Ders Adı Kodu Yarıyıl T+U Saat Kredi AKTS
Kelam Kozmolojisi KLM 620 0 3 + 0 3 6
Ön Koşul Dersleri

Yok

Önerilen Seçmeli Dersler

Yok

Dersin Dili Türkçe
Dersin Seviyesi Doktora
Dersin Türü Seçmeli
Dersin Koordinatörü Dr.Öğr.Üyesi ZİYA ERDİNÇ
Dersi Verenler
Dersin Yardımcıları

Yok

Dersin Kategorisi Diğer
Dersin Amacı

Klasik dönemden günümüze kelam tabiat teorisinin tespit edilip diğer teorilerle mukayeseli bir şekilde incelenmesi ve kelâm tabiat teorisinin temel inanç meselelerinin savunulmasına ne tür katkılar sağladığının ortaya konulması amaçlanmaktadır.

Dersin İçeriği

Bu derste cevher, araz, cisim, hareket ve zaman gibi kozmolojinin temel unsurlarının kelâm ilminde nasıl işlendiği ve inanç konularıyla ilişkisi ele alınacaktır

# Ders Öğrenme Çıktıları Öğretim Yöntemleri Ölçme Yöntemleri
1 Kelâmın tabiat teorisinin arka planı hakkında bilgi sahibi olur. Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası, Gösterip Yaptırma, Deney ve Laboratuvar, Gezi / Gözlem,
2 Kelâmın doğa anlayışının İslâm düşüncesinin diğer tabiat tasavvurları arasındaki yeri hakkında değerlendirmelerde bulunur. Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası, Gösterip Yaptırma, Deney ve Laboratuvar, Gezi / Gözlem,
3 Kelâm tabiat teorisiyle diğer teorileri karşılaştırır. Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası, Deney ve Laboratuvar,
4 Kelâmcıların benimsedikleri âlem anlayışının altında yatan temel kaygıları farkeder. Anlatım, Soru-Cevap, Gösterip Yaptırma, Gezi / Gözlem,
5 Kelam tabiat teorisinin İslâm düşüncesine etkilerini değerlendirir. Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası, Deney ve Laboratuvar, Gezi / Gözlem,
6 Günümüz bilimsel kozmolojisinde kelam kozmolojisinin yerini açıklar. Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası, Gösterip Yaptırma, Deney ve Laboratuvar, Gezi / Gözlem,
Hafta Ders Konuları Ön Hazırlık
1 Kelâm kozmolojisine giriş
2 Kelâm doğa teorisinin arka planı
3 Erken dönem kelâmında âlem tasavvuru
4 Cevher-araz teorisi
5 Cisim anlayışı
6 Hareket ve zaman
7 Mütekaddimîn dönem tabiat teorisi ve inanç konuları
8 Müteahhirîn dönemde cevher-araz teorisi
9 Müteahhirîn dönemde cevher-araz teorisi
10 Kelâm ve felsefede cisim ve cevher anlayışı
11 Kelâm ve felsefede arazlar ve genel hükümleri
12 Müteahhirin dönem tabiat teorisinin inanç konularına yansıması
13 Günümüz kozmoloji anlayışı ve arka planı
14 Günümüz kozmolojisi açısından kelâm kozmolojisi
Kaynaklar
Ders Notu

Cemalettin Erdemci, Kelam Kozmolojisine Giriş, Ankara: Araştırma Yayınları, 2007; Ahmet Mekin Kandemir, Mu’tezilî Düşüncede Tabiat ve Nedensellik, İstanbul: Endülüs Yayınları, 2020; Metin Yıldız, Kelam Kozmolojisi Mu’tezilenin Âlem Anlayışı, İstanbul: Endülüs Yayınları, 2020; Osman Demir, Kelamda Nedensellik: İlk Dönem Kelamcılarında Tabiat ve İnsan, İstanbul: Klasik Yayınları, 2015; Mehmet Bulgen, Kelâm Atomculuğu ve Modern Kozmoloji, Ankara: TDV Yayınları, 2015.

