Ders Adı Kodu Yarıyıl T+U Saat Kredi AKTS
Jeofizikte Modelleme JFM 309 5 2 + 1 3 4
Ön Koşul Dersleri
Önerilen Seçmeli Dersler
Dersin Dili Türkçe
Dersin Seviyesi Lisans
Dersin Türü Zorunlu
Dersin Koordinatörü Dr.Öğr.Üyesi MAHİR IŞIK
Dersi Verenler Dr.Öğr.Üyesi MAHİR IŞIK,
Dersin Yardımcıları
Dersin Kategorisi Diğer
Dersin Amacı

Yer içini yada jeofizik bir belirtiye neden olan kaynağı modellemeye çalışmak yani modeli belirleyen parametreleri saptamak.

Dersin İçeriği

Jeofizikte modellemenin amaç ve kapsamı, düz ve ters problem çözümlerinde modelleme, doğrusal ve doğrusal olmayan problemler ve çözüm teknikleri, düz ve ters çözüm tekniklerinin jeofizikteki uygulamaları.

Kalkınma Amaçları
# Ders Öğrenme Çıktıları Öğretim Yöntemleri Ölçme Yöntemleri
1 Jeofizikte modellemenin amaç ve kapsamını tanımlar, Anlatım, Soru-Cevap,
2 Tanımsal ve stokastik yaklaşımlarla problem çözümlerini ayırt eder, Anlatım, Soru-Cevap,
3 Düz ve ters çözüm arasındaki ilişkiyi açıklar, Anlatım, Soru-Cevap, Gösterip Yaptırma,
4 Doğrusal sistem yaklaşımlarında düz ve ters problem çözümünü açıklar, Anlatım, Soru-Cevap, Doğru Yanlış Testleri,
5 Doğrusal ve doğrusal olmayan problemleri ayırt eder, Anlatım, Soru-Cevap,
6 Çeşitli düz ve ters çözüm teknikleri kullanılarak parametreleri saptar. Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, Gezi / Gözlem,
Hafta Ders Konuları Ön Hazırlık
1 Jeofizikte modellemenin amaç ve kapsamı
2 Tanımsal ve stokastik yaklaşımlarla problem çözümlerinin temel ilkeleri
3 Tanımsal yaklaşımla düz problem çözümlerinde modelleme ilkeleri
4 Doğal potansiyel alanlı jeofizik yöntemlerde düz problem çözümü ve modelleme
5 Doğrusal sistem modellemesi olarak düz problem çözümü
6 Stokastik yaklaşımla düz problem çözümünde modelleme ilkeleri
7 Tanımsal yaklaşımda ters problem çözümü ve modelleme
8 Doğrusal sistem yaklaşımlarında ters problem çözümü
9 Jeofizikte ters problem çözümleri
10 Doğrusal ve doğrusal olmayan problemler
11 En küçük kareler yöntemi
12 Gauss-Newton ve gradyen ters çözüm yöntemleri
13 Marquardt-Levenberg ters çözüm yöntemi
14 Marquardt faktörünün, yakınsama kriterinin ve başlangıç parametrelerinin tayini
Kaynaklar
Ders Notu

Derleme notlar (Dr.Öğr.Üyesi Mahir IŞIK)

Ders Kaynakları

1. BAŞOKUR, A.T., 2002. Doğrusal ve doğrusal olmayan problemlerin ters çözümü. TMMOB Jeofizik Müh.Odası yayınları, No:4, Ankara.
2. CANITEZ, N., 1997. Jeofizikte Modelleme. Literatür yayınları, No:14, İstanbul.
3. LINES, L.R. and TREITEL, S., 1984. Tutorial : A review of least-squares inversion and its application to geophysical problems. Geophysical Prospecting 32, 159-186.
4. MARQUARDT, D.W., 1963. An algorithm for least squares estimation of nonlinear parameters, J. Soc. Indust. Appl. Math.11, 431-441.
5. MENKE, W., 1984.Geophysical data analysis: Discrete inverse theory. Academic Press.
6. PEDERSEN, L.B., 1977. Interpretation of potantial field data, a generalized inverse approach. Geophysical Prospecting 25, 199-230.

