1. Eğitim Bilgi Sistemi
  2. Türk Dili ve Edebiyatı Pr. (Yl) (Tezli)
  3. Farsça Grameri (2025 - 2026)
Ders Adı Kodu Yarıyıl T+U Saat Kredi AKTS
Farsça Grameri ETE 521 0 3 + 0 3 6
Ön Koşul Dersleri
Önerilen Seçmeli Dersler
Dersin Dili Türkçe
Dersin Seviyesi YUKSEK_LISANS
Dersin Türü Seçmeli
Dersin Koordinatörü Doç.Dr. ORHAN KAPLAN
Dersi Verenler Doç.Dr. ORHAN KAPLAN,
Dersin Yardımcıları

Arş. Gör. Dr. Bedriye Gülay Açar ÇALIK
Dersin Kategorisi Diğer
Dersin Amacı

Farsça gramer bilgisinin öğretilmesi; Farsça gramer kurallarından hareketle Osmanlı Türkçesinde kullanılan Farsça unusrların karşılaştırmalı olarak öğretilmesi.
Dersin İçeriği

Bu derste, Farsça gramer kuralları öğretilir. Kelimeden başlamak suretiyle cümle yapısına kadar periyodik bir sıra takip edilerek örnekler üzerine Farsça gramerinin yapısı öğrenciye anlatılır ve uygulamalar yapılır.
# Ders Öğrenme Çıktıları Öğretim Yöntemleri Ölçme Yöntemleri
1 Farsça gramer kurallarını bilir. Anlatım, Grupla Çalışma,
2 Farsça gramer kurallarını Türkçe gramer kurallarıyla karşılaştırabilir. Grupla Çalışma, Tartışma, Anlatım,
3 Osmanlı Türkçesinde Farsça gramer kurallarının yerini bilir. Anlatım, Beyin Fırtınası,
4 Farsça bir cümleyi öğelerine ayırabilir. Tartışma, Gezi / Gözlem,
5 Farsça bir kelimeyi yapısından hareketle tanır. Soru-Cevap, Tartışma,
6 Osmanlı Türkçesindeki Farsça tamlamaları Arapça tamlamalardan ayırır. Tartışma, Gezi / Gözlem,
7 Öğrendiği Farsça ekler yardımıyla Farsça yeni kelimeler türetir ve anlamlandırır. Gezi / Gözlem, Tartışma, Grupla Çalışma,
Hafta Ders Konuları Ön Hazırlık
1 Farsçanın yapısı, tarihî gelişimi ve gramer kuralları hakkında genel bir giriş. Ahmet Ateş’in “Farsça Dilbilgisi” kitabının incelenmesi
2 Fars alfabesinin tanıtılması. Harflerin ses değerlerinin anlatılıp gösterilmesi. Ahmet Ateş ve Abdülvehhab Tarzî’nin birlikte hazırladıklar “Farsça Grameri” kitabının incelenmesi
3 Farsça kelime bilgisine giriş. Farsça kelime yapısının anlatılması. Mürsel Öztürk’ün “Farsça Dilbilgisi” kitabının incelenmesi
4 Farsça kelime bilgisi: İsimler-Sıfatlar ve Yapıları Farsça kelimeler hakkında Mütercim Âsım’ın Burhân-ı Kâtı isimli sözlüğünün incelenip kullanılması
5 Farsça kelime bilgisi: Zamirler-Zarflar ve Yapıları Farsça kelimeler hakkında Mütercim Âsım’ın “Burhân-ı Kâtı” isimli sözlüğünün
6 Farsçada edatlar ve yapıları Veyis Değirmençay’ın “Farsça Edatlar ve Bağlaçlar Sözlüğü”nün incelenmesi
7 Farsçada izafet: Kesre-i İzafet, Hemze-i İzafet, Yâ-yı İzâfet Faruk Kadri Timurtaş’ın “Osmanlı Türkçesi 3: Gramer” adlı kitabında Farsça izafet türleriyle ilgili kısmın değerlendirilmesi
8 Farsça kelime bilgisi: Fiiller Yedullah Semere’nin “Âmûziş-i Zebân-ı Fârsî (Farsça Öğretim Seti” adlı 4 ciltlik kitabının 1 ve 2.ciltlerinin incelenmesi.
9 ARA SINAV
10 Farsçada isim fiil, sıfat fiil ve zarf fiiller Yedullah Semere’nin “Âmûziş-i Zebân-ı Fârsî (Farsça Öğretim Seti” adlı 4 ciltlik kitabının 1. ve 2.ciltlerinin incelenmesi.
11 Farsçada cümle yapıları ve basit cümle Âhad Emirçupanî’nin “Farsça Cümle Anahtarları” adlı kitabının incelenmesi.
12 Farsçada cümle yapıları ve “ki”li birleşik cümle Nimet Yıldırım’ın”Farsça Cümle Bilgisi” adlı kitabının incelenmesi
13 Farsçada cümle yapıları, “ki”li birleşik cümle; anlamlarına göre cümleler: olumlu-olumsuz cümle. Nimet Yıldırım’ın Farsça Cümle Bilgisi” adlı kitabının incelenmesi
14 Farsçanın Osmanlı Türkçesine etkisi üzerinde genel bir değerlendirme Genel değerlendirme.
Kaynaklar
Ders Notu
Ders Kaynakları

