| Ders Adı | Kodu | Yarıyıl | T+U Saat | Kredi | AKTS |
|---|---|---|---|---|---|
| Evrim | BIY 402 | 8 | 3 + 0 | 3 | 5 |
| Ön Koşul Dersleri | Ön koşul dersleri yoktur. |
| Önerilen Seçmeli Dersler | Önerilen seçmeli dersler yoktur. |
| Dersin Dili | Türkçe |
| Dersin Seviyesi | Lisans |
| Dersin Türü | Seçmeli |
| Dersin Koordinatörü | Prof.Dr. ALİ UZUN |
| Dersi Verenler | Prof.Dr. ALİ UZUN, |
| Dersin Yardımcıları | Bölüm Araştırma Görevlileri |
| Dersin Kategorisi | Alanına Uygun Öğretim |
| Dersin Amacı | Evrimin anlamı, yeryüzünün ve canlılığın ortaya çıkışı ve çeşitlenmesi ile ilgili bilimsel teorilerin öğrenilmesi. |
| Dersin İçeriği | Mikro ve makro evrim, yaşamın kökeni, ortak ata kavramı, evrim için kanıtlar, doğal seleksiyon ile canlıların çeşitlenmesi, evrimin moleküler boyutu. |
| Kalkınma Amaçları |
|---|
|
| # | Ders Öğrenme Çıktıları | Öğretim Yöntemleri | Ölçme Yöntemleri |
|---|---|---|---|
| 1 | Organik ve inorganik evrimi öğrenir. | Anlatım, Tartışma, | |
| 2 | Makroevrimi ve mikroevrimi öğrenir. | Anlatım, Tartışma, | |
| 3 | Evrim teorisinin tarihsel gelişimini öğrenir. | Anlatım, Tartışma, | |
| 4 | Canlılığın ortaya çıkışını öğrenir. | Anlatım, Tartışma, | |
| 5 | Doğal seleksiyonu öğrenir. | Anlatım, Tartışma, | Doğru Yanlış Testleri, Kısa Cevaplı Testler, |
| 6 | Moleküler düzeyde evrimin işleyişini öğrenir. | Anlatım, Tartışma, |
| Hafta | Ders Konuları | Ön Hazırlık |
|---|---|---|
| 1 | Evrimsel Biyolojinin tarihi: Evrim ve Genetik | Öğrencilerin, evrim teorisinin tarihsel gelişimi ve genetik biliminin temel kavramları hakkında temel bilgi edinmeleri önerilir. Mendel genetiği, modern sentetik evrim teorisi ve klasik evrimsel biyoloji arasındaki ilişki üzerine ön okuma yapmaları faydalı olacaktır. |
| 2 | Evrimin Kanıtları | Öğrencilerin fosil kayıtları, morfolojik benzerlikler, embriyolojik gelişim ve moleküler veriler gibi evrimsel kanıt türleri hakkında temel bilgi sahibi olmaları önerilir. Bu kanıtların evrim teorisini desteklemedeki rollerine dair ön okuma yapmaları faydalı olacaktır. |
| 3 | Yaşamın Kökeni | Öğrencilerin Dünya’nın erken dönemi koşulları, ilkel atmosfer ve prebiyotik kimya hakkında temel bilgi edinmeleri önerilir. Ayrıca, yaşamın başlangıcına dair hipotezler (örneğin, kimyasal evrim, panspermia) üzerine ön okuma yapmaları faydalı olacaktır. |
| 4 | En Son Ortak Ata ve Yaşam Ağacı | ğrencilerin evrimsel biyoloji temel kavramlarına hakim olmaları önerilir. En son ortak ata (Last Universal Common Ancestor - LUCA) kavramı ve yaşam ağacının yapısı, filogenetik analizlerin temel prensipleri hakkında ön okuma yapmaları faydalı olacaktır. |
| 5 | Bakteri ve Arkeaların Farklılaşması: Filogeni ve Genetik | Öğrencilerin prokaryotların temel özellikleri, filogenetik kavramlar ve genetik analiz yöntemleri hakkında bilgi sahibi olmaları önerilir. Bakteri ve arkelerin evrimsel farklılaşmasını anlamak için genetik çeşitlilik ve moleküler filogenetik yaklaşımlar üzerine ön okuma yapmaları faydalı olacaktır. |
