1. Eğitim Bilgi Sistemi
  2. Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü
  3. Tatar-Başkurt Türkçesi (2020 - 2021)
Ders Adı Kodu Yarıyıl T+U Saat Kredi AKTS
Tatar-Başkurt Türkçesi TDE 459 7 3 + 0 3 5
Ön Koşul Dersleri
Önerilen Seçmeli Dersler
Dersin Dili Türkçe
Dersin Seviyesi Lisans
Dersin Türü Seçmeli
Dersin Koordinatörü Arş.Gör.Dr. TUĞÇE TAKOĞLU
Dersi Verenler
Dersin Yardımcıları

Arş. Gör. Esra KİRİK, Arş. Gör. Bahri KUŞ
Dersin Kategorisi Diğer
Dersin Amacı

Öğrencileri Tatar ve Başkurt Türk şivelerinin edebî metinlerini okuyup anlayacak ve gerektiğinde dil bakımından inceleyecek yeterliliğe ulaştırmak.
Dersin İçeriği

Tatar ve Başkurt Türkleri hakkında bilgi, bu şivelerin Türk dili içindeki yeri, şivelerin dil özellilerinin örnek edebî metinlerde gösterilmesi, metinlerin Türkiye Türkçesine aktarılması
# Ders Öğrenme Çıktıları Öğretim Yöntemleri Ölçme Yöntemleri
1 Tatar-Başkurt Türkçesinin dayandığı tarihî şiveleri kronolojik olarak sıralar. Anlatım, Sınav,
2 Tatar-Başkurt Türkçesinin çağdaş Türk şiveleri içindeki konumunu anlatır. Anlatım, Alıştırma ve Uygulama, Sınav,
3 Tatar-Başkurt Türkçesinin ses ve şekil özelliklerini kendi cümleleriyle ifade eder Anlatım, Beyin Fırtınası, Sınav, Sözlü Sınav,
4 Okuduğu bir metnin Tatar-Başkurt Türkçesine ait olup olmadığını belirler. Anlatım, Alıştırma ve Uygulama, Beyin Fırtınası, Sınav, Sözlü Sınav,
5 Kiril harfli bir Tatar-Başkurt Türkçesi metninin çevriyazı harfli karşılığını gösterir. Alıştırma ve Uygulama, Grup Çalışması, Beyin Fırtınası, Sınav, Sözlü Sınav,
6 Tatar-Başkurt Türkçesine ait bir edebî metnin Türkiye Türkçesi karşılığını gösteren taslak metin hazırlar. Anlatım, Soru-Cevap, Alıştırma ve Uygulama, Sınav, Sözlü Sınav,
7 Ses ve şekil bilgisi birikiminden şivenin özellikleriyle ilgili bilgilerinden yararlanarak Tatar-Başkurt Türkçesine ait cümle ve kelimeleri çözümler. Anlatım, Soru-Cevap, Alıştırma ve Uygulama, Sınav, Sözlü Sınav,
8 Tatar-Başkurt Türkçesini diğer çağdaş Türk şiveleriyle karşılaştırırarak onlardan ayırt eder. Soru-Cevap, Tartışma, Alıştırma ve Uygulama, Beyin Fırtınası, Sınav, Ödev,
9 Türkiye Türkçesine ait bir metindeki ifadelerin Tatar-Başkurt Türkçesiyle nasıl anlatılabileceğini tasarlar. Anlatım, Soru-Cevap, Alıştırma ve Uygulama, Sözlü Sınav,
10 Elindeki bir Tatar-Başkurt Türkçesi metninde gördüğü özellikleri bu şivenin genel özelliklerine göre derleyip düzenler. Alıştırma ve Uygulama, Beyin Fırtınası, Bireysel Çalışma, Sınav, Sözlü Sınav,
11 Ses ve şekil bilgisi birikiminden yararlanarak Tatar-Başkurt Türkçesindeki ses ve şekil özelliklerinin ileride hangi biçimleri alacağı konusunda tahminde bulunur. Anlatım, Alıştırma ve Uygulama, Sınav,
12 Elindeki bir metnin tarihî mi çağdaş mı olduğu konusunda hüküm verir. Soru-Cevap, Tartışma, Beyin Fırtınası, Sınav, Performans Görevi,
Hafta Ders Konuları Ön Hazırlık
1 Tatar Türkçesinin Türk dili tarihi içindeki yeri, Tatar Kiril ve Lâtin alfabelerinin öğretilmesi Tatar Türkçesinin Türk dili tarihi içerisindeki yerini öğrenme konusunda ön hazırlık yapmak