1. Ahmet Ateş, Farsça Dilbilgisi, İÜEFY, İstanbul
2. Ahmet Ateş-Abdülvehhâb Tarzî, Farsça Grameri, İÜEFY, İstanbul
3. Mürsel Öztürk, Farsça Dilbilgisi,
4. Mütercim Âsım, Burhân-ı Kâtı, TDK Yay., Ankara, 2000.
5. Veyis Değirmençay, Farsça Edatlar ve Bağlaçlar Sözlüğü, Sahhaflar Kitap Sarayı, İstanbul, 2009
6. Faruk Kadri Timurtaş, Osmanlı Türkçesi Grameri 3, İnkılap Yay., İstanbul, 1997.
7. Yedullah Semere, Âmûziş-i Zbeân-ı Fârsî, 4 cilt, AZFA Yay., İstanbul, 2000.
8. Ahad Emirçupanî, Farsça Cümle Anahtarları, Fenomen Yay., Ankara 2009.
9. Nimet Yıldırım, Farsça Cümle Bilgisi, Fenomen Yay., Ankara, 2007.
10. Frank Steingass, A Comprehensive Persian-English Dictionary, Librairie du Lebanon, Beyrut, 2000.
Sıra Program Çıktıları Katkı Düzeyi
1 2 3 4 5
1 Türkçeyi doğru, güzel ve anlaşılır bir şekilde kullanma becerisine ulaşır. X
2 Atatürk İlkeleri ve inkılapları konusunda bilgi edinir. X
3 Türk Dili ve Edebiyatı alanında yapılmış güncel araştırmaları takip edebilecek düzeyde yabancı dil bilgisi kazanmayı amaç edinir.
4 Türk dilini ses bilgisi, şekil bilgisi, söz dizimi ve anlam bilgisi bakımından inceler. X
5 Türk Dili ve Edebiyatının metinlerini başlangıcından günümüze kadar edebi olarak ve dil bilgisi açısından değerlendirebilir. X
6 Türk Dili ve Edebiyatı alanında yazılmış temel eserleri tanır; Türk dilinin tarihi gelişimini temsil eden örnek metinleri okur ve çeviri yazıya aktarır. X
7 Çağdaş ve klasik edebiyat bilgi ve teorilerini, belirli akımlar ve kuramlar çerçevesinde değerlendirir, edebiyat ve dil bilimi açısından eleştiri yapar.
8 Edebi dönemler (klasik veya çağdaş), edebi akımlar ve şahsiyetler üzerinde, mesleki sorumluluk bilinciyle bilimsel, edebi, disiplinler arası araştırmalar yapar.
9 Lehçe, şive ve ağız bilgisinin içeriğini anlar; Türkiye Türkçesinin ağızlarına ait metinleri inceler. X
10 Gerekli metot, yöntem ve teknikleri öğrenerek halk bilimi alanında araştırma ve derleme yapabilir.
11 Türk Dili ve Edebiyatı alanında akademik düzeyde araştırma ve çalışma yapabilmenin temel bilgi ve becerilerine sahip olur.
12 Türk Dili ve Edebiyatı Programında edindiği bilgi ve teorileri; eğitim-öğretim, araştırma ve kamusal hizmet alanlarında kullanır ve uygular.
13 Yaşam boyu öğrenmenin gerekliliği bilincini ve bunu gerçekleştirmeye dönük becerileri edinir.
14 Türk Dili ve Edebiyatı alanında mesleki sorumluluk ve ahlaki değerleri gözetir.
# Ders Öğrenme Çıktılarının Program Çıktılarına Katkısı PÇ 1 PÇ 2 PÇ 3 PÇ 4 PÇ 5 PÇ 6 PÇ 7 PÇ 8 PÇ 9 PÇ 10 PÇ 11 PÇ 12 PÇ 13 PÇ 14
1 Farsça gramer kurallarını bilir.
2 Farsça gramer kurallarını Türkçe gramer kurallarıyla karşılaştırabilir.
3 Osmanlı Türkçesinde Farsça gramer kurallarının yerini bilir.
4 Farsça bir cümleyi öğelerine ayırabilir.
5 Farsça bir kelimeyi yapısından hareketle tanır.
6 Osmanlı Türkçesindeki Farsça tamlamaları Arapça tamlamalardan ayırır.
7 Öğrendiği Farsça ekler yardımıyla Farsça yeni kelimeler türetir ve anlamlandırır.
Değerlendirme Sistemi
Yarıyıl Çalışmaları Katkı Oranı
1. Ara Sınav 100
Toplam 100
1. Yıl İçinin Başarıya 50
1. Final 50
Toplam 100
AKTS - İş Yükü Etkinlik Sayı Süre (Saat) Toplam İş Yükü (Saat)
Ders Süresi (Sınav haftası dahildir: 16x toplam ders saati) 16 4 64
Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi(Ön çalışma, pekiştirme) 16 3 48
Ara Sınav 1 6 6
Ödev 3 10 30
Performans Görevi (Laboratuvar) 1 15 15
Toplam İş Yükü 163
Toplam İş Yükü / 25 (Saat) 6,52
dersAKTSKredisi 6