| Ders Adı | Kodu | Yarıyıl | T+U Saat | Kredi | AKTS |
|---|---|---|---|---|---|
| Özbek-Yeni Uygur Türkçesi | TDE 454 | 8 | 3 + 0 | 3 | 5 |
| Ön Koşul Dersleri | |
| Önerilen Seçmeli Dersler | |
| Dersin Dili | Türkçe |
| Dersin Seviyesi | Lisans |
| Dersin Türü | Seçmeli |
| Dersin Koordinatörü | Prof.Dr. PAKİ KÜÇÜKER |
| Dersi Verenler | |
| Dersin Yardımcıları | Arş. Gör. Esra KİRİK, Arş. Gör. Bahri KUŞ |
| Dersin Kategorisi | Diğer |
| Dersin Amacı | Öğrencileri Özbek ve Yeni Uygur Türk şivelerinin edebî metinlerini okuyup anlayacak ve gerektiğinde dil bakımından inceleyecek yeterliliğe ulaştırmak. |
| Dersin İçeriği | Özbek ve Yeni Uygur Türkleri hakkında bilgi, bu şivelerin Türk dili içindeki yeri, şivelerin dil özellilerinin örnek edebî metinlerde gösterilmesi, metinlerin Türkiye Türkçesine aktarılması |
| # | Ders Öğrenme Çıktıları | Öğretim Yöntemleri | Ölçme Yöntemleri |
|---|---|---|---|
| 1 | Özbek-Y.Uygur Türkçesinin dayandığı tarihî şiveleri kronolojik olarak sıralar. | Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası, Tartışma, | |
| 2 | 2. Özbek-Y.Uygur Türkçesinin çağdaş Türk şiveleri içindeki konumunu anlatır. | Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası, | |
| 3 | Özbek-Y.Uygur Türkçesinin ses ve şekil özelliklerini kendi cümleleriyle ifade eder. | Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası, | Doğru Yanlış Testleri, Kısa Cevaplı Testler, |
| 4 | Okuduğu bir metnin Özbek-Y.Uygur Türkçesine ait olup olmadığını belirler. | Anlatım, Beyin Fırtınası, | |
| 5 | Kiril harfli bir Özbek-Y.Uygur Türkçesi metninin çevriyazı harfli karşılığını gösterir. | Anlatım, Tartışma, | |
| 6 | Özbek-Y.Uygur Türkçesine ait bir edebî metnin Türkiye Türkçesi karşılığını gösterir. | Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası, Tartışma, | |
| 7 | Ses ve şekil bilgisi birikiminden şivenin özellikleriyle ilgili bilgilerinden yararlanarak Özbek-Y.Uygur Türkçesine ait cümle ve kelimeleri çözümler. | Anlatım, Tartışma, | |
| 8 | Özbek-Y.Uygur Türkçesini diğer çağdaş Türk şiveleriyle karşılaştırırarak onlardan ayırt eder. | Anlatım, Soru-Cevap, | |
| 9 | Türkiye Türkçesine ait bir metindeki ifadelerin Özbek-Y.Uygur Türkçesiyle nasıl anlatılabileceğini tasarlar. | Anlatım, | Doğru Yanlış Testleri, |
| 10 | Elindeki bir Özbek-Y.Uygur Türkçesi metninde gördüğü özellikleri bu şivenin genel özelliklerine göre derleyip düzenler. | Soru-Cevap, | |
| 11 | Ses ve şekil bilgisi birikiminden yararlanarak Özbek-Y.Uygur Türkçesindeki ses ve şekil özelliklerinin ileride hangi biçimleri alacağı konusunda tahminde bulunur. | Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası, | |
| 12 | Elindeki bir metnin tarihî mi çağdaş mı olduğu konusunda hüküm verir ve edebîlik bakımından değer biçer. | Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, | |
| 13 | Yeni Uygur Türkçesinin özelliklerinin seçilmiş şiir, destan vb. manzum metinler üzerinde gösterilmesini öğrenir. | Anlatım, Soru-Cevap, | |
| 14 | Yeni Uygur Türkçesinin özelliklerinin seçilmiş şiir, destan vb. manzum metinler üzerinde gösterilmesini öğrenir. | Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası, | |
