1. Eğitim Bilgi Sistemi
  2. Mimarlık Bölümü
  3. Kentte ve Mimarlıkta Kamusallık-Mahremiyet (2024 - 2025)
Ders Adı Kodu Yarıyıl T+U Saat Kredi AKTS
Kentte ve Mimarlıkta Kamusallık-Mahremiyet MIM 007 0 1 + 2 2 5
Ön Koşul Dersleri

Ön Koşul yok
Önerilen Seçmeli Dersler
Dersin Dili Türkçe
Dersin Seviyesi Lisans
Dersin Türü Seçmeli
Dersin Koordinatörü Doç.Dr. HATİCE SENEM DOYDUK
Dersi Verenler
Dersin Yardımcıları
Dersin Kategorisi Alanına Uygun Öğretim
Dersin Amacı

Dersin amacı, bir kentte yaşayan tüm sınıflara ait insanların, kentin her noktasına sağlıklı bir şekilde eriştiği, kentlilerin kullanımına sunulan ve ortak bir sosyal hayatın oluştuğu kent ortamlarındaki mekansal pratikleri inceleme yoluyla, kent üzerine derinlemesine bir algı ve mesleki bir farkındalık yaratmaktır. Kentte üzerine okuma yapılacak mekanların sosyal, ekonomik, kültürel çeşitliliği öğrencilerin her kente-ya da kente parçasına özgü karakteristik nitelikler olduğunu fark etmelerini sağlayacaktır. Bireysel pratikler kadar, toplumsal eylemlilikler de kentin karakteristiğini belirlediğinden, bir kent okumasının sadece fiziki mekanları ölçmek, kayıt altına almaktan ibaret olmadığı, kentin ancak içinde yaşayanlarla birlikte ele alındığında mimari olarak algılanabileceğini ortaya koyar. Fiziki çebrenin ancak sosyal yapı ile birlikte ele alındığında sağlıklı, güvenli, nitelikli ve anlamlı mekanlar üretilebileceğinin öğrencilere aktarılması bu dersin en önde gelen amaçlarından biridir.
Dersin İçeriği

Ders kapsamında kent içerisinde bulunan kamusal mekanların, toplumsal yapı ve mekansal pratiklerle birlikte ele alınıp, fiziki çevrenin toplumun yapısına ne derece etki ettiği incelenmektedir. Çeşitli yaş, cinsiyet, gelir grubu, etnisiteye ait kişilerin kentin her bölgesinden eşit, adil bir şekilde faydalanırken aynı zamanda farklı ihtiyaç ve beklentilerinin de olacağı, aynı zamanda ortama farklı içeriklerde katkılar sunabileceği üzerinde durulur. Bu katkılar ve beklentiler, farklı fonksiyonlar olarak tezahür eder ve mekana yansır. Ulaşım imkanlılıkları, ekolojik krizler, eğlence, alışveriş, nitelikli boş zaman gibi çeşitli aktivitelere ait pratiklerin izlenmesi ve kayıt altına alınmasıyla kentsel ve kamusal mekanın çözümlenmesi ve ihtiyaçlar doğrultusunda önerilerin geliştirilmesi sağlanır. Kentlilerin sağlıklı, eşit, dinamik bir mekan kullanımını sağlamak için sadece fiziki mekanın iyileştirilmesi değil, kenti toplumsal ve sosyal olarak inşa eden grupların ihtiyaçları ve değerleri doğrultusunda da yaklaşımlara sahip olma gerekliliği üzerinde durulmaktadır.
# Ders Öğrenme Çıktıları Öğretim Yöntemleri Ölçme Yöntemleri
1 Farklı disiplinlilere ait bilgilere açık olma yetkinliği kazanmak
2 Teorik kavrayış ve kavramsal yaklaşım becerisi kazandırmak
3 Literatür araştırması becerisi kazandırmak
Hafta Ders Konuları Ön Hazırlık
1 Açılış Dersi: Tanıtım ve değerlendirme
2 Seminer; kamusal alan, özel alan, mahremiyet kavramlarının teorik ve kavramsal anlamları ve toplumsal arka planları
3 Seminer; literatür taramalarında kamusal yaşamın, modern yaşamdaki ele alınış biçimleri
4 Seminer; kentsel ölçekte, kamusal yapı ölçeğinde ve konut ölçeğinde kamusallık ve mahremiyet örneklerinden izler
5 Seminer; bireysel pratikler ile toplumsal davranışların kentin kamusal mekanda bıraktığı etkilerin kent mekanına yansımalarının izi sürülmesi
6 Kentsel mekandaki kamusallık ve mahremiyet unsurlarının sağlıklı ve nitelikli bir şekilde işlenememesine neden olan sorunlar, çözüm arayışları
7 1. Ara Sınav
8 Seçili alanlar üzerine öğrenci grup sunumları 1
9 Seçili alanlar üzerine öğrenci grup sunumları 2
10 Seçili alanlar üzerine öğrenci grup sunumları 3
11 2. Ara Sınav
12 Seçili alanlar üzerine öğrenci grup sunumları 4
13 Seçili alanlar üzerine öğrenci grup sunumları 5
14 Kapanış Dersi: Değerlendirme ve sonuçlar
Kaynaklar
Ders Notu
Ders Kaynakları

ALBAY, A., (2014), “Meydan Tasarımında Estetik Boyut”, Beykent Üniversitesi, İstanbul.

