Ders Adı | Kodu | Yarıyıl | T+U Saat | Kredi | AKTS |
---|---|---|---|---|---|
Fıkıh Usulü | ILA 363 | 5 | 4 + 0 | 4 | 6 |
Ön Koşul Dersleri | |
Önerilen Seçmeli Dersler | |
Dersin Dili | Türkçe |
Dersin Seviyesi | Lisans |
Dersin Türü | Zorunlu |
Dersin Koordinatörü | Prof.Dr. SONER DUMAN |
Dersi Verenler | Prof.Dr. HACI MEHMET GÜNAY, Prof.Dr. OSMAN GÜMAN, Prof.Dr. SONER DUMAN, |
Dersin Yardımcıları | |
Dersin Kategorisi | Alanına Uygun Temel Öğretim |
Dersin Amacı | Fıkıh usulünün tarihini, literatürünü, diğer bilimlerle ilişkisini ve fıkhın kaynaklarını tanıtmak |
Dersin İçeriği | İslam Hukuku´nun kaynakları; nasslardan hüküm çıkarmanın yolları ve kuralları;İslam´da hukuk düşüncesinin felsefi temelleri |
# | Ders Öğrenme Çıktıları | Öğretim Yöntemleri | Ölçme Yöntemleri |
---|---|---|---|
1 | Fıkıh usulü ilmini tanımlayabilir, konusunu, temel meselelerini açıklayabilir | Anlatım, Problem Çözme, Soru-Cevap, Tartışma, | Sınav, Ödev, |
2 | Fıkıh usulü ilminin diğer ilmi disiplinlerle ilişkisini kurabilir. | Tartışma, Soru-Cevap, Problem Çözme, Anlatım, | Ödev, Sınav, |
3 | Fıkıh usulünün doğuşu ve tarihi gelişimini özetleyebilir. | Anlatım, Problem Çözme, Soru-Cevap, Tartışma, | Sınav, Ödev, |
4 | Fıkıh usulü mesleklerini ve temel fıkıh usulü kaynaklarını anlatabilir. | Tartışma, Soru-Cevap, Problem Çözme, Anlatım, | Ödev, Sınav, |
5 | Dini hükümlerin Kuran, sünnet gibi temel kaynaklarını açıklayabilir. | Anlatım, Problem Çözme, Soru-Cevap, Tartışma, | Sınav, Ödev, |
6 | Fıkıh usulünün elfaz konularını anlayabilir ve örneklerle açıklayabilir. | Tartışma, Soru-Cevap, Problem Çözme, Anlatım, | Ödev, Sınav, |
Hafta | Ders Konuları | Ön Hazırlık |
---|---|---|
1 | Fıkıh usulüne giriş | |
2 | Kur´an-ı Kerîm (Kitab) | |
3 | Sünnet | |
4 | İcmâ’ | |
5 | Kıyas | |
6 | İstihsân, Mesâlih-i Mürsele, Örf | |
7 | Şer’u men kablenâ, Sahâbî kavli, İstıshâb, Sedd-i zerâi’ | |
8 | Hüküm ve türleri a) Teklîfî hükümler: Vâcip, mendup, haram, mekruh, mubah; azîmet ve ruhsat | |
9 | b) Vad’î hükümler: Sebep, rükün, şart, mâni’, sıhhat-fesâd, butlân | |
10 | El-mahkûm fîh, El-mahkûm aleyh | |
11 | Farklı bakış açılara göre Lâfızların tasnifi-I | |
12 | Farklı bakış açılara göre Lâfızların tasnifi-II | |
13 | Delillerin Tearuzu ve Nesih | |
14 | İctihada İlişkin Meseleler |
Kaynaklar | |
---|---|
Ders Notu | [1] - İLİTAM ders notları |
Ders Kaynakları | [2] Abdülkerim Zeydan, Çev. Ruhi Özcan, Fıkıh Usûlü, Ankara 1982. [3] Fahrettin Atar, Fıkıh Usûlü, İstanbul 1992. [4] Bilal Aybakan, Fıkıh İlminin Oluşum Sürecinde İcmâ, İstanbul, 2003. [5] Soner Duman, Şâfiî’nin Kıyas Anlayışı, İstanbul, 2009. [6] Soner Duman, İlk Dönem Hanefî Usulünde İllet Tartışmaları, İstanbul, 2010. [7] Mehmet Erdoğan, Vahiy Akıl Dengesi Açısından Sünnet, İstanbul, 2009. 8] İzzeddin bin Abdüsselam, (trc. Soner Duman, Süleyman Kaya), İslamî Hükümlerin Esas ve Hikmetleri, İstanbul, 2006. |
Sıra | Program Çıktıları | Katkı Düzeyi | |||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | 2 | 3 | 4 | 5 | |||
1 | Kur’an-ı Kerim’i usulüne uygun okuyabilir ve metnin amacına uygun yorum yapabilir. | ||||||
2 | Alanıyla ilgili klasik ve modern metinleri anlayabilecek ve kendisini sözlü ve yazılı olarak ifade edebilecek düzeyde Arapça bilgisine sahiptir. | ||||||
3 | Hz. Peygamber’in söz, fiil ve takrirleri, fiziksel ve ahlaki özellikleri, hadisin ve hadis ilminin tarihi seyri, usulü, problemleri, yorumlanması ve kültürel değeri hakkında bilgi sahibidir. | X | |||||
4 | Klasik kaynaklarda ve modern araştırmalarda İslam fıkhının temel konularını bilir; mukayeseli hukuk yöntemleri çerçevesinde İslam hukuku ile diğer hukuk sistemleri arasında karşılaştırmalar yapabilir ve İslam hukukunu hukuk tarihi açısından değerlendirebilir. | X | |||||
5 | İslam inanç esaslarını akıl ve nakil çerçevesinde bilir ve Kelam problemlerinin bilimsel metotlarla çözümüne dair fikir yürütebilir. | ||||||
6 | İslam dünyasında dini ve siyasi gayelerle vücut bulmuş klasik ve çağdaş akımlar hakkında temel bilgi sahibidir. | ||||||
7 | Tasavvufun tarihi, kavramları, kurumları, şahsiyetleri ve felsefesi hakkında bilgi sahibidir. | ||||||
8 | Dini eğitim tarihi ile dini ve modern eğitim metotları hakkında bilgi sahibidir. Bu metotları din eğitiminde kullanabilir. Muhakeme gücü ve doğru düşünme yeteneği gelişir, kişisel güveni artar. | ||||||
9 | Din ve dini konular hakkında felsefi, sosyolojik ve psikolojik olarak düşünebilir. Müslüman düşünürler tarafından ortaya konulan düşünce konuları ve tarihi hakkında bilgi sahibidir. | ||||||
10 | İnsanlığın düşünce seyrinin tarihi hakkında, yaşayan ve mensubu kalmamış dinler konusunda ana hatlarıyla bilgi sahibidir. Dinler arası mukayese yapabilir. | ||||||
11 | İslam Tarihi’nin çeşitli dönemlerini bilir; İslam medeniyet ve bilimine siyasî, kültürel ve sosyal tarih açısından disiplinler arası, metodolojik, sentezci ve eleştirel bir bakış açısıyla bakabilir. | ||||||
12 | Türk İslam Edebiyatı’nın formlarını tanır ve bu formlara ait örnekleri okuyup anlayabilir. Genel müzik nazariyatı bilgileri yanında Türk Din Musikisi formları hakkında bilgi sahibi olup uygulama yapabilir. Mimarî ve tezyini sanatlarının tarihini, özelliklerini bilir. Estetik düşünce anlayışına sahiptir. | ||||||
13 | Dini Bilimler alanında disiplinler arası araştırma ve inceleme yapar. Bilimsel çalışmalarda bilimsel, kültürel ve etik değerlere uygun hareket eder. |
Değerlendirme Sistemi | |
---|---|
Yarıyıl Çalışmaları | Katkı Oranı |
1. Ara Sınav | 40 |
1. Kısa Sınav | 20 |
2. Kısa Sınav | 20 |
3. Kısa Sınav | 20 |
Toplam | 100 |
1. Yıl İçinin Başarıya | 10 |
1. Final | 90 |
Toplam | 100 |
AKTS - İş Yükü Etkinlik | Sayı | Süre (Saat) | Toplam İş Yükü (Saat) |
---|---|---|---|
Ders Süresi (Sınav haftası dahildir: 16x toplam ders saati) | 16 | 4 | 64 |
Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi(Ön çalışma, pekiştirme) | 16 | 1 | 16 |
Ara Sınav | 1 | 15 | 15 |
Kısa Sınav | 2 | 16 | 32 |
Ödev | 1 | 15 | 15 |
Final | 1 | 20 | 20 |
Toplam İş Yükü | 162 | ||
Toplam İş Yükü / 25 (Saat) | 6,48 | ||
Dersin AKTS Kredisi | 6 |