| 15 | Özbek-Yeni Uygur Türkçesi ile diğer şiveler arasında bağlantı kurar. | Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası, Tartışma, |
| Hafta | Ders Konuları | Ön Hazırlık |
|---|---|---|
| 1 | Özbek Türkçesinin Türk dili tarihi içindeki yeri, Özbek Kiril ve Lâtin alfabelerinin öğretilmesi | Özbek Türkçesi üzerine yazılmış gramer kitaplarını araştırmak, örnek Özbek Kiril alfabesi incelemek. |
| 2 | Özbek Türkçesinin ses ve şekil özellikleri | Özbek Türkçesi üzerine yazılmış gramer kitaplarını araştırmak. |
| 3 | Özbek Türkçesinin ses ve şekil özelliklerinin seçilmiş roman, hikâye masal, fıkra vb. düz yazı metinleri üzerinde gösterilmesi | Özbek Türkçesinin ses ve şekil özelliklerini örnekleyen roman, hikâye masal, fıkra vb. düz yazı metinleri derlemek, incelemek. |
| 4 | Özbek Türkçesinin ses ve şekil özelliklerinin seçilmiş roman, hikâye masal, fıkra vb. düz yazı metinleri üzerinde gösterilmesi | Özbek Türkçesinin ses ve şekil özelliklerini örnekleyen roman, hikâye masal, fıkra vb. düz yazı metinleri derlemek, incelemek. |
| 5 | Özbek Türkçesinin ses ve şekil özelliklerinin seçilmiş roman, hikâye masal, fıkra vb. düz yazı metinleri üzerinde gösterilmesi | Özbek Türkçesinin ses ve şekil özelliklerini örnekleyen roman, hikâye masal, fıkra vb. düz yazı metinleri derlemek, incelemek. |
| 6 | Özbek Türkçesinin ses ve şekil özelliklerinin seçilmiş şiir, destan vb. manzum metinler üzerinde gösterilmesi | Özbek Türkçesinin ses ve şekil özelliklerini örnekleyen roman, hikâye masal, fıkra vb. düz yazı metinleri derlemek, incelemek. |
| 7 | Özbek Türkçesinin ses ve şekil özelliklerinin seçilmiş şiir, destan vb. manzum metinler üzerinde gösterilmesi | Özbek Türkçesinin ses ve şekil özelliklerini örnekleyen roman, hikâye masal, fıkra vb. düz yazı metinleri derlemek, incelemek. |
| 8 | Yeni Uygur Türkçesinin Türk dili tarihi içindeki yeri, Yeni Uygur Arap ve Lâtin alfabelerinin öğretilmesi | Yeni Uygur Türkçesi üzerine yazılmış gramer kitaplarını araştırmak, örnek Yeni Uygur Arap alfabesi incelemek. |
| 9 | ARASINAV | Genel konu tekrarı yapmak. |
| 10 | Yeni Uygur Türkçesinin Türk dili tarihi içindeki yeri, ses ve şekil özellikleri | Yeni Uygur Türkçesi üzerine yazılmış gramer kitaplarını araştırmak. |
| 11 | Yeni Uygur Türkçesinin özelliklerinin seçilmiş roman, hikâye masal, fıkra vb. düz yazı metinleri üzerinde gösterilmesi | Yeni Uygur Türkçesinin ses ve şekil özelliklerini örnekleyen roman, hikâye masal, fıkra vb. düz yazı metinleri derlemek, incelemek. |
| 12 | Yeni Uygur Türkçesinin özelliklerinin seçilmiş roman, hikâye masal, fıkra vb. düz yazı metinleri üzerinde gösterilmesi | Yeni Uygur Türkçesinin ses ve şekil özelliklerini örnekleyen roman, hikâye masal, fıkra vb. düz yazı metinleri derlemek, incelemek. |
| 13 | Yeni Uygur Türkçesinin özelliklerinin seçilmiş şiir, destan vb. manzum metinler üzerinde gösterilmesi | Yeni Uygur Türkçesinin ses ve şekil özelliklerini örnekleyen roman, hikâye masal, fıkra vb. düz yazı metinleri derlemek, incelemek. |
| 14 | Yeni Uygur Türkçesinin özelliklerinin seçilmiş şiir, destan vb. manzum metinler üzerinde gösterilmesi | Yeni Uygur Türkçesinin ses ve şekil özelliklerini örnekleyen roman, hikâye masal, fıkra vb. düz yazı metinleri derlemek, incelemek. |