AYTUĞ, A., İnceoğlu, M., “Kentsel Mekânda Kalite Kavramı”, Megaron 2009;4(3):131-146, İstanbul.

BORA, A. (2004). Kamusal Alan Sahiden Kamusal mı? M. Özbek içinde, Kamusal Alan (s. 525). İstanbul: Fil Yayınları.

ERDÖNMEZ, M.,E., (2014), “Kamusal Alan ve Toplum”, Esenler Belediyesi, Esenler Düşünce Merkezi Şehir Yayınları, İstanbul. 

BAĞBAŞI, G., (2010). “İstanbul Kent Meydanlarının Peyzaj Mimarlığı İlkeleri Açısından İrdelenmesi: Sultanahmet, Beyazıt, Taksim, Beşiktaş, Ortaköy Meydanı Örneği”, Bartın Üniversitesi. 

ÇETİN, A., (2006), “Kamusal Alan Ve Kamusal Mekan Olarak “SOKAK””, Ankara Üniversitesi.

GİDDENS, A. (1998). Sosyoloji Eleştirel Bir Yaklaşım. (M. Esengün, & İ. Öğretir, Çev.) İstanbul: Birey Yayıncılık.

JURGEN, H. (2003). Kamusallığın Yapısal Dönüşümü. (T. Bora, & M. Sancar, Çev.) İletişim Yayınları: İstanbul.

ÖNDER, S., AKLANOĞLU, F., “Kentsel Açık Mekan Olarak Meydanların İrdelenmesi” S. Ü. Ziraat Fakültesi Dergisi 16 (29): (2002) 96-106 

ÖZBEK, M., (ed.), (2004), Kamusal Alan, İstanbul: Hil Yayın. 

SENNETT, R., (1999), Gözün Vicdanı, Kentin Tasarımı ve Toplumsal Yaşam, Ayrıntı Yayınları, İstanbul. 

SENNETT, R. (2000). Kamusal insanın Çöküşü. (S. Durak, & A. Yılmaz, Çev.) İstanbul: Ayrıntı Yayınları.

