Ders Adı Kodu Yarıyıl T+U Saat Kredi AKTS
Kuş Gözlemciliği ve Fotoğrafçılığı SAU 069 0 1 + 0 2 2
Ön Koşul Dersleri

Ön koşul ders yoktur. 

Önerilen Seçmeli Dersler

Önerilen seçmeli ders yoktur. 

Dersin Dili Türkçe
Dersin Seviyesi Lisans
Dersin Türü Seçmeli
Dersin Koordinatörü Prof.Dr. ALİ UZUN
Dersi Verenler
Dersin Yardımcıları

Biyoloji Bölümü Araştırma Görevlileri

Dersin Kategorisi Alanına Uygun Öğretim
Dersin Amacı

Çevresinde gördüğü veya görebileceği kuşları tanımak, teşhis edebilmek için fotoğraflamak ve bu bağlamda doğal hayatı tanımak ve sevmek

Dersin İçeriği

Kuşların genel özellikleri, kuşları araştırma yöntemleri, Türkiye kuşları, iyi fotoğraf çekmek için gerekenler

Kalkınma Amaçları
# Ders Öğrenme Çıktıları Öğretim Yöntemleri Ölçme Yöntemleri
1 Kuşların karakteristik özelliklerini kavrar. Anlatım, Soru-Cevap,
2 Çevresinde gördüğü kuşları tanır. Soru-Cevap, Anlatım,
3 Kuşları araştırma yöntemlerini bilir Soru-Cevap, Anlatım,
4 Kuşları fotoğraflamak için gerekli bilgiye sahip olur. Soru-Cevap, Anlatım,
5 Fotoğraf makinelerinin temel özelliklerini bilir Grupla Çalışma, Soru-Cevap,
6 Hangi kuşları nerede fotoğraflayacağını bilir Soru-Cevap,
Hafta Ders Konuları Ön Hazırlık
1 Kuşların karakteristik özellikleri Öğrencilerin kuşların morfolojik (gaga, tüy, kanat yapısı), fizyolojik (metabolizma, solunum) ve davranışsal özellikleri hakkında temel biyoloji bilgilerini gözden geçirmeleri önerilir. Ayrıca omurgalı hayvan sınıflandırmasında kuşların yeri ve ayırt edici özellikleriyle ilgili ön okuma yapılması faydalı olacaktır.
2 Kuş gözlemciliğinin tarihçesi Öğrencilerin doğa tarihi ve ornitolojinin gelişim süreci hakkında genel bilgi edinmeleri önerilir. Kuş gözlemciliğinin bilimsel ve amatör düzeydeki gelişimi, önemli kuş gözlemcileri, kuş halkalama ve veri toplama yöntemlerinin evrimi hakkında temel kaynaklardan ön okuma yapılması faydalı olacaktır.
3 Kuş gözlemciliği için gerekli araç-gereç ve özellikleri Öğrencilerin kuş gözleminde yaygın olarak kullanılan ekipmanlar hakkında genel bilgi edinmeleri önerilir. Dürbün, teleskop, kuş rehber kitapları, ses kayıt cihazları, gözlem defteri ve fotoğraf ekipmanlarının temel kullanım amacı ve özellikleri hakkında ön okuma yapılması faydalı olacaktır. Ayrıca, doğada güvenli ve etik gözlem yapma kurallarına göz atılması beklenir.
4 Kuşları teşhis metotları Öğrencilerin kuşların morfolojik özelliklerini (gaga şekli, kanat yapısı, tüy rengi, bacak yapısı), davranışlarını ve seslerini gözlemleyerek tür teşhisine nasıl katkı sağladığı konusunda temel bilgi edinmeleri önerilir. Ayrıca kuş tanımlama rehberleri, uygulamalar (örn. Merlin, iNaturalist) ve kuş seslerini tanıma araçları hakkında ön okuma veya inceleme yapmaları faydalı olacaktır.
5 Populasyon yoğunluğunu tespit metotları Öğrencilerin temel ekoloji ve popülasyon dinamiği kavramlarını gözden geçirmeleri önerilir. Kuş popülasyonlarının yoğunluğunu belirlemede kullanılan nokta sayımı, transekt yöntemi, bireysel işaretleme (halkalama) ve ses analizine dayalı tahmin metotları hakkında ön okuma yapmaları faydalı olacaktır. Ayrıca örnek çalışmalara göz atarak bu yöntemlerin saha uygulamaları konusunda fikir edinmeleri beklenir.
6 Kuş göçlerini çalışma metotları Öğrencilerin kuş göçleriyle ilgili temel kavramlara (göç yolları, zamanlaması, yön bulma mekanizmaları) aşina olmaları önerilir. Kuş göçlerini incelemede kullanılan başlıca yöntemler olan halkalama, uydu takip sistemleri (GPS-GSM vericiler), radar gözlemleri ve biyoakustik kayıtlar hakkında ön okuma yapılması faydalı olacaktır. Ayrıca kuş göçlerinin ekolojik ve koruma açısından önemi üzerine düşünmeleri beklenir.
7 Kuş yuvalarını çalışma metotları Öğrencilerin kuşların üreme biyolojisi, yuva tipleri ve yuva yapım davranışları hakkında temel bilgi edinmeleri önerilir. Yuva çalışmaları sırasında kullanılan gözlem teknikleri (doğrudan gözlem, kamera tuzakları, yuva kutuları), yuva sayımı ve başarı oranı takibi gibi yöntemler hakkında ön okuma yapılması faydalı olacaktır. Etik kurallar ve kuşları rahatsız etmeden veri toplama yöntemleri de gözden geçirilmelidir.
8 Belirli bir bölgenin kuşlarını tespit ve sayım metotları Öğrencilerin kuş sayımı ve gözleminde kullanılan temel yöntemler hakkında ön bilgi edinmeleri önerilir. Nokta sayımı, transekt sayımı, arazi gözlemleri, sesli tür tanıma ve mevsimsel farklılıkların dikkate alınması gibi teknikler hakkında ön okuma yapılması faydalıdır. Ayrıca saha veri formlarının ve kuş tanıma rehberlerinin kullanımı konusunda ön hazırlık yapılması beklenir.
9 Ara Sınav
10 Kuşların davranışlarının gözlem metoduyla incelenmesi Öğrencilerin etoloji (davranış bilimi) ve kuş davranışlarıyla ilgili temel kavramları gözden geçirmeleri önerilir. Gözlem metotları (odak birey gözlemi, örnekleme aralıklarıyla gözlem, tüm olay kaydı) hakkında temel bilgiler edinilmesi; davranış etiketleme (etogram) ve veri kaydı için kullanılacak araçlara (defter, video, uygulamalar) aşinalık kazanılması faydalı olacaktır. Ayrıca gözlem yapılacak kuş türlerine dair ön bilgi toplanması önerilir.
11 Türkiye Kuşları Öğrencilerin Türkiye’de bulunan başlıca kuş türleri, bunların yaşam alanları, göç yolları ve ekolojik rollerine dair genel bilgi edinmeleri önerilir. Türkiye’nin coğrafi konumu nedeniyle barındırdığı çeşitlilik ve önemli kuş göç yolları hakkında ön okuma yapılması faydalı olacaktır. Ayrıca Türkiye’nin kuş koruma alanları ve tür zenginliğiyle ilgili temel kaynaklar gözden geçirilmelidir.
12 Kuş gözleminde kullanılan fotoğraf makinası ve objektifler Öğrencilerin kuş fotoğrafçılığında yaygın olarak kullanılan fotoğraf makinesi türleri (DSLR, aynasız, kompakt) ve objektif tipleri (telefoto, zoom, sabit odaklı) hakkında temel bilgi edinmeleri önerilir. Ayrıca çekim teknikleri, ışık koşulları ve ekipman seçiminin görüntü kalitesine etkisi üzerine ön okuma yapılması faydalı olacaktır. Ekipmanın taşınabilirliği, dayanıklılığı ve kullanım kolaylığı gibi özellikler de gözden geçirilmelidir.
13 Uygulama arazi için hazırlık yapılmalıdır.
14 Uygulama arazi hazırlık yapılmalıdır.
Kaynaklar
Ders Notu

Bu dersin notu; teorik bilgi, saha uygulamaları, fotoğraf projeleri ve gözlem raporları üzerinden değerlendirilmektedir. Öğrenciler, ders süresince kuş gözlem defteri tutmakta ve en az bir saha gezisine aktif olarak katılarak gözlemlerini belgelemektedir. Ayrıca ders kapsamında çekilen kuş fotoğrafları üzerinden tür tanıma ve etik doğa fotoğrafçılığı ilkeleri değerlendirilmektedir. 

Ders Kaynakları

1.Colin Bibby, Martin Jones ve Stuart Marsden, “Kuş Araştırmaları”, Çeviri: Barbaros Demirci, Sancar barış, Doğa Derneği Yayınları, 2000.
2.Humphrey M Dobinson, “Bird Count”, Kestrel Books, Published Penguin Books Ltd., England, 1976.
3.Prof. Dr. İlhami KİZİROĞLU, “Türkiye Kuşları”, OGM yayınları, 1989.
4.Peter Hayman, Rob Huma, “Kuş Gözlemcisinin Cep Kitabı”, Çeviri: Beyser Semizoğlu, Kuş Araştırmaları Derneği yayınları, 2002.

# Ders Öğrenme Çıktılarının Program Çıktılarına Katkısı
1 Kuşların karakteristik özelliklerini kavrar.
2 Çevresinde gördüğü kuşları tanır.
3 Kuşları araştırma yöntemlerini bilir
4 Kuşları fotoğraflamak için gerekli bilgiye sahip olur.
5 Fotoğraf makinelerinin temel özelliklerini bilir
6 Hangi kuşları nerede fotoğraflayacağını bilir
Değerlendirme Sistemi
Yarıyıl Çalışmaları Katkı Oranı
1. Kısa Sınav 10
2. Kısa Sınav 10
1. Ödev 30
1. Ara Sınav 50
Toplam 100
1. Yıl İçinin Başarıya 50
1. Final 50
Toplam 100
AKTS - İş Yükü Etkinlik Sayı Süre (Saat) Toplam İş Yükü (Saat)
Ders Süresi (Sınav haftası dahildir: 16x toplam ders saati) 16 4 64
Ara Sınav 2 2 4
Kısa Sınav 2 2 4
Ödev 2 1 2
Final 1 6 6
Performans Görevi (Uygulama) 3 12 36
Toplam İş Yükü 116
Toplam İş Yükü / 25 (Saat) 4,64
dersAKTSKredisi 2