1. Eğitim Bilgi Sistemi
  2. Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü
  3. Orta Türkçe Dönemi Dil Yazı Münasebetleri (2024 - 2025)
Ders Adı Kodu Yarıyıl T+U Saat Kredi AKTS
Orta Türkçe Dönemi Dil Yazı Münasebetleri TDE 372 6 3 + 0 3 5
Ön Koşul Dersleri
Önerilen Seçmeli Dersler
Dersin Dili Türkçe
Dersin Seviyesi Lisans
Dersin Türü Seçmeli
Dersin Koordinatörü Arş.Gör.Dr. TUĞÇE TAKOĞLU
Dersi Verenler Arş.Gör.Dr. TUĞÇE TAKOĞLU,
Dersin Yardımcıları

Dr.Öğr. Üyesi Bahri KUŞ
Dersin Kategorisi Diğer
Dersin Amacı

Dil, yazı ve imla arasındaki ilişkileri Orta Türkçe dönemi metinleri üzerinde göstermek.
Dersin İçeriği

Türk dilinin Orta Türkçe dönemindeki dil-yazı ilişkisinin metinlerle ortaya konulması.
# Ders Öğrenme Çıktıları Öğretim Yöntemleri Ölçme Yöntemleri
1 Dil ve yazının ne olduğunu ve aralarındaki ilişkiyi tanımlar. Anlatım, Soru-Cevap, Gösterip Yaptırma,
2 Orta Türkçe döneminin özelliklerini belirler. Anlatım, Soru-Cevap,
3 Türk dili için kullanılan alfabeler ve genel özelliklerini örnekler. Anlatım, Soru-Cevap,
4 Orta Türkçe Dönemini Türk Dilinin diğer dönemleriyle karşılaştırır. Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma,
5 Orta Türkçe dönemi metinlerini derler, bu metinleri çeviriyazıya aktarır. Deney ve Laboratuvar,
6 Orta Türkçe dönemi metinlerini dil ve yazı münasebeti bakımından değerlendirir. Tartışma, Deney ve Laboratuvar,
Hafta Ders Konuları Ön Hazırlık
1 Dil ve yazı arasındaki ilişki Dil, yazı, imla gibi terimler hakkında araştırma yapmış olmak.
2 Orta Türkçe kavramı ve Orta Türkçe döneminin özellikleri Türk dilinin tarihi dönemleri hakkında bilgi edinmiş olmak.
3 Türk dili için kullanılan alfabeler ve genel özellikleri Türklerin kullandığı yazı sistemlerini araştırmak.
4 Arap alfabesinin özellikleri, Türk dili için kullanımı Türk dilinin Arap harfleriyle yazılan metinlerini araştırmak.
5 Müelliflerin ağız özelliklerini metine aktarmaları ve bunlarla ilgili örnekler Arap harfli metinlerdeki imla özelliklerini tespit etmeye çalışmak.
6 Uzun ünlülerin Türk dilinde kullanımı ve Eski metin örnekleri Örnek metinleri çeviri yazıya aktarmış olmak.
7 Uzun ünlülerin Orta Türkçe metinlerde tespiti meselesi Örnek metinleri çeviri yazıya aktarmış olmak.
8 Kapalı e´nin Türk dili metinlerinde kullanılma usulü Örnek metinleri çeviri yazıya aktarmış olmak.
9 ARASINAV
10 Eklerin yazımı ve fonetik dayanakları Transkripsiyonları yapılan örnek metinleri imla bakımından karşılaştırmış olmak.
11 Ünlülerde incelik-kalınlık ayırımı Transkripsiyonları yapılan örnek metinleri ses bilgisi özellikleri ve imlaları bakımından karşılaştırmış olmak.
12 Ünlülerde düzlük yuvarlaklık ayırımı Transkripsiyonları yapılan örnek metinleri ses bilgisi özellikleri ve imlaları bakımından karşılaştırmış olmak.
13 b-p paralelliği ve metinlerdeki kullanımları Transkripsiyonları yapılan örnek metinleri ses bilgisi özellikleri ve imlaları bakımından karşılaştırmış olmak.
14 k-g paralelliği ve metinlerdeki kullanımları,t-d paralelliği ve metinlerdeki kullanımları Transkripsiyonları yapılan örnek metinleri ses bilgisi özellikleri ve imlaları bakımından karşılaştırmış olmak.
Kaynaklar
Ders Notu
Ders Kaynakları

Zeynep Korkmaz, Eski Anadolu Türkçesinde İmla-Fonoloji Bağlantısı Üzerine Notlar, Türk Dili Üzerine Araştırmalar, Ankara, 1995, s.491-508.
Zeynep Korkmaz, Sadrüd-din Şeyhoğlu Marzubanname Tercümesi, Ankara, 1973.
Talat Tekin, Ana Türkçede Asli Uzun Ünlüler, Ankara, 1975.
İsmail Hikmet Ertaylan, Behcetül-Hadayık (Fotokopi), İstanbul, 1960.