SİMMEL, G. (2004). Modern Kültürde Çatıma. (T. Bora, N. Kalaycı, & E. Gen, Çev.) İstanbul: İletişim Yayınları
Sıra Program Çıktıları Katkı Düzeyi
1 2 3 4 5
1 Araştırma ve Eleştirel Düşünme Becerisi: Mimari ve kentsel ölçekte belirli sorunlara karşı araştırma, anlama, analiz etme, bilgi üretme, karşılaştırmalı olarak inceleme ve farklı açılardan değerlendirmeler aracılığıyla çözüm önerileri ve stratejik yaklaşımlar geliştirme. X
2 İletişim ve Sunum Becerisi: Meslek ortamlarında ve toplumda, uygun temsil araçlarını kullanarak verimli yazabilme ve konuşabilme; doğru iletişim kurmak üzere geleneksel el çizimleri ve bilgisayar teknolojilerinin kullanıldığı çeşitli tekniklerle programlama ve tasarım sürecinin her aşamasını uygun tekniklerle ifade edebilme, etkili sunum yapabilme. X
3 Tasarım Becerileri: Tasarımın temel ilkelerini ve gerekliliklerini kavrayarak etkin şekilde kullanabilme, ilgili ölçüt ve standartlar doğrultusunda farklı alternatifler üretebilme.
4 Bütünleşik Değerlendirme ve Karar Verme: Tasarım problemlerini çözümlemede kentsel ölçekten tekil malzeme kullanımına; toplumsal yaklaşımdan bireysel kullanım ilişkisine kadar geniş bir aralığa odaklanan unsurları bir arada değerlendirebilme. Mimari ve kentsel tasarım problemlerinin çözümlenmesinde çevrenin bilinçli kullanımı, erişilebilirlik, çevresel sistemler, taşıyıcı sistemler, yapı servis sistemleri gibi birden fazla değişkeni, belirlenen tema ve bağlam kapsamında bir arada kullanabilme. X
5 Mimarlık Tarihi ve Kültür: Mimarlık tarihi kapsamında incelenen örnekleri anlama ve kavrama; bunları şekillendiren yerel, bölgesel, küresel ortamlara ait kültürel normları mimari, sosyo-ekonomik, politik, estetik ve teknolojik faktörler bağlamında değerlendirerek bu mirasın etkilerini anlama; mimarlık düşüncesi ve uygulamasına ilişkin yenilikleri takip ederek yaşam boyu öğrenmeye açık olma. X
6 Kültürel Çeşitlilik: Yerel ve küresel ölçekte farklı kültürlere sahip toplum ve bireylerin ihtiyaçları, değerleri, davranışsal normları hakkında bilgi edinme ve söz konusu kültürel çeşitliliğin etkinlik zemini olan sosyo-mekânsal dinamikleri anlama. X
7 Çevresel Sistemler ve Sürdürülebilir Tasarım: Çevresel sistemlere ve coğrafi özelliklere göre tasarım kriterlerinin çeşitliliğini anlama ve sürdürülebilir kalkınma hedefleri doğrultusunda kamu yararını gözeterek kaynakların korunarak gelecek nesillere aktarılmasına katkıda bulunacak mekanlar oluşturabilme.
8 Kültür ve Tabiat Varlıklarının Korunması: Tarihi ve doğal çevreyi tanıma, önemini kavrama ve koruma bilinci kazanma; tarihi anıtların ve yapıların belgelenmesi, rölöve, restitüsyon ve restorasyon projelerini hazırlamak için gerekli temel teknikleri anlama. X
9 Biçimsel ve Strüktürel Kompozisyon: Form, fonksiyon, strüktür ilişkilerini bir bütün olarak ele alabilme ve mekânsal düzeyde kavrayabilme; yapı malzemeleri ve bileşenlerinin üretim, kullanım ve uygulamalarıyla ilgili ilke ve standartları anlama.
10 Taşıyıcı Sistemler: Taşıyıcı sistemlerin temel özelliklerini anlama, çağdaş taşıyıcı sistemlerin gelişimi ve uygulama alanları hakkında bilgi sahibi olma, ilgili disiplinler ile iş birliği kabiliyeti edinme.
11 Yapı Servis Sistemleri: Yapı tasarımında, strüktürel, çevresel, güvenlik, yapı kabuğu ve bina servis sistemlerini (tesisat, elektrik, sirkülasyon, iletişim, güvenlik ve yangın koruma) anlama, değerlendirme, seçme ve tasarım sürecine entegre edebilme.
12 Proje Yönetimi ve Saha Uygulamaları: Proje yönetimi, iş planlama, finansal yönetim, ekip oluşturma, girişimcilik ve liderlik konularında temel ilkeleri anlama ve uygulayabilme.
13 Finansal Değerlendirme: Fizibilite çalışmaları, yapı maliyeti öngörüleri, işletme maliyetleri, bina yaşam döngüsü gibi kısa, orta ve uzun vadeli finansal konuların temelleri hakkında yeterli bilgi sahibi olma.
14 Meslek Etiği, Alanla İlgili Mevzuat ve Yasal Sorumluluklar: Kamu yararı, sağlığı, güvenliği ve refahı için, mülkiyet hakları, imar ve iskân yönetmelikleri, kullanıcı hakları gibi tasarımı etkileyen konularda mimarın yasal sorumluluklarını anlama, mimari tasarım ve uygulamada mesleki muhakemenin kullanılmasına ilişkin etik değerlerin rolünü kavrayabilme.
# Ders Öğrenme Çıktılarının Program Çıktılarına Katkısı PÇ 1 PÇ 2 PÇ 3 PÇ 4 PÇ 5 PÇ 6 PÇ 7 PÇ 8 PÇ 9 PÇ 10 PÇ 11 PÇ 12 PÇ 13 PÇ 14
1 Farklı disiplinlilere ait bilgilere açık olma yetkinliği kazanmak
2 Teorik kavrayış ve kavramsal yaklaşım becerisi kazandırmak
3 Literatür araştırması becerisi kazandırmak 5 5 5
Değerlendirme Sistemi
Yarıyıl Çalışmaları Katkı Oranı
1. Ara Sınav 40
1. Kısa Sınav 20
Toplam 60
1. Final 40
1. Yıl İçinin Başarıya 60
Toplam 100
AKTS - İş Yükü Etkinlik Sayı Süre (Saat) Toplam İş Yükü (Saat)
Ders Süresi (Sınav haftası dahildir: 16x toplam ders saati) 16 3 48
Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi(Ön çalışma, pekiştirme) 16 3 48
Ara Sınav 3 4 12
Final 1 3 3
Performans Görevi (Arazi Çalışması) 2 7 14
Toplam İş Yükü 125
Toplam İş Yükü / 25 (Saat) 5
Dersin AKTS Kredisi 5