Ders Adı Kodu Yarıyıl T+U Saat Kredi AKTS
Fıkıhta Teori ve Uygulama: Tarîc ISH 527 0 3 + 0 3 6
Ön Koşul Dersleri

Ön koşul dersleri yoktur.

Önerilen Seçmeli Dersler
Dersin Dili Türkçe
Dersin Seviyesi YUKSEK_LISANS
Dersin Türü Seçmeli
Dersin Koordinatörü Dr.Öğr.Üyesi İRFAN İNCE
Dersi Verenler
Dersin Yardımcıları
Dersin Kategorisi Diğer
Dersin Amacı

Klasik fıkıh literatüründe "tahrîc" eserlerinin içerik, amaç ve hukuk düşüncesi açısından analizi

Dersin İçeriği

Tahrîc'in tanımı; tahrîc literatürü, tarihi gelişimi; tahrîc eserlerinin içerik, amaç ve hukuk düşüncesi açısından incelenmesi; örnek metin okumları

 

# Ders Öğrenme Çıktıları Öğretim Yöntemleri Ölçme Yöntemleri
1 Fıkıh literatürünün farklı türlerini birbirinden ayırır. Anlatım, Beyin Fırtınası, Gezi / Gözlem,
2 Fıkıh tarihinin dönemlerini arasında karşılaştırma yapabilir Anlatım, Beyin Fırtınası,
3 Tahrîc eserlerinin amaç ve içerik açısından analiz edebilir. Anlatım, Beyin Fırtınası,
4 Hukuk teorisi ve uygulama arasındaki ilişkiyi örnekler üzerinden açıklayabilir. Anlatım, Soru-Cevap,
5 Hukuk öğretisinde ekol sistematiğinin işlevini izah edebilir. Anlatım, Beyin Fırtınası,
6 Fıkıhta normun oluşumuna etki eden amilleri gösterebilir. Anlatım, Beyin Fırtınası,
Hafta Ders Konuları Ön Hazırlık
1 Tahrîcin teknik anlamı usûl, kavâ’id, esbâh ve’n-nezâir ve furûk yazım türüyle ilişkisi
2 Tahrîc ilminin gelişimi ve literatürü
3 usûl ve fıkıh yazımında tahrîc örnekleri (I): Hanefî Mezhebi
4 usûl ve fıkıh yazımında tahrîc örnekleri (II): Mâlikî, Şâfi’î ve Hanbelî fıkıh eserleri
5 Tahrîc ilmine dair yeni akademik çalışmalar
6 Debbûsî’nin Te’sîsu’n-nazar adlı eseri: Tanıtım, seçme metinler (I)
7 Te’sîsu’n-nazar'dan seçme metin okumaları (II)
8 Zencânî’nin Tahrîc adlı eseri: Tanıtım, seçme metinler okumaları
9 Tilimsânî’nin Miftâh adlı eseri: Tanıtım, seçme metinler okumaları
10 İsnevî’in Temhîd adlı eseri: Tanıtım, seçme metin okumaları (I)
11 İsnevî’in Temhîd adlı eseri: Tanıtım, seçme metin okumaları (II)
12 İbn Lahhâm’ın Kav’a’id adlı eseri: Tanıtım, seçme metin okumaları
13 Timustâşî ve Vusûl adlı eseri: Tanıtım, seçme metin okumaları
14 Değerlendirme: Tahrîc literatürünün fıkıh öğretisine katkısı
Kaynaklar
Ders Notu
Ders Kaynakları

Zeki Koçak, Fıkıh Usulü Açısından Hükümlerin İstinbatında Tahriç Yöntemi, Uzakülke Yayınları. 2015.

Mehmet Selim ASLAN, “Günümüz Fıkıh Problemlerinin Çözümünde Tahrîc Yöntemi ve İşlevselliği”, Journal of Islamic Research 2014;25(2), s.108-35.

Tuncay Başoğlu, “Tahrîc”, DİA, XXXIX, ( 2010), 420-422.

Nail Okuyucu, “Tahrîcü’l-Furû ale’l-Usûl Edebiyatı”, MÜİFD, 38 (2010/1), s. 113-136.

Muhammed Bekr İsmâ’îl Habîb, “İlmu tahrîci’l-furû’ ale’l-usûl”, Mecelletu Câmi’ati Ummi’l-Kurâ li ulûmi’ş-şerî’a ve’d-dirâsâti’l-islâmiyye, Sayı 45, Yıl 1429/2008, s. 283-308.

Ahmad Atif Ahmad, Structural Interrelations of Theory and Practice: A Study of Six Works of Medieval Islamic Jurisprudence, Brill, Leiden-Boston, 2006.

Timurtâşî Muhammed b. Abdullah b. Ahmed Hatîb, Kitâbi’l-vüsul ila kavâ'idi’l-usul fî tahrici’l-furu’ ale’l-usul, yay. Gassân Dibak, Câmiatu Dımeşk, Dimeşk, 2004-2005.

Usmân b. Muhammed el_ahdar Şûşân, Tahrîcu’l-furû‘ ale’l-usûl: dirâse târîhiyye ve menheciyye ve tatbîkiyye, Dâru Tîbe, 1419/1998.

İsnevi, Ebû Muhammed Cemaleddin Abdürrahim b. el-Hasan (772/1370), et-Temhîd fî tahrici'l-furû' ale'l-usul, yay. Muhammed Hasan Hayto, Müessesetü'r-Risâle, Beyrut, 1984.

İbnü'l-Lahham,-Hasan Alaeddin Ali b. Muhammed b. Abbas Ba’lî (803/1401), el-Kavaid ve'l-fevaidü'l-usuliyye vema yete’allaku bihâ mine’l-ahkâmil-fer’iyye, yay. Muhammed Hâmid el-Fıkî,  Dârü'l-Kütübi'l-İlmiyye, 1983.

Tilimsânî, Ebû Abdîllâh Muhammed b. Ahmed b. Ali (771/1370), Miftahü'l-vusûl ilâ binâi’l-furû’ ale’l-usûl, yay. Abdülvehhab Abdüllatîf, Dârü'l-Kütübi'l-İlmiyye, Beyrut, 1983.

Zencanî, Ebu'l-Menâkıb Şehabuddîn Mahmûd b. Ahmed b. Mahmûd (656/1258), Tahricu’l-furu’ ale’l-usûl, yay. Muhammed Dîb Sâlih, Câmiatu Dimeşk Külliyyetü’ş-Şeria, Dimeşk, 1962/1382.

Debusî, Te'sisü'n-nazar, Ebû Zeyd İbn Muhammed b. Ömer b. Îsâ (430/1039), yay. Mustafa Muhammed Dımeşkî, Dâru İbn Zeydun, Dimeşk, t.y.

 

Sıra Program Çıktıları Katkı Düzeyi
1 2 3 4 5
1 İlgili alanda bilimsel bilgi oluşturacak veri toplama, literatür inceleme ve analiz yapma becerisini kazanmak; Bilimsel araştırma sürecine ