Ders Adı Kodu Yarıyıl T+U Saat Kredi AKTS
Soyut Makineler ve Biçimsel Diller EBT 550 0 3 + 0 3 6
Ön Koşul Dersleri
Önerilen Seçmeli Dersler
Dersin Dili Türkçe
Dersin Seviyesi YUKSEK_LISANS
Dersin Türü Seçmeli
Dersin Koordinatörü Prof.Dr. NEJAT YUMUŞAK
Dersi Verenler Prof.Dr. NEJAT YUMUŞAK,
Dersin Yardımcıları
Dersin Kategorisi Diğer
Dersin Amacı Programlama dillerinin tasarımına ilişkin matematiksel yöntemlerin sunulması ve bir dilde yazılan bir programın kabul şartları için araçlar tasarımını mümkün kılmak.
Dersin İçeriği Dillerle ilgili temel matematik, Regüler ifadeler ve kümeler, Deterministik ve nondeterministik otomatlar, Dilbilgisi ve diller, Regüler diller, bağlamdan bağımsız diller, Gramerlerin iyileştirilmesi ve Normal formlar, Yığıtlı otamatlar, Turing makineleri, Ayrıştırma işlemleri, Dillerin sınıflandırılması, LL(k) diller ve LR(k) diller, Shift-Reduce ve Recursive-Descent ayrıştırma yöntemleri.
# Ders Öğrenme Çıktıları Öğretim Yöntemleri Ölçme Yöntemleri
1 Dil tasarımlarının gerçekleştirilmesi Anlatım, Tartışma,
2 Derleyici tasarımları için ön bilgiler Anlatım, Tartışma,
3 Otomatların gerçekleştirilmesi Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma,
4 Otomatların bilgisayar donanımı ile ilişkilendirilmesi Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası, Gezi / Gözlem,
5 Dillerin sorunlarını anlayabilmek ve bunları çözmek Anlatım, Soru-Cevap,
Hafta Ders Konuları Ön Hazırlık
1 Matematiksel Notasyonlar ve Teknikler 1. Hafta Sunusu
2 Düzenli İfadeler ve Düzenli Diller 2. Hafta Sunusu
3 Deterministik Sonlu Otomatlar 3. Hafta Sunusu
4 Nondeterministik Sonlu Otomatlar 4. Hafta Sunusu
5 Dilbilgisi ve Diller 5. Hafta Sunusu
6 Düzenli ve Düzensiz Diller 6. Hafta Sunusu
7 Bağlamdan Bağımsız Dilbilgisi ve Diller 7. Hafta Sunusu
8 Normal Biçimler 8. Hafta Sunusu
9 Yığıtlı (Pushdown)Otamatlar 9. Hafta Sunusu
10 Turing Makineleri 10. Hafta Sunusu
11 Turing makinesi Örnekleri 11. Hafta Sunusu
12 Ayrıştırma işlemleri (Top-down Parsing) 12. Hafta Sunusu
13 Ayrıştırma işlemleri (Bottom-up Parsing) 13. Hafta Sunusu
14 LL(k) ve LR(k) dilbilgileri 14. Hafta Sunusu
Kaynaklar
Ders Notu
Ders Kaynakları 1. Prof.Dr.Ünal Yarımağan, "Özdevinirler (Otomatlar) Kuramı ve Biçimsel diller", 1. baskı, Bıçaklar kitabevi, 2003.


2. Dan Simovici, Richard L. Tenney, "Theory of formal languages with applications"
Sıra Program Çıktıları Katkı Düzeyi
1 2 3 4 5
1 Yaşadığı toplumun bilgi toplumu olmasına katkıda bulunmak, toplumsal, bilimsel, kültürel ve etik sorunlara çözüm sunmak amaçlarıyla alanındaki bilimsel, teknolojik, sosyal veya kültürel ilerlemeleri ulusal ve uluslararası bilimsel ortamlarda (toplantılarda) tanıtır.
2 Alanında bilimsel araştırma yaparak bilgiye genişlemesine ve derinlemesine ulaşır, alanında güncel teknik ve yöntemler ile bunların kısıtları hakkında kapsamlı bilgiye sahip olup ve elde ettiği bilgiyi değerlendirir, yorumlar ve uygular.
3 Alanı ile ilgili problemleri tanımlar ve formüle eder, yeni ve/veya özgün fikir ve yöntemler geliştirir; karmaşık sistem veya süreçleri tasarlar ve tasarımlarında yenilikçi/alternatif çözümler ile gelişmekte olan yenilikçi yöntemleri kullanır.
4 Kuramsal, deneysel ve modelleme esaslı araştırmaları tasarlar ve uygular, belirsiz, sınırlı ya da eksik verileri bilimsel yöntemlerle tamamlar; verilerin toplanması, yorumlanması, duyurulması aşamalarında ve mesleki tüm etkinliklerde toplumsal, bilimsel ve etik değerleri gözetir.
5 Alanındaki uygulamaların sosyal, çevresel, sağlık, güvenlik, hukuki boyutlarını ve iş hayatı uygulamalarını bilir ve bunların getirdiği kısıtların farkındadır. Disiplin içi ve çok disiplinli takımlarda etkin bir biçimde birlikte ve ya bağımsız çalışabilir ve sorumluluk alır.
# Ders Öğrenme Çıktılarının Program Çıktılarına Katkısı PÇ 1 PÇ 2 PÇ 3 PÇ 4 PÇ 5
1 Dil tasarımlarının gerçekleştirilmesi
2 Derleyici tasarımları için ön bilgiler
3 Otomatların gerçekleştirilmesi
4 Otomatların bilgisayar donanımı ile ilişkilendirilmesi
5 Dillerin sorunlarını anlayabilmek ve bunları çözmek
Değerlendirme Sistemi
Yarıyıl Çalışmaları Katkı Oranı
1. Ara Sınav 30
1. Ödev 35
2. Ödev 35
Toplam 100
1. Yıl İçinin Başarıya 40
1. Final 60
Toplam 100
AKTS - İş Yükü Etkinlik Sayı Süre (Saat) Toplam İş Yükü (Saat)
Ders Süresi (Sınav haftası dahildir: 16x toplam ders saati) 16 3 48
Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi(Ön çalışma, pekiştirme) 16 3 48
Ara Sınav 1 25 25
Performans Görevi (Laboratuvar) 1 30 30
Toplam İş Yükü 151
Toplam İş Yükü / 25 (Saat) 6,04
Dersin AKTS Kredisi 6