Ders Kaynakları

Mehmet Bulgen, Kelam İlminin Kozmolojik Boyutları ve Günümüz Kozmolojisi; MÜİFD, 2010/2, 49-80; Mehmet Bulgen, Fizik Tanrıyı Gereksiz mi Kıldı?, MÜİFD, 2011/2, 143-166; Stephen W. Hawking, Zamanın Kısa Tarihi: Büyük Patlamadan Kara Deliklere, trc. Murat Uraz, Sabit Say, İstanbul: Milliyet Gazetesi, 1988; Seyyid Hüseyin Nasr, İslam Kozmoloji Öğretilerine Giriş, çev. Nazife Şişman, İstanbul: İnsan Yayınları, 1985; Hilmi Demir, Mit, Kozmos ve Akıl, Zerdüştlük Maniheizm Hıristiyan Gnostikler ve İslam, İstanbul: Sarkaç Yayınları, 2011.

Sıra Program Çıktıları Katkı Düzeyi
1 2 3 4 5
1 İlgili alanda bilimsel bilgi oluşturacak veri toplama, literatür inceleme ve analiz yapma becerisini kazanmak; Bilimsel araştırma sürecine ilişkin yöntem bilgi ve becerisinde ustalaşmış olmak; Bilimsel çalışmalarında kuramsal, yöntemsel ve uygulama bağlamında en az bir alanda katkı sağlama becerisini kazanmak; Eleştirel bir değerlendirme ve sentez yapma yeterliliği kazanmak; Yeniliklere ve yeni fikirlere açık olma ve yeni fikirler üretebilme becerisi kazanmak; Disiplinler arası çalışabilme becerisine sahip olmak ve farklı alanlardaki kuram, yöntem ve uygulamaları ilgili alana adapte edebilme becerisi kazanmak; İlgili alandaki teknolojik gelişmeleri, bilimsel ilerlemeleri ve bilgi teknolojilerini yakından takip etmek; Akademik yazım alışkanlığına katkı sağlayacak alanı ile ilgili en az bir yayın yapmak; Uzmanlık alanları ile ilgili olarak ulusal ve uluslar arası çevrelerle iletişim kurabilme becerisi kazanmak; Akademik hayatın gerektirdiği düzeyde davranış ve etik duyarlılığa sahip olmak X
# Ders Öğrenme Çıktılarının Program Çıktılarına Katkısı PÇ 1
1 Kelâmın tabiat teorisinin arka planı hakkında bilgi sahibi olur.
2 Kelâmın doğa anlayışının İslâm düşüncesinin diğer tabiat tasavvurları arasındaki yeri hakkında değerlendirmelerde bulunur.
3 Kelâm tabiat teorisiyle diğer teorileri karşılaştırır.
4 Kelâmcıların benimsedikleri âlem anlayışının altında yatan temel kaygıları farkeder.
5 Kelam tabiat teorisinin İslâm düşüncesine etkilerini değerlendirir.
6 Günümüz bilimsel kozmolojisinde kelam kozmolojisinin yerini açıklar.
Değerlendirme Sistemi
Yarıyıl Çalışmaları Katkı Oranı
1. Ara Sınav 20
1. Ödev 20
2. Ödev 20
1. Performans Görevi (Seminer) 40
Toplam 100
1. Yıl İçinin Başarıya 50
1. Final 50
Toplam 100
AKTS - İş Yükü Etkinlik Sayı Süre (Saat) Toplam İş Yükü (Saat)
Ders Süresi (Sınav haftası dahildir: 16x toplam ders saati) 16 3 48
Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi(Ön çalışma, pekiştirme) 16 1 16
Ara Sınav 1 10 10
Ödev 2 10 20
Performans Görevi (Seminer) 1 20 20
Final 1 40 40
Toplam İş Yükü 154
Toplam İş Yükü / 25 (Saat) 6,16
Dersin AKTS Kredisi 6