Ders Adı Kodu Yarıyıl T+U Saat Kredi AKTS
Çağatay Türkçesi TDE 462 8 3 + 0 3 5
Ön Koşul Dersleri
Önerilen Seçmeli Dersler
Dersin Dili Türkçe
Dersin Seviyesi Lisans
Dersin Türü Seçmeli
Dersin Koordinatörü Dr.Öğr.Üyesi AYŞE AYDIN
Dersi Verenler
Dersin Yardımcıları

Arş.Gör. Tuğçe Takoğlu

Dersin Kategorisi Diğer
Dersin Amacı

Çağatay Türkçesini dil özellikleri ve dil yadigarları eşliğinde tanıtmak.

Dersin İçeriği

Çağatay Türkçesinin kaynakları, kaynak eserler, dönemin şahsiyetleri ve eserler, dil özellikleri, metin incelemeleri.

# Ders Öğrenme Çıktıları Öğretim Yöntemleri Ölçme Yöntemleri
1 Çağatay Türkçesiyle yazılmış metinleri okuyarak genel Türkçe içerisindeki Çağatay Türkçesinin yeri nedir, tanımlar. Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası,
2 Çağatay Türkçesi’nin Orta Türkçe içerisindeki önemi ve dil özelliklerini açıklar. Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, Doğru Yanlış Testleri,
3 Çağatay Türkçesinin kaynaklık ettiği çağdaş şivelerin tarihi kökenini tespit eder ve örnekler. Anlatım, Tartışma,
4 Çağatay Türkçesi metinlerindeki dil özelliklerini çözümler ve tespit ettiği özellikleri standart Türkiye Türkçesiyle mukayese eder. Anlatım, Tartışma,
5 Çağatay Türkçesi metinlerinde fonetik ve morfolojik yönden değişim geçirmiş kelimeleri derler, düzenler. Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma,
6 Çağatay Türkçesinde fonetik ve morfolojik değişiklikler geçirmiş kelimeleri değerlendirir, tahmin eder. Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma,
7 Ali Şir Nevâyî’den metin incelemelerini öğrenir. Anlatım, Soru-Cevap,
8 Ali Şir Nevâyî’den metin incelemelerini öğrenir. Tartışma,
Hafta Ders Konuları Ön Hazırlık
1 Orta Türkistan’da Türk devletleri ve Timurlular Çağatay, İlhanlı, Altın Orda ve Timurlular hakkında ön bilgi sahibi olmak
2 Çağatay Türkçesinin Türk Dili tarihi içerisindeki yeri ve dil özellikleri Çağatay Türkçesinin Türk dili tarihi içerisindeki yeri konusunda ön bilgi sahibi olmak
3 Çağatay Türkçesinin Türk Dili tarihi içerisindeki yeri ve dil özellikleri Çağatay Türkçesi dil özelliklerine çalışmış olmak.
4 Başlangıç Dönemi Çağatay Türkçesi şahsiyetleri, eserleri, metin incelemeleri Klâsik öncesi dönem hakkında ön bilgi sahibi olmak
5 Başlangıç Dönemi Çağatay Türkçesi şahsiyetleri, eserleri, metin incelemeleri Klâsik öncesi dönem hakkında ön bilgi sahibi olmak
6 Türk kültür ve medeniyet tarihi içerisinde Ali Şir Nevâyî Ali Şir Nevâyî ve eserleri hakkında ön bilgi sahibi olmak
7 Ali Şir Nevâyî’den metin incelemeleri Ali Şir Nevâyî´nin eserlerinden hareketle Çağatay Türkçesinin dil özellikleri hakkında ön bilgi sahibi olmak
8 Ali Şir Nevâyî’den metin incelemeleri Ali Şir Nevâyî´nin eserlerinden hareketle Çağatay Türkçesinin dil özellikleri hakkında ön bilgi sahibi olmak
9 ARASINAV Genel konu tekrarı yapmak.
10 Ali Şir Nevâyî´den metin incelemeleri Ali Şir Nevâyî´nin eserlerinden hareketle Çağatay Türkçesinin dil özellikleri hakkında ön bilgi sahibi olmak
11 Ali Şir Nevâyî sonrası Çağatay Türkçesi metinleri üzerinde dil incelemeleri Klâsik sonrası dönem hakkında ön bilgi sahibi olmak
12 Ali Şir Nevâyî sonrası Çağatay Türkçesi metinleri üzerinde dil incelemeleri Klâsik sonrası dönem hakkında ön bilgi sahibi olmak
13 Ali Şir Nevâyî sonrası Çağatay Türkçesi metinleri üzerinde dil incelemeleri Klâsik sonrası dönem hakkında ön bilgi sahibi olmak
14 Çağatay Türkçesi sözlükleri Çağatay sözlükleri hakkında ön bilgi sahibi olmak
Kaynaklar
Ders Notu
Ders Kaynakları

ECKMANN, Janos (Çev. Günay Karaağaç), “Çağatayca El Kitabı”
ECKMANN,Janos (Çev. O. Fikri Sertkaya) Harezm, Kıpçak ve Çağatay Türkçesi Üzerine Araştırmalar, TDK Yay., Ank., 1994
AKALIN, Mehmet (Haz.); Tarihî Türk Şiveleri, Atatürk Ün. Yay., Ank.1979
ERCİLASUN, A. Bican, “Türk Dili Tarihi” Akçağ Yay., Ank. 2004
Milli Eğitim Bakanlığı İslam Ansiklopedisi ilgili maddeler
ERASLAN, Kemal, Ali Şir Nevayî-Mecâlisü’n-Nefâyis
TÜRK, Vahit, Ali Şir Nevayî – Nazmü’l-Cevâhir

 

# Ders Öğrenme Çıktılarının Program Çıktılarına Katkısı
1 Çağatay Türkçesiyle yazılmış metinleri okuyarak genel Türkçe içerisindeki Çağatay Türkçesinin yeri nedir, tanımlar.
2 Çağatay Türkçesi’nin Orta Türkçe içerisindeki önemi ve dil özelliklerini açıklar.
3 Çağatay Türkçesinin kaynaklık ettiği çağdaş şivelerin tarihi kökenini tespit eder ve örnekler.
4 Çağatay Türkçesi metinlerindeki dil özelliklerini çözümler ve tespit ettiği özellikleri standart Türkiye Türkçesiyle mukayese eder.
5 Çağatay Türkçesi metinlerinde fonetik ve morfolojik yönden değişim geçirmiş kelimeleri derler, düzenler.
6 Çağatay Türkçesinde fonetik ve morfolojik değişiklikler geçirmiş kelimeleri değerlendirir, tahmin eder.
7 Ali Şir Nevâyî’den metin incelemelerini öğrenir.
8 Ali Şir Nevâyî’den metin incelemelerini öğrenir.
Değerlendirme Sistemi
Yarıyıl Çalışmaları Katkı Oranı
1. Ödev 20
Toplam 20
1. Yıl İçinin Başarıya 50
1. Final 50
Toplam 100
AKTS - İş Yükü Etkinlik Sayı Süre (Saat) Toplam İş Yükü (Saat)
Ödev 1 4 4
Performans Görevi (Laboratuvar) 1 12 12
Ders Süresi (Sınav haftası dahildir: 16x toplam ders saati) 16 2 32
Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi(Ön çalışma, pekiştirme) 16 4 64
Ara Sınav 1 5 5
Toplam İş Yükü 117
Toplam İş Yükü / 25 (Saat) 4,68
Dersin AKTS Kredisi 5