| Ders Adı | Kodu | Yarıyıl | T+U Saat | Kredi | AKTS |
|---|---|---|---|---|---|
| Metindilbilim | TRE 334 | 6 | 2 + 0 | 2 | 3 |
| Ön Koşul Dersleri | |
| Önerilen Seçmeli Dersler | |
| Dersin Dili | Türkçe |
| Dersin Seviyesi | Lisans |
| Dersin Türü | Zorunlu |
| Dersin Koordinatörü | Öğr.Gör.Dr. ERDAL ÖZCAN |
| Dersi Verenler | |
| Dersin Yardımcıları | |
| Dersin Kategorisi | Diğer |
| Dersin Amacı | Öğrencilere metnin yapı ve anlam bütünlüğüne sahip, cümleden daha büyük bir dil birimi olduğu, metin işlevleri, metin türleri, metinselliğin türleri ve dilbilimsel metin çözümleme konularında bilgiler edinmesi amaçlanmaktadır. |
| Dersin İçeriği | Metindilbilimin temel ilke ve kavramları (tümce, önerme, sözce; metin ve metinsellik ölçütleri: üre-tici/metin ve alıcı merkezli), metin türü, söylem ve metin türü sınıflamaları; metin türlerinin dilsel görünümleri; anlatı söylemi, anlatı metinleri ve dil aktarımı; söz eylem kuramı |
| Kalkınma Amaçları |
|---|
|
| # | Ders Öğrenme Çıktıları | Öğretim Yöntemleri | Ölçme Yöntemleri |
|---|---|---|---|
| 1 | Dilbilimsel metin çözümleme konularında bilgiler edinir ve uygular. | Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası, | |
| 2 | Değişik metin türleri ve metinsellik konularında bilgilere sahip olur. | Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası, | |
| 3 | Metin türleri ve işlevleri hakkında uygulamalı çalışmalar yapabilir. | Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası, | |
| 4 | Metin anlama, çözümleme ve üretimine yönelik temel teknikleri kavrar | Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası, | |
| 5 | Metin dilbilimiyle ilgili temel kavramları bilir ve uygular. | Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası, |
| Hafta | Ders Konuları | Ön Hazırlık |
|---|---|---|
| 1 | Metin dilbilimi nedir? Bir dil birimi olarak metin. Metin grameri ve metin teorisi. | |
| 2 | Metin ve bağlam. Konu ve yorum. Metin dilbilimi ve söylem analizi | |
| 3 | Metinselliğin temel ölçütleri (De Beaugrande & Dressler’e göre) | |
| 4 | Bağdaşıklık ve araçları: Gönderim (reference) değiştirim (substitution) eksiltili anlatım (ellipsis) | |
| 5 | Bağdaşıklık ve araçları: Bağlaçlı bağdaşıklık (conjunction), sözcüksel bağdaşıklık (lexical cohesion) ve alt türleri | |
| 6 | Bağdaşıklık çözümlemeleri (Metinler üzerinde uygulamalı çalışma) | |
| 7 | Tutarlılık ve araçları: nedensellik (casuality), etkinleştirme (enablement), neden (reason), amaç (purpose), zaman (time). | |
| 8 | vize sınavı | |
| 9 | Bağdaşıklık çözümlemeleri (Metinler üzerinde uygulamalı çalışma) | |
| 10 | Metinselliğin düzenleyici ölçütleri: verimlilik (efficiency), effectiveness (etki), uygunluk (appropriateness) | |
| 11 | Metin yapıları: Küçük yapılar, büyük yapılar, üst yapılar. | |
| 12 | Metin türleri ve tasnif ölçütleri: öykü (narrative), betimleme (descriptive) ve yapıları | |
| 13 | Metin türleri: tartışma (argumentive), öğretme (intructive), açıklama (expository) ve yapıları *Metin türleri, işlevi ve yapısına yönelik uygulamalı çalışmalar | |
| 14 | Genel değerlendirme |
| Kaynaklar | |
|---|---|
| Ders Notu | |
| Ders Kaynakları | Aydın, İ., Torusdağ, G. (2020), Metindilbilim ve Örnek Metin Çözümlemeleri, Pegem Akademi Dilidüzgün, Ş. (2017), Metindilbilim ve Türkçe Öğretimi Uygulamalı Bir Yaklaşım, Anı Yayıncılık Günay, V. D. (2001), Metin bilgisi, Multilingual Yayınları. İşeri, K. (2018), Sözden Yazıya Dile Gelen Metin, Pegem Akademi. Şenöz, C. A. (2005), Metindilbilim ve Türkçe, Multilingual. |
| Sıra | Program Çıktıları | Katkı Düzeyi | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | |||
| 1 | Dilin tanımı, işlevleri, dil bilgisi ve dil biliminin temel kavramları, Dünya dillerinin nitelikleri, Türk dilinin bu diller arasındaki yerini kavrar.(Alan Bilgisi) | X | |||||
| 2 | Türk dilinin tarihi dönemleri, ses ve ses olayları, ekler, kelime türetme yolları, kelime grupları, cümle, cümlenin öğeleri, cümle türlerini tanımlar ve Osmanlı Türkçesini okuma yazma becerisi kazanır. (Alan Bilgisi) | ||||||
| 3 | Edebiyat bilgi ve kuramlarına yönelik teorik bilgileri kazanır. (Alan Bilgisi) | X | |||||
| 4 | Göktürk ve Uygur edebiyatları, Eski Türk edebiyatı, Tasavvuf ve Halk edebiyatları, Yeni Türk edebiyatı, Dünya edebiyatı ve çocuk edebiyatının gelişim aşamalarını kavrar. (Alan Bilgisi) | X | |||||
| 5 | Türk tiyatrosunun gelişimini kavrayarak tiyatro-drama uygulamaları yapar. (Alan Bilgisi) | X | |||||
| 6 | Okuma, dinleme, konuşma, yazma eğitimine yönelik bilgi ve becerilerin düzeye uygun biçimde aktarılmasında ve uygulanmasında gerekli öğretim yöntem ve teknikleri kullanır ve edindiği ileri düzeydeki bilgi ve becerileri kullanarak etkinlikler hazırlar. (Alan Bilgisi) | X | |||||
| 7 | Yabancılara, Türk soylulara ve ikidillilere Türkçe öğretimine ilişkin öğretim yöntem ve teknikleri kullanır ve edindiği ileri düzeydeki bilgi ve becerileri kullanarak etkinlikler hazırlar. (Alan Bilgisi) | ||||||
| 8 | Türkçe eğitimine yönelik özel öğretim yöntemleri, dil bilgisi öğretim yöntem ve teknikleri ile Türkçe öğretim programlarını uygun biçimde kullanır ve uygulamaya yönelik etkinlikler hazırlar. (Alan Bilgisi) | X | |||||
| 9 | Öğretmenlik mesleğinin gerektirdiği sınıf yönetimi, ölçme ve değerlendirme, eğitim psikolojisi, eğitim felsefesi ve eğitim sosyolojisi, teknoloji ve materyal kullanımı, öğretim ilke ve yöntemleri, eğitim kurumlarının faaliyetlerini düzenleyen kanun ve yönetmelikler hakkında yeterli bilgiyi hatırlar. (Meslek Bilgisi) | ||||||
| 10 | Bir yabancı dili en az Avrupa Dil Portföyü B1 Genel Düzeyi´nde kullanarak alanındaki bilgileri izleyebilir ve meslektaşları ile iletişim kurabilir. (Genel Kültür) | ||||||
| 11 | Türkçe eğitiminde alanının gerektirdiği bilgisayar yazılımı ile birlikte bilişim ve iletişim teknolojilerini kullanabilir. (Genel Kültür) | ||||||
| 12 | Türkçe eğitimi ile ilgili verilerin toplanması, yorumlanması, uygulanması ve sonuçlarının duyurulması aşamalarında toplumsal, bilimsel, kültürel ve etik değerlere uygun hareket eder. (Meslek Bilgisi) | ||||||
| 13 | Atatürk’ün Türk dili ve ulusal değerlerle ilgili düşünce ve görüşlerini yansıtan özgün etkinliklerin düzenler. (Genel Kültür) | ||||||
| 14 | Ailelerle, çeşitli kurum ve kuruluşlarla işbirliği yapabilir, ilgili kişi ve kurumları bilgilendirebilme; düşüncelerini ve sorunlara ilişkin çözüm önerilerini yazılı ve sözlü olarak aktarabilme yetkinliğine sahip olur. (Genel Kültür) | ||||||
| 15 | Türkçe öğretiminde yaşamboyu öğrenmeye ilişkin olumlu tutum geliştirir ve öğretmenlik mesleğine ilişkin becerileri edinir. (Meslek Bilgisi) | ||||||
| 16 | Özel ihtiyaçlı ve özel eğitime ihtiyacı olan öğrencilere göre öğretimi planlayabilir ve uygulama yetkinliğine sahip olur. (Meslek Bilgisi) | ||||||
| # | Ders Öğrenme Çıktılarının Program Çıktılarına Katkısı | PÇ 1 | PÇ 2 | PÇ 3 | PÇ 4 | PÇ 5 | PÇ 6 | PÇ 7 | PÇ 8 | PÇ 9 | PÇ 10 | PÇ 11 | PÇ 12 | PÇ 13 | PÇ 14 | PÇ 15 | PÇ 16 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Dilbilimsel metin çözümleme konularında bilgiler edinir ve uygular. | ||||||||||||||||
| 2 | Değişik metin türleri ve metinsellik konularında bilgilere sahip olur. | ||||||||||||||||
| 3 | Metin türleri ve işlevleri hakkında uygulamalı çalışmalar yapabilir. | ||||||||||||||||
| 4 | Metin anlama, çözümleme ve üretimine yönelik temel teknikleri kavrar | ||||||||||||||||
| 5 | Metin dilbilimiyle ilgili temel kavramları bilir ve uygular. |
| Değerlendirme Sistemi | |
|---|---|
| Yarıyıl Çalışmaları | Katkı Oranı |
| 1. Ara Sınav | 50 |
| 1. Kısa Sınav | 10 |
| 2. Kısa Sınav | 10 |
| 1. Ödev | 30 |
| Toplam | 100 |
| 1. Final | 50 |
| 1. Yıl İçinin Başarıya | 50 |
| Toplam | 100 |
| AKTS - İş Yükü Etkinlik | Sayı | Süre (Saat) | Toplam İş Yükü (Saat) |
|---|---|---|---|
| Ders Süresi (Sınav haftası dahildir: 16x toplam ders saati) | 16 | 2 | 32 |
| Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi(Ön çalışma, pekiştirme) | 16 | 2 | 32 |
| Ara Sınav | 1 | 1 | 1 |
| Kısa Sınav | 2 | 1 | 2 |
| Ödev | 1 | 7 | 7 |
| Final | 1 | 1 | 1 |
| Toplam İş Yükü | 75 | ||
| Toplam İş Yükü / 25 (Saat) | 3 | ||
| Dersin AKTS Kredisi | 3 | ||