2 Tatar Türkçesinin ses ve şekil özellikleri Tatar Türkçesinin ses ve şekil bilgisi özellikleri konusunda ön hazılık yapmak
3 Tatar Türkçesinin özelliklerinin seçilmiş roman, hikâye, masal, fıkra vb. düz yazı metinleri üzerinde gösterilmesi Tatar Edebiyatının gelişimi hakkında ön bilgi sahibi olmak
4 Tatar Türkçesinin özelliklerinin seçilmiş roman, hikâye, masal, fıkra vb. düz yazı metinleri üzerinde gösterilmesi Tatar Edebiyatının gelişimi hakkında ön bilgi sahibi olmak
5 Tatar Türkçesinin özelliklerinin seçilmiş roman, hikâye, masal, fıkra vb. düz yazı metinleri üzerinde gösterilmesi Fatih Emirgan, Kerim Tinçura, Alimcan İbrahim, Aziz Ubeydullah, Abdurrahman Sadi´nin eserleri hakkında ön bilgi sahibi olmak
6 Tatar Türkçesinin özelliklerinin şiir, destan vb. manzum metinler üzerinde gösterilmesi Tatar şairi Abdullah Tukay´ın eserleri hakkında ön bilgi sahibi olmak
7 Tatar Türkçesinin özelliklerinin şiir, destan vb. manzum metinler üzerinde gösterilmesi Tatar şairi Muhammed Mirza´nın eserleri konusunda ön bilgi sahibi olmak
8 Başkurt Türkçesinin Türk dili tarihi içindeki yeri, Başkurt Kiril ve Lâtin alfabelerinin öğretilmesi Başkurt Türkçesinin Türk dili tarihi içerisindeki yeri konusunda ön hazırlık yapmak
9 ARASINAV Genel tekrar
10 Başkurt Türkçesinin Türk dili tarihi içindeki yeri, ses ve şekil özellikleri Başkurt Türkçesinin Türk dili tarihi içerisindeki yerini öğrenme konusunda ön hazırlık yapmak
11 Başkurt Türkçesinin özelliklerinin seçilmiş roman, hikâye, masal, fıkra vb. düz yazı metinleri üzerinde gösterilmesi Başkurt Edebiyatının gelişimi hakkında ön bilgi sahibi olmak
12 Başkurt Türkçesinin özelliklerinin seçilmiş roman, hikâye, masal, fıkra vb. düz yazı metinleri üzerinde gösterilmesi Başkurt Türkçesinin gelişimi hakkında ön bilgi sahibi olmak
13 Başkurt Türkçesinin özelliklerinin şiir, destan vb. manzum metinler üzerinde gösterilmesi Başkurt halkının milli kahramanı ve şairi Salavat Yulayev hakkında ön bilgi sahibi olmak
14 Başkurt Türkçesinin özelliklerinin şiir, destan vb. manzum metinler üzerinde gösterilmesi Zeki Velidi Togan´ın eserleri hakkında ön bilgi sahibi olmak
Kaynaklar
Ders Notu
Ders Kaynakları

Ahmet B. ERCİLASUN; Örneklerle Bugünkü Türk Alfabeleri, Kültür Bak.Yay., Ank. 1989
Ahmet B. ERCİLASUN(Editör); Türk Lehçeleri Grameri, Akçağ Yay. , Ank. 2007
Ahmet B. ERCİLASUN (bş. Kom.); Karşılaştırmalı Türk Lehçeleri Sözlüğü, Kültür Bak. Yay.Ank. 1991
Ahmet B. ERCİLASUN (bş. Kom.); Karşılaştırmalı Türk Lehçeleri Grameri I iil-, TDK Yay., Ankara, 1998
Prof. Dr. Ahmet BURAN-Ercan ALKAYA; Çağdaş Türk Lehçeleri, Akçağ Yay., Ank.2001
Mustafa ÖNER; Bugünkü Kıpçak Türkçesi, TDK Yay., Ankara, 1998
Sıra Program Çıktıları Katkı Düzeyi
1 2 3 4 5
1 Türkçeyi doğru, güzel ve anlaşılır bir şekilde kullanma becerisine ulaşır. X
2 Atatürk İlkeleri ve inkılapları konusunda bilgi edinir.
3 Türk Dili ve Edebiyatı alanında yapılmış güncel araştırmaları takip edebilecek düzeyde yabancı dil bilgisi kazanmayı amaç edinir.