| 6 | Ökaryotların Kökeni ve Farklılaşması | Öğrencilerin hücre biyolojisi, temel ökaryotik yapı ve işlevler hakkında bilgi sahibi olmaları önerilir. Endosimbiyotik teori, ökaryotların evrimi ve farklılaşması süreçleri hakkında ön okuma yapmaları faydalı olacaktır. |
| 7 | Çokhücreliliğin Gelişimi, Hayvan ve Bitkilerin Farklılaşması | Öğrencilerin hücre biyolojisi ve temel gelişim biyolojisi kavramlarına aşina olmaları önerilir. Çokhücreliliğin evrimi, hayvan ve bitkilerin kökeni ile morfolojik ve genetik farklılaşma süreçleri hakkında temel bilgi edinmeleri faydalı olacaktır. |
| 8 | Varyasyonun Mutasyon ve Rekombinasyon Yoluyla Oluşumu | genetik temel kavramları, özellikle mutasyon çeşitleri ve rekombinasyon mekanizmaları hakkında bilgi sahibi olmaları önerilir. Genetik varyasyonun oluşum süreçleri ve bunların evrimdeki önemi üzerine ön okuma yapmaları faydalı olacaktır. |
| 9 | Ara Sınav | |
| 10 | Genetik Olarak Kompleks Özelliklerin Varyasyonu | Öğrencilerin genetik temel kavramlara ve poligenik kalıtımın prensiplerine aşina olmaları önerilir. Kompleks özelliklerin genetik varyasyonu, çok genli kalıtım ve çevresel etkilerin rolü hakkında ön okuma yapmaları faydalı olacaktır. |
| 11 | Rastegele Genetik Sürüklenme | Öğrencilerin popülasyon genetiği temel kavramlarına aşina olmaları önerilir. Genetik sürüklenmenin tanımı, etkileri ve popülasyonlar üzerindeki rastgele değişim süreçleri hakkında ön okuma yapmaları faydalı olacaktır. |
| 12 | Popülasyon Yapısı | Öğrencilerin temel popülasyon genetiği ve ekolojisi kavramlarına hakim olmaları önerilir. Popülasyon yapısının genetik çeşitlilik, gen akışı, üreme biçimleri ve coğrafi dağılım gibi bileşenleri hakkında ön okuma yapmaları faydalı olacaktır. |
| 13 | Varyasyonların Seçilimi, Seçilim ve Diğer Güçlerin Etkileşimi | Öğrencilerin doğal seçilim, genetik sürüklenme, mutasyon ve göç gibi evrimsel mekanizmalar hakkında temel bilgi sahibi olmaları önerilir. Bu mekanizmaların varyasyonlar üzerindeki etkileri ve etkileşimleri üzerine ön okuma yapmaları faydalı olacaktır. |
| 14 | Evrimle İlgili Tartışmalar | Öğrencilerin evrim teorisinin bilimsel temelleri ve tarihçesi hakkında temel bilgi sahibi olmaları önerilir. Evrim karşıtı görüşler, bilimsel tartışmalar ve evrimin toplumdaki algısı üzerine ön okuma yapmaları faydalı olacaktır. |
| Kaynaklar | |
|---|---|
| Ders Notu | Freeman, S., Herron, J., C., (Çeviri: Battal Çıplak, Hasan H. Başıbüyük, Süphan Karaytuğ, İslam Gündüz), Evrimsel Analiz, Palme Yayıncılık, İstanbul, 2001. |
| Ders Kaynakları | Demirsoy A., Kalıtım ve Evrim, Meteksan Matbaacılık ve Teknik Sanayi Ticaret, Ankara, 1990. |
| Sıra | Program Çıktıları | Katkı Düzeyi | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | |||
| 1 | Biyoloji alanındaki en güncel uygulama, araç-gereç ve diğer bilimsel kaynaklarla desteklenen ileri düzeyde bilgi ve kavrayışa sahip olma ve bunları kullanabilme | X | |||||
| 2 | Biyoloji alanındaki kavramları, fikirleri ve verileri bilimsel yöntemlerle değerlendirebilme, karmaşık problem ve konuları analiz edebilme, tartışmalar yapabilme, kanıta ve araştırmalara dayalı öneriler geliştirebilme gibi yetkinlikler kazanma | X | |||||