Sıra Program Çıktıları Katkı Düzeyi
1 2 3 4 5
1 a Matematik, fen bilimleri ve ilgili mühendislik disiplinine özgü konularda yeterli bilgi birikimi; X
1 b Bu alanlardaki kuramsal ve uygulamalı bilgileri, karmaşık mühendislik problemlerinin çözümünde kullanabilme becerisi.
2 a Karmaşık mühendislik problemlerini tanımlama, formüle etme ve çözme becerisi; X
2 b Bu amaçla uygun analiz ve modelleme yöntemlerini seçme ve uygulama becerisi.
3 Karmaşık bir sistemi, süreci, cihazı veya ürünü gerçekçi kısıtlar ve koşullar altında, belirli gereksinimleri karşılayacak şekilde tasarlama becerisi; bu amaçla modern tasarım yöntemlerini uygulama becerisi. X
4 Mühendislik uygulamalarında karşılaşılan karmaşık problemlerin analizi ve çözümü için gerekli olan modern teknik ve araçları seçme ve kullanma becerisi; bilişim teknolojilerini etkin bir şekilde kullanma becerisi.
5 a Karmaşık mühendislik problemlerinin veya disipline özgü araştırma konularının incelenmesi için deney tasarlama becerisi.
5 b Deney yapma, veri toplama, sonuçları analiz etme ve yorumlama becerisi. X
6 a Disiplin içi takımlarda etkin biçimde çalışabilme becerisi.
6 b Çok disiplinli takımlarda etkin biçimde çalışabilme becerisi.
6 c Bireysel çalışma becerisi.
7 a Sözlü ve yazılı etkin iletişim kurma, etkin rapor yazma ve yazılı raporları anlama, tasarım ve üretim raporları hazırlayabilme becerisi,
7 b En az bir yabancı dil bilgisi.
7 c Etkin sunum yapabilme becerisi.
7 d Açık ve anlaşılır talimat verme ve alma becerisi.
8 Yaşam boyu öğrenmenin gerekliliği konusunda farkındalık; bilgiye erişebilme, bilim ve teknolojideki gelişmeleri izleme ve kendini sürekli yenileme becerisi.
9 a Etik ilkelerine uygun davranma, mesleki ve etik sorumluluk hakkında bilgi,
9 b Mühendislik uygulamalarında kullanılan standartlar hakkında bilgi.
10 a Proje yönetimi, risk yönetimi ve değişiklik yönetimi gibi, iş hayatındaki uygulamalar hakkında bilgi;
10 b Girişimcilik, yenilikçilik hakkında farkındalık
10 c Sürdürülebilir kalkınma hakkında bilgi.
11 a Mühendislik uygulamalarının evrensel ve toplumsal boyutlarda sağlık, çevre ve güvenlik üzerindeki etkileri ve çağın mühendislik alanına yansıyan sorunları hakkında bilgi;
11 b Mühendislik çözümlerinin hukuksal sonuçları konusunda farkındalık.
# Ders Öğrenme Çıktılarının Program Çıktılarına Katkısı PÇ 1 PÇ 1 a PÇ 1 b PÇ 2 PÇ 2 a PÇ 2 b PÇ 3 PÇ 4 PÇ 5 PÇ 5 a PÇ 5 b PÇ 6 PÇ 6 a PÇ 6 b PÇ 6 c PÇ 7 PÇ 7 a PÇ 7 b PÇ 7 c PÇ 7 d PÇ 8 PÇ 9 PÇ 9 a PÇ 9 b PÇ 10 PÇ 10 a PÇ 10 b PÇ 10 c PÇ 11 PÇ 11 a PÇ 11 b
1 Jeofizikte modellemenin amaç ve kapsamını tanımlar, 3
2 Tanımsal ve stokastik yaklaşımlarla problem çözümlerini ayırt eder, 3
3 Düz ve ters çözüm arasındaki ilişkiyi açıklar, 3 5 4
4 Doğrusal sistem yaklaşımlarında düz ve ters problem çözümünü açıklar, 3
5 Doğrusal ve doğrusal olmayan problemleri ayırt eder, 3 5 4
6 Çeşitli düz ve ters çözüm teknikleri kullanılarak parametreleri saptar. 5 4 2
Değerlendirme Sistemi
Yarıyıl Çalışmaları Katkı Oranı
1. Ara Sınav 100
Toplam 100
1. Yıl İçinin Başarıya 40
1. Final 60
Toplam 100
AKTS - İş Yükü Etkinlik Sayı Süre (Saat) Toplam İş Yükü (Saat)
Ders Süresi (Sınav haftası dahildir: 16x toplam ders saati) 16 3 48
Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi(Ön çalışma, pekiştirme) 16 1 16
Ara Sınav 1 15 15
Final 1 30 30
Toplam İş Yükü 109
Toplam İş Yükü / 25 (Saat) 4,36
Dersin AKTS Kredisi 4