4 Türk dilini ses bilgisi, şekil bilgisi, söz dizimi ve anlam bilgisi bakımından inceler. X
5 Türk Dili ve Edebiyatının metinlerini başlangıcından günümüze kadar edebi olarak ve dil bilgisi açısından değerlendirebilir. X
6 Türk Dili ve Edebiyatı alanında yazılmış temel eserleri tanır; Türk dilinin tarihi gelişimini temsil eden örnek metinleri okur ve çeviri yazıya aktarır. X
7 Çağdaş ve klasik edebiyat bilgi ve teorilerini, belirli akımlar ve kuramlar çerçevesinde değerlendirir, edebiyat ve dil bilimi açısından eleştiri yapar.
8 Edebi dönemler (klasik veya çağdaş), edebi akımlar ve şahsiyetler üzerinde, mesleki sorumluluk bilinciyle bilimsel, edebi , disiplinler arası araştırmalar yapar.
9 Lehçe, şive ve ağız bilgisinin içeriğini anlar; Türkiye Türkçesinin ağızlarına ait metinleri inceler.
10 Gerekli metot, yöntem ve teknikleri öğrenerek halk bilimi alanında araştırma ve derleme yapabilir
11 Türk Dili ve Edebiyatı alanında akademik düzeyde araştırma ve çalışma yapabilmenin temel bilgi ve becerilerine sahip olur. X
12 Türk Dili ve Edebiyatı Programında edindiği bilgi ve teorileri; eğitim-öğretim, araştırma ve kamusal hizmet alanlarında kullanır ve uygular. X
13 Yaşam boyu öğrenmenin gerekliliği bilincini ve bunu gerçekleştirmeye dönük becerileri edinir. X
14 Türk Dili ve Edebiyatı alanında mesleki sorumluluk ve ahlaki değerleri gözetir. X
# Ders Öğrenme Çıktılarının Program Çıktılarına Katkısı PÇ 1 PÇ 2 PÇ 3 PÇ 4 PÇ 5 PÇ 6 PÇ 7 PÇ 8 PÇ 9 PÇ 10 PÇ 11 PÇ 12 PÇ 13 PÇ 14
1 Tatar-Başkurt Türkçesinin dayandığı tarihî şiveleri kronolojik olarak sıralar.
2 Tatar-Başkurt Türkçesinin çağdaş Türk şiveleri içindeki konumunu anlatır.
3 Tatar-Başkurt Türkçesinin ses ve şekil özelliklerini kendi cümleleriyle ifade eder
4 Okuduğu bir metnin Tatar-Başkurt Türkçesine ait olup olmadığını belirler.
5 Kiril harfli bir Tatar-Başkurt Türkçesi metninin çevriyazı harfli karşılığını gösterir.
6 Tatar-Başkurt Türkçesine ait bir edebî metnin Türkiye Türkçesi karşılığını gösteren taslak metin hazırlar.
7 Ses ve şekil bilgisi birikiminden şivenin özellikleriyle ilgili bilgilerinden yararlanarak Tatar-Başkurt Türkçesine ait cümle ve kelimeleri çözümler.
8 Tatar-Başkurt Türkçesini diğer çağdaş Türk şiveleriyle karşılaştırırarak onlardan ayırt eder.
9 Türkiye Türkçesine ait bir metindeki ifadelerin Tatar-Başkurt Türkçesiyle nasıl anlatılabileceğini tasarlar.
10 Elindeki bir Tatar-Başkurt Türkçesi metninde gördüğü özellikleri bu şivenin genel özelliklerine göre derleyip düzenler.
11 Ses ve şekil bilgisi birikiminden yararlanarak Tatar-Başkurt Türkçesindeki ses ve şekil özelliklerinin ileride hangi biçimleri alacağı konusunda tahminde bulunur.
12 Elindeki bir metnin tarihî mi çağdaş mı olduğu konusunda hüküm verir.
Değerlendirme Sistemi
Yarıyıl Çalışmaları Katkı Oranı
1. Ara Sınav 70
1. Kısa Sınav 10
2. Kısa Sınav 10
1. Ödev 10
Toplam 100
1. Yıl İçinin Başarıya 40
1. Final 60
Toplam 100
AKTS - İş Yükü Etkinlik Sayı Süre (Saat) Toplam İş Yükü (Saat)
Ders Süresi (Sınav haftası dahildir: 16x toplam ders saati) 16 3 48
Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi(Ön çalışma, pekiştirme) 16 4 64
Ara Sınav 1 1 1
Ödev 1 3 3
Performans Görevi (Laboratuvar) 1 3 3
Final 1 4 4
Toplam İş Yükü 123
Toplam İş Yükü / 25 (Saat) 4,92
dersAKTSKredisi 5