, Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası, Tartışma,
4 Radyasyondan korunma ile ilişkili ulusal ve uluslararası tavsiyeleri, radyasyon güvenliği mevzuatını ve gerekliliğini açıklar. Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası, Tartışma,
Hafta Ders Konuları Ön Hazırlık
1 Mesleki etik ilkeler ve sorumluluk bilinci üzerine karşılaşılabilecek durumların özeti, Radyasyondan korunmanın esasları Tarifler ve Birimler [1] Sayfa 1-7
2 Doğal rasyasyonlar ve Doz hesapları [1] Sayfa 8-15
3 Radyasyonların madde ile etkileşimleri [2] Sayfa 29-52
4 Radyasyonların deteksiyon ve ölçülmelerinin temel ilkeleri [2] Sayfa 53-65
5 Radyasyonun İnsanlar üzerindeki Etkileri [1] Sayfa 15-30
6 Temel radyasyon Korunması Standartları [2] Sayfa 205-226
7 Radyasyondan korunma ile ilişkili uluslararası tavsiyeler ve ilgili kuruluşların raporları [4] Sayfa 1-50
8 Ulusal radyasyon güvenliği mevzuatı [4] Sayfa 1-50
9 ARASINAV
10 Radyasyon korunması Zırhlaması [2] Sayfa 227-247
11 Radyasyon korunması deteksiyon ve ölçmeleri [2] Sayfa 248-275
12 Radyasyon Kontrolü ve korunması programları [2] Sayfa 276-310
13 Radyasyon kazaları ve kazalardan korunma [2] Sayfa 319-327
14 Radyoaktif artıklar ve zararsız hale getirilmeleri [2] Sayfa 328-340
Kaynaklar
Ders Notu

[1] Nejat Aybers, Ahmet Bayülken, Nükleer Reaktörlerin Güvenliği, İstanbul Teknik Üniversite Matbaası, Gümüşsuyu, 1992
[2] Selahattin A. Göksel, Radyasyonların Biyolojik Etkileri ve Radyasyon Korunması, İstanbul Teknik Üniversitesi Matbaası, Gümüşsuyu, 1973
[3] Fehime Bayvas, Radyoaktivite Radyasyon ve Nükleer Enerji, 1989.
[4] 1990 Recommendations of the International Commission on Radiological Protection-ICRP, Report No.60 (1990), International Basic Safety Standarts for Protection Against Ionizing Radiation and for the Safety of Radiation Sources - Safety Series:115, International Atomic Energy Agency, IAEA (1996), Ulusal mevzuat; TAEK Kanunu (1982), Radyasyon Güvenliği Tüzüğü (1985), Radyasyon Güvenliği Yönetmeliği (2000), Tıpta Tedavi Amacıyla İyonlaştırıcı Radyasyon Kaynaklarını İçeren Tesislere Lisans Verme Yönetmeliği (1994), AB Radyasyondan Korunma Mevzuatı OECD/NEA.
Ders Kaynakları

[5] Ahmet Kumaş, Radyasyon sağlığı ve güvenliği, Palme Yayıncılık

[6]James E. Martin, Çeviri: Güneş Tanır, Mustafa Hicabi Bölükdemir, Kemal Koç, Radyasyon ve Radyasyondan Korunma Fiziği, Palme Yayıncılık

[7] Ahmet Kumaş, Radyasyon fiziği ve tıbbi uygulamaları, Palme Yayıncılık
Sıra Program Çıktıları Katkı Düzeyi
1 2 3 4 5
1 Fizik ve matematik alanlarında ileri düzeyde kuramsal ve uygulamalı bilgi ve kavrayışı kullanabilme becerisi X
2 Fen ve matematik alanlarındaki kuramsal, deneysel ve teknolojik bilgi ve deneyimlerini uygulama ve kavrama X
3 Fizik alanındaki kavramları, fikirleri ve verileri bilimsel yöntemlerle değerlendirme, karmaşık problem ve konuları belirleme, analiz etme, tartışmalar yapma, kanıta ve araştırmalara dayalı öneriler geliştirme becerisi X
4 Fizik uygulamalarında deney kurma ve gerçekleştirme, veri toplama, deney sonuçlarını analiz etme, yorumlama ve kavrama X
5 Fizik alanı uygulamalarının sonuçları hakkında toplumu bilgilendirme, onlara düşüncelerini, problemlere ilişkin çözüm yöntemlerini, nicel ve nitel verilere dayandırarak açık bir biçimde aktarma becerisi X
6 Fizik alanı ile ilgili modern ve teknolojik yöntem, teknik ve cihazları kullanma becerisi X
7 Fizik alanında gerekli olan bilgisayar yazılımı ve donanımı kullanabilme becerisi X
8 Alan dışı seçimlik desler ile farklı ilgi alanlarında kişisel gelişimi destekleme becerisi X
9 Disiplinlerarası çalışmaları bağımsız ya da takımlarda etkin bir biçimde yürütme becerisi X
10 Bilim ve teknoloji konularındaki endüstrinin ihtiyaç duyduğu sektörlerde güncel gelişmeleri takip ederek kişisel ya da sorumluluğu altında çalışanların mesleki gelişimine yönelik etkinlikleri planlayıp yönetme becerisi X
11 Fizik alanı ile ilgili verilerin toplanması, yorumlanması, duyurulması aşamalarında kazanılan Türkçe sözlü ve yazılı etkin iletişim kurma becerisi ve en az bir yabancı dil bilgisini kullanma ve bilimsel, sosyal ve etik değerleri gözetme becerisi X
# Ders Öğrenme Çıktılarının Program Çıktılarına Katkısı PÇ 1 PÇ 2 PÇ 3 PÇ 4 PÇ 5 PÇ 6 PÇ 7 PÇ 8 PÇ 9 PÇ 10 PÇ 11
1 Radyoaktivite ve radyasyon ile ilgili nicelikleri birimleriyle açıklar, 4 4 4 3 3 3 3 4 3 2 3
2 Radyasyonların insanlar üzerindeki etkilerini sıralar, 4 4 4 3 3 3 3 3 3 2 3
3 Radyasyondan korunma temel prensiplerini aktarır,
4 Radyasyondan korunma ile ilişkili ulusal ve uluslararası tavsiyeleri, radyasyon güvenliği mevzuatını ve gerekliliğini açıklar.
Değerlendirme Sistemi
Yarıyıl Çalışmaları Katkı Oranı
1. Ara Sınav 50
1. Ödev 20
1. Performans Görevi (Seminer) 20
1. Kısa Sınav 10
Toplam 100
1. Yıl İçinin Başarıya 50
1. Final 50
Toplam 100
AKTS - İş Yükü Etkinlik Sayı Süre (Saat) Toplam İş Yükü (Saat)
Ders Süresi (Sınav haftası dahildir: 16x toplam ders saati) 16 3 48
Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi(Ön çalışma, pekiştirme) 16 2 32
Ara Sınav 1 10 10
Kısa Sınav 1 5 5
Ödev 1 10 10
Final 1 10 10
Performans Görevi (Seminer) 1 10 10
Toplam İş Yükü 125
Toplam İş Yükü / 25 (Saat) 5
Dersin AKTS Kredisi 5