| 3 | Öğrenmeyi, öğrenme becerileri ve eleştirel düşünceyle, ileri düzey çalışmaları bağımsız olarak yürütebileceğini gösterebilme | X | |||||
| 4 | Biyoloji alanındaki uygulamalarda karşılaşabileceği öngörülemeyen karmaşık durumlarda çözüm üretebilme. | X | |||||
| 5 | Deney tasarlama, deney yapma, veri toplama, sonuçları analiz etme ve yorumlama becerisi kazanma | ||||||
| 6 | Biyoloji ile ilgili sektörlerde sorumluluğu altında çalışanların mesleki gelişimine yönelik etkinlikleri planlayabilme, kuramsal ve uygulamalı bilgilerini alanlarında kullanabilme becerisi | X | |||||
| 7 | Bilgiye erişebilme ve bu amaçla kaynak ve veri tabanları gibi bileşim ve iletişim teknolojilerini kullanmayı öğrenme. | X | |||||
| 8 | Bireysel olarak ve çok disiplinli takımlarda etkin çalışma ve sorumluluk alma özgüvenini kazanma. | X | |||||
| 9 | Biyoloji alanındaki bilgi ve uygulamaları takip edebilme ve meslektaşları ile iletişim kurabilme ve yabancı dil bilgisine sahip olma | X | |||||
| 10 | Yaşam boyu öğrenmenin gerekliliği bilincini; bilim ve teknolojideki gelişmeleri izleme ve kendini sürekli yenileme becerisini kazanma. | X | |||||
| 11 | Sürdürülebilir kalkınma ve çevre koruma konularında yeterli bilgi ve bilince sahip olma. | X | |||||
| 12 | Proje yönetimi, iş güvenliği, işçi sağlığı, sosyal güvenlik hakları, kalite kontrol ve yönetimi konularında yeterli bilgi ve bilinci kazanma ve alan dışı ders alma | ||||||
| 13 | Biyoloji alanı ile ilgili verilerin toplanması, yorumlanması, duyurulması aşamalarında toplumsal, bilimsel ve etik değerleri gözetme yeterliliğine sahip olma. | X | |||||
| # | Ders Öğrenme Çıktılarının Program Çıktılarına Katkısı | PÇ 1 | PÇ 2 | PÇ 3 | PÇ 4 | PÇ 5 | PÇ 6 | PÇ 7 | PÇ 8 | PÇ 9 | PÇ 10 | PÇ 11 | PÇ 12 | PÇ 13 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Organik ve inorganik evrimi öğrenir. | 5 | 0 | 5 | 0 | 0 | 0 | 4 | 5 | 5 | 5 | 4 | 0 | 5 |
| 2 | Makroevrimi ve mikroevrimi öğrenir. | 5 | 0 | 5 | 0 | 0 | 0 | 5 | 5 | 5 | 5 | 5 | 0 | 5 |
| 3 | Evrim teorisinin tarihsel gelişimini öğrenir. | 5 | 0 | 5 | 0 | 0 | 5 | 5 | 5 | 5 | 5 | 0 | ||
| 4 | Canlılığın ortaya çıkışını öğrenir. | |||||||||||||
| 5 | Doğal seleksiyonu öğrenir. | |||||||||||||
| 6 | Moleküler düzeyde evrimin işleyişini öğrenir. |
| Değerlendirme Sistemi | |
|---|---|
| Yarıyıl Çalışmaları | Katkı Oranı |
| 1. Ara Sınav | 100 |
| Toplam | 100 |
| 1. Yıl İçinin Başarıya | 40 |
| 1. Final | 60 |
| Toplam | 100 |
| AKTS - İş Yükü Etkinlik | Sayı | Süre (Saat) | Toplam İş Yükü (Saat) |
|---|---|---|---|
| Ders Süresi (Sınav haftası dahildir: 16x toplam ders saati) | 16 | 2 | 32 |
| Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi(Ön çalışma, pekiştirme) | 16 | 2 | 32 |
| Ara Sınav | 1 | 5 | 5 |
| Kısa Sınav | 2 | 5 | 10 |
| Ödev | 1 | 20 | 20 |
| Final | 1 | 20 | 20 |
| Toplam İş Yükü | 119 | ||
| Toplam İş Yükü / 25 (Saat) | 4,76 | ||
| dersAKTSKredisi | 5 | ||