| Ders Adı | Kodu | Yarıyıl | T+U Saat | Kredi | AKTS |
|---|---|---|---|---|---|
| Mimarlık Tarihi I | MIM 106 | 2 | 2 + 0 | 2 | 4 |
| Ön Koşul Dersleri | |
| Önerilen Seçmeli Dersler | |
| Dersin Dili | Türkçe |
| Dersin Seviyesi | Lisans |
| Dersin Türü | Zorunlu |
| Dersin Koordinatörü | Arş.Gör.Dr. HİLAL EREK İNCE |
| Dersi Verenler | Arş.Gör.Dr. HİLAL EREK İNCE, |
| Dersin Yardımcıları |
|
| Dersin Kategorisi | Diğer |
| Dersin Amacı | Mimarlık tarihi dersleri serisinin ikincisi olan bu ders, İslam inancının sanata ve mimarlığa yansımalarını incelemeyi, farklı coğrafyaları da kapsamakla birlikte özellikle 1071’den itibaren Anadolu’da gelişmiş̧ tarz ve tekniklerin belli başlı dönemler halinde ana hatlarıyla tanımayı; tarihsel dönem ve yerel kültür farklılaşmalarını tanımlayan dinamikleri algılamayı ve yapılı çevreyi okuma yetisini geliştirmeyi amaçlamaktadır. |
| Dersin İçeriği | Bu ders, Erken İslam Dönemi’nden başlayarak Karahanlı, Gazneli, Büyük Selçuklu, Anadolu Selçuklu, Beylikler, Osmanlı ve Cumhuriyet dönemlerine kadar uzanan geniş bir zaman diliminde, mimarlık ve yapılı çevredeki gelişim, dönüşüm ve değişimleri eş zamanlı süregelen sosyal, toplumsal, ekonomik, kültürel ve teknolojik bağlamlar ve etkileşimler ışığında irdeleyecek, mimarlığın farklı toplumsal ve tarihsel bağlamlarda oluşan işlevsel, kültürel ve biçimsel niteliklerini tartışacaktır. |
| Kalkınma Amaçları |
|---|
|
| # | Ders Öğrenme Çıktıları | Öğretim Yöntemleri | Ölçme Yöntemleri |
|---|---|---|---|
| 1 | İslam inancının mimarlığa yansımasını ve Erken İslam Mimarisinin oluşumunu öğrenir. | Anlatım, | Yazılı Sınavlar (Kısa ve Uzun Yanıtlı), |
| 2 | Geçmiş dönemlerde kullanılan yapı malzemelerini ve tekniklerini tanır. | Anlatım, | |
| 3 | Kültürel farklılıklar ışığında mimari değişimleri anlayabilir | ||
| 4 | Geçmiş dönemlerin mimarlıklarını sanat ve toplum bağlamında kavrayabilir. |
| Hafta | Ders Konuları | Ön Hazırlık |
|---|---|---|
| 1 | Orta Asya Türk Sanatı; Hunlar, Göktürkler, Uygurlar Devrinde Sanat | |
| 2 | İslam mimarisinin başlangıcı, mekan anlayışı, erken dönem dini mimari örnekler | |
| 3 | Karahanlılar, Gazneliler ve Büyük Selçuklu Dönemi Sanatı | |
| 4 | Anadolu Selçuklu Mimarisi, Camiler, Medreseler, Kervansaraylar, Mezar Yapıları, Sivil Yapılar | |
| 5 | Anadolu Selçuklu Mimarisi, Camiler, Medreseler, Kervansaraylar, Mezar Yapıları, Sivil Yapılar | |
| 6 | Beylikler Dönemi Mimarisi | |
| 7 | Ara Sınav | |
| 8 | Osmanlı Mimarlığı; Erken Dönem | |
| 9 | İstanbul’un fethi sonrasında Osmanlı Mimarlığı | |
| 10 | Osmanlı mimarlığı, Mimar Sinan | |
| 11 | Sinan sonrası Osmanlı Mimarlığı, 18.yy: Lale Devri ve Batılılaşma Süreci; Osmanlı Baroğu | |
| 12 | Tanzimat : Osmanlının değişim projesi, Mimarlıkta Batılı Neo akımlar, Jasmund ve Vallaury; 19. yy sonu, Art-Nouveau'nun Osmanlı'ya gelişi | |
| 13 | 1908 ve sonrası Türkçülük-ulusalcılık: 1. Ulusal mimarlık akımı | |
| 14 | Konu tekrarı, genel değerlendirme, tartışma |
| Kaynaklar | |
|---|---|
| Ders Notu | |