| Kaynaklar | |
|---|---|
| Ders Notu | Belirli bir kitap takip edilmeyecek, öğrencilere içerikle ilgili her türlü materyal öğretim üyeleri tarafından verilecektir. |
| Ders Kaynakları | Ahmet B. ERCİLASUN(Editör); Türk Lehçeleri Grameri, Akçağ Yay. , Ank. 2007 Ahmet B. ERCİLASUN (bş. Kom.); Karşılaştırmalı Türk Lehçeleri Sözlüğü, Kültür Bak. Yay.Ank. 1991 Ahmet B. ERCİLASUN (bş. Kom.); Karşılaştırmalı Türk Lehçeleri Grameri I iil-, TDK Yay., Ankara, 1998 Prof. Dr. Ahmet BURAN-Ercan ALKAYA; Çağdaş Türk Lehçeleri, Akçağ Yay., Ank.2001 Volkan COŞKUN; Özbek Türkçesi Grameri, TDK Yay., Ankara, 2000 Ertuğrul YAMAN, Özbek Türkçesiyle Türkiye Türkçesinin Söz Dizimi Bakımından Karşılaştırması, TDK Yay., Ankara, 2000 Rıdvan ÖZTÜRK, Yeni Uygur Türkçesi Grameri, TDK Yay., Ankara, 1994 |
| # | Ders Öğrenme Çıktılarının Program Çıktılarına Katkısı |
|---|---|
| 1 | Özbek-Y.Uygur Türkçesinin dayandığı tarihî şiveleri kronolojik olarak sıralar. |
| 2 | 2. Özbek-Y.Uygur Türkçesinin çağdaş Türk şiveleri içindeki konumunu anlatır. |
| 3 | Özbek-Y.Uygur Türkçesinin ses ve şekil özelliklerini kendi cümleleriyle ifade eder. |
| 4 | Okuduğu bir metnin Özbek-Y.Uygur Türkçesine ait olup olmadığını belirler. |
| 5 | Kiril harfli bir Özbek-Y.Uygur Türkçesi metninin çevriyazı harfli karşılığını gösterir. |
| 6 | Özbek-Y.Uygur Türkçesine ait bir edebî metnin Türkiye Türkçesi karşılığını gösterir. |
| 7 | Ses ve şekil bilgisi birikiminden şivenin özellikleriyle ilgili bilgilerinden yararlanarak Özbek-Y.Uygur Türkçesine ait cümle ve kelimeleri çözümler. |
| 8 | Özbek-Y.Uygur Türkçesini diğer çağdaş Türk şiveleriyle karşılaştırırarak onlardan ayırt eder. |
| 9 | Türkiye Türkçesine ait bir metindeki ifadelerin Özbek-Y.Uygur Türkçesiyle nasıl anlatılabileceğini tasarlar. |
| 10 | Elindeki bir Özbek-Y.Uygur Türkçesi metninde gördüğü özellikleri bu şivenin genel özelliklerine göre derleyip düzenler. |
| 11 | Ses ve şekil bilgisi birikiminden yararlanarak Özbek-Y.Uygur Türkçesindeki ses ve şekil özelliklerinin ileride hangi biçimleri alacağı konusunda tahminde bulunur. |
| 12 | Elindeki bir metnin tarihî mi çağdaş mı olduğu konusunda hüküm verir ve edebîlik bakımından değer biçer. |
| 13 | Yeni Uygur Türkçesinin özelliklerinin seçilmiş şiir, destan vb. manzum metinler üzerinde gösterilmesini öğrenir. |
| 14 | Yeni Uygur Türkçesinin özelliklerinin seçilmiş şiir, destan vb. manzum metinler üzerinde gösterilmesini öğrenir. |
| 15 | Özbek-Yeni Uygur Türkçesi ile diğer şiveler arasında bağlantı kurar. |
| Değerlendirme Sistemi | |
|---|---|
| Yarıyıl Çalışmaları | Katkı Oranı |
| 1. Ara Sınav | 70 |
| 1. Kısa Sınav | 10 |
| 2. Kısa Sınav | 10 |
| 1. Ödev | 10 |
| Toplam | 100 |
| 1. Yıl İçinin Başarıya | 40 |
| 1. Final | 60 |
| Toplam | 100 |
| AKTS - İş Yükü Etkinlik | Sayı | Süre (Saat) | Toplam İş Yükü (Saat) |
|---|---|---|---|
| Ders Süresi (Sınav haftası dahildir: 16x toplam ders saati) | 16 | 4 | 64 |
| Ara Sınav | 1 | 10 | 10 |
| Ödev | 1 | 15 | 15 |
| Performans Görevi (Laboratuvar) | 1 | 15 | 15 |
| Final | 1 | 10 | 10 |
| Toplam İş Yükü | 114 | ||
| Toplam İş Yükü / 25 (Saat) | 4,56 | ||
| Dersin AKTS Kredisi | 5 | ||