Zikri Turan, Orta Türkçe Dönemi Metinlerinde Kelime Başı Ünsüzlerinde Aşırı Patlayıcılaşma Var Mıydı?.  İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, 2001.
Sıra Program Çıktıları Katkı Düzeyi
1 2 3 4 5
1 Türkçeyi doğru, güzel ve anlaşılır bir şekilde kullanma becerisine ulaşır.
2 Atatürk İlkeleri ve inkılapları konusunda bilgi edinir.
3 Türk Dili ve Edebiyatı alanında yapılmış güncel araştırmaları takip edebilecek düzeyde yabancı dil bilgisi kazanmayı amaç edinir.
4 Türk dilini ses bilgisi, şekil bilgisi, söz dizimi ve anlam bilgisi bakımından inceler.
5 Türk Dili ve Edebiyatının metinlerini başlangıcından günümüze kadar edebi olarak ve dil bilgisi açısından değerlendirebilir.
6 Türk Dili ve Edebiyatı alanında yazılmış temel eserleri tanır; Türk dilinin tarihi gelişimini temsil eden örnek metinleri okur ve çeviri yazıya aktarır.
7 Çağdaş ve klasik edebiyat bilgi ve teorilerini, belirli akımlar ve kuramlar çerçevesinde değerlendirir, edebiyat ve dil bilimi açısından eleştiri yapar.
8 Edebi dönemler (klasik veya çağdaş), edebi akımlar ve şahsiyetler üzerinde, mesleki sorumluluk bilinciyle bilimsel, edebi , disiplinler arası araştırmalar yapar.
9 Lehçe, şive ve ağız bilgisinin içeriğini anlar; Türkiye Türkçesinin ağızlarına ait metinleri inceler.
10 Gerekli metot, yöntem ve teknikleri öğrenerek halk bilimi alanında araştırma ve derleme yapabilir
11 Türk Dili ve Edebiyatı alanında akademik düzeyde araştırma ve çalışma yapabilmenin temel bilgi ve becerilerine sahip olur.
12 Türk Dili ve Edebiyatı Programında edindiği bilgi ve teorileri; eğitim-öğretim, araştırma ve kamusal hizmet alanlarında kullanır ve uygular.
13 Yaşam boyu öğrenmenin gerekliliği bilincini ve bunu gerçekleştirmeye dönük becerileri edinir.
14 Türk Dili ve Edebiyatı alanında mesleki sorumluluk ve ahlaki değerleri gözetir.
# Ders Öğrenme Çıktılarının Program Çıktılarına Katkısı PÇ 1 PÇ 2 PÇ 3 PÇ 4 PÇ 5 PÇ 6 PÇ 7 PÇ 8 PÇ 9 PÇ 10 PÇ 11 PÇ 12 PÇ 13 PÇ 14
1 Dil ve yazının ne olduğunu ve aralarındaki ilişkiyi tanımlar.
2 Orta Türkçe döneminin özelliklerini belirler.
3 Türk dili için kullanılan alfabeler ve genel özelliklerini örnekler.
4 Orta Türkçe Dönemini Türk Dilinin diğer dönemleriyle karşılaştırır.
5 Orta Türkçe dönemi metinlerini derler, bu metinleri çeviriyazıya aktarır.
6 Orta Türkçe dönemi metinlerini dil ve yazı münasebeti bakımından değerlendirir.
Değerlendirme Sistemi
Yarıyıl Çalışmaları Katkı Oranı
1. Ara Sınav 60
1. Kısa Sınav 10
2. Kısa Sınav 10
1. Ödev 20
Toplam 100
1. Yıl İçinin Başarıya 50
1. Final 50
Toplam 100
AKTS - İş Yükü Etkinlik Sayı Süre (Saat) Toplam İş Yükü (Saat)
Ders Süresi (Sınav haftası dahildir: 16x toplam ders saati) 16 3 48
Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi(Ön çalışma, pekiştirme) 16 2 32
Ara Sınav 1 3 3
Ödev 1 10 10
Performans Görevi (Laboratuvar) 1 15 15
Final 1 10 10
Toplam İş Yükü 118
Toplam İş Yükü / 25 (Saat) 4,72
dersAKTSKredisi 5