| Ders Kaynakları | Kuban, D., Çağlar Boyunca Türkiye Sanatının Ana Hatları, Yapı Kredi Yayınları. Ögel, S., 1994, Anadolu'nun Selçuklu Çehresi, Akbank yayınları, 2004 Kuban D., Selçuklu Çağında Anadolu Sanatı, Ankara, Yapı Kredi Yayınları, 2008. Aktuğ-Kolay, I., Batı Anadolu 14. Yüzyıl Beylikler Mimarisinde Yapım Teknikleri, Atatürk Kültür Merkezi Yayınları, 2017 Kuran A., Selçuklular'dan Cumhuriyet'e Türkiye'de Mimarlık, Türkiye İş Bankası Yayınları, 2012 Gabriel A.L., Anadolu'daki Türk Anıtları, Cilt-1, Türk Arkeoloji ve Kültürel Miras Enstitüsü, 2022 Gabriel A.L., Anadolu'daki Türk Anıtları, Cilt-2, Türk Arkeoloji ve Kültürel Miras Enstitüsü, 2022 Aslanapa O., Anadolu'da İlk Türk Mimarisi Başlangıcı ve Gelişmesi, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu, 1991 Neciopğlu, G., The Age of Sinan, Princeton University Press,2005 Kuban, D., 2007, Osmanlı Mimarisi, YEM Yayınları. Goodwin G., A History of Ottoman Architecture, Thames and Hudson, Londra, 1971 Grube, E. J. James D., Oleg G., & Sims, E., Architecture of the Islamic World: Its History and Social Meaning, Thames & Hudson, 1995. Sözen M., Cumhuriyet Dönemi Türk Mimarisi Türkiye iş Bankası Yayınları, 1996 Aslanoğlu İ., Erken Cumhuriyet Dönemi Mimarlığı 1923-38, Bilge Kültür Sanat, 2010 Bozdoğan S., Modernism and Nation Building, University of Washington Press 2002 Gül M., The Emergence of Modern Istanbul:Transformation and Modernisation of a City, Bloomsbury Publishing Plc., 2009 |
| Sıra | Program Çıktıları | Katkı Düzeyi | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | |||
| 1 | Araştırma ve Eleştirel Düşünme Becerisi: Mimari ve kentsel ölçekte belirli sorunlara karşı araştırma, anlama, analiz etme, bilgi üretme, karşılaştırmalı olarak inceleme ve farklı açılardan değerlendirmeler aracılığıyla çözüm önerileri ve stratejik yaklaşımlar geliştirme. | X | |||||
| 2 | İletişim ve Sunum Becerisi: Meslek ortamlarında ve toplumda, uygun temsil araçlarını kullanarak verimli yazabilme ve konuşabilme; doğru iletişim kurmak üzere geleneksel el çizimleri ve bilgisayar teknolojilerinin kullanıldığı çeşitli tekniklerle programlama ve tasarım sürecinin her aşamasını uygun tekniklerle ifade edebilme, etkili sunum yapabilme. | X | |||||
| 3 | Tasarım Becerileri: Tasarımın temel ilkelerini ve gerekliliklerini kavrayarak etkin şekilde kullanabilme, ilgili ölçüt ve standartlar doğrultusunda farklı alternatifler üretebilme. | ||||||
| 4 | Bütünleşik Değerlendirme ve Karar Verme: Tasarım problemlerini çözümlemede kentsel ölçekten tekil malzeme kullanımına; toplumsal yaklaşımdan bireysel kullanım ilişkisine kadar geniş bir aralığa odaklanan unsurları bir arada değerlendirebilme. Mimari ve kentsel tasarım problemlerinin çözümlenmesinde çevrenin bilinçli kullanımı, erişilebilirlik, çevresel sistemler, taşıyıcı sistemler, yapı servis sistemleri gibi birden fazla değişkeni, belirlenen tema ve bağlam kapsamında bir arada kullanabilme. | ||||||
| 5 | Mimarlık Tarihi ve Kültür: Mimarlık tarihi kapsamında incelenen örnekleri anlama ve kavrama; bunları şekillendiren yerel, bölgesel, küresel ortamlara ait kültürel normları mimari, sosyo-ekonomik, politik, estetik ve teknolojik faktörler bağlamında değerlendirerek bu mirasın etkilerini anlama; mimarlık düşüncesi ve uygulamasına ilişkin yenilikleri takip ederek yaşam boyu öğrenmeye açık olma. | X | |||||
| 6 | Kültürel Çeşitlilik: Yerel ve küresel ölçekte farklı kültürlere sahip toplum ve bireylerin ihtiyaçları, değerleri, davranışsal normları hakkında bilgi edinme ve söz konusu kültürel çeşitliliğin etkinlik zemini olan sosyo-mekânsal dinamikleri anlama. | X | |||||
| 7 | Çevresel Sistemler ve Sürdürülebilir Tasarım: Çevresel sistemlere ve coğrafi özelliklere göre tasarım kriterlerinin çeşitliliğini anlama ve sürdürülebilir kalkınma hedefleri doğrultusunda kamu yararını gözeterek kaynakların korunarak gelecek nesillere aktarılmasına katkıda bulunacak mekanlar oluşturabilme. | ||||||
| 8 | Kültür ve Tabiat Varlıklarının Korunması: Tarihi ve doğal çevreyi tanıma, önemini kavrama ve koruma bilinci kazanma; tarihi anıtların ve yapıların belgelenmesi, rölöve, restitüsyon ve restorasyon projelerini hazırlamak için gerekli temel teknikleri anlama. | X | |||||
| 9 | Biçimsel ve Strüktürel Kompozisyon: Form, fonksiyon, strüktür ilişkilerini bir bütün olarak ele alabilme ve mekânsal düzeyde kavrayabilme; yapı malzemeleri ve bileşenlerinin üretim, kullanım ve uygulamalarıyla ilgili ilke ve standartları anlama. | ||||||
| 10 | Taşıyıcı Sistemler: Taşıyıcı sistemlerin temel özelliklerini anlama, çağdaş taşıyıcı sistemlerin gelişimi ve uygulama alanları hakkında bilgi sahibi olma, ilgili disiplinler ile iş birliği kabiliyeti edinme. | ||||||
| 11 | Yapı Servis Sistemleri: Yapı tasarımında, strüktürel, çevresel, güvenlik, yapı kabuğu ve bina servis sistemlerini (tesisat, elektrik, sirkülasyon, iletişim, güvenlik ve yangın koruma) anlama, değerlendirme, seçme ve tasarım sürecine entegre edebilme. | ||||||
| 12 | Proje Yönetimi ve Saha Uygulamaları: Proje yönetimi, iş planlama, finansal yönetim, ekip oluşturma, girişimcilik ve liderlik konularında temel ilkeleri anlama ve uygulayabilme. | ||||||
| 13 | Finansal Değerlendirme: Fizibilite çalışmaları, yapı maliyeti öngörüleri, işletme maliyetleri, bina yaşam döngüsü gibi kısa, orta ve uzun vadeli finansal konuların temelleri hakkında yeterli bilgi sahibi olma. | ||||||
| 14 | Meslek Etiği, Alanla İlgili Mevzuat ve Yasal Sorumluluklar: Kamu yararı, sağlığı, güvenliği ve refahı için, mülkiyet hakları, imar ve iskân yönetmelikleri, kullanıcı hakları gibi tasarımı etkileyen konularda mimarın yasal sorumluluklarını anlama, mimari tasarım ve uygulamada mesleki muhakemenin kullanılmasına ilişkin etik değerlerin rolünü kavrayabilme. | ||||||
| # | Ders Öğrenme Çıktılarının Program Çıktılarına Katkısı | PÇ 1 | PÇ 2 | PÇ 3 | PÇ 4 | PÇ 5 | PÇ 6 | PÇ 7 | PÇ 8 | PÇ 9 | PÇ 10 | PÇ 11 | PÇ 12 | PÇ 13 | PÇ 14 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | İslam inancının mimarlığa yansımasını ve Erken İslam Mimarisinin oluşumunu öğrenir. | 5 | 5 | ||||||||||||
| 2 | Geçmiş dönemlerde kullanılan yapı malzemelerini ve tekniklerini tanır. | 5 | 5 | ||||||||||||
| 3 | Kültürel farklılıklar ışığında mimari değişimleri anlayabilir | 5 | 5 | 5 | |||||||||||
| 4 | Geçmiş dönemlerin mimarlıklarını sanat ve toplum bağlamında kavrayabilir. |
| Değerlendirme Sistemi | |
|---|---|
| Yarıyıl Çalışmaları | Katkı Oranı |
| 1. Kısa Sınav | 30 |
| 2. Kısa Sınav | 30 |
| 1. Ara Sınav | 40 |
| Toplam | 100 |
| 1. Yıl İçinin Başarıya | 50 |
| 1. Final | 50 |
| Toplam | 100 |
| AKTS - İş Yükü Etkinlik | Sayı | Süre (Saat) | Toplam İş Yükü (Saat) |
|---|---|---|---|
| Ders Süresi (Sınav haftası dahildir: 16x toplam ders saati) | 16 | 3 | 48 |
| Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi(Ön çalışma, pekiştirme) | 16 | 3 | 48 |
| Ara Sınav | 1 | 1 | 1 |
| Kısa Sınav | 2 | 1 | 2 |
| Final | 1 | 1 | 1 |
| Toplam İş Yükü | 100 | ||
| Toplam İş Yükü / 25 (Saat) | 4 | ||
| Dersin AKTS Kredisi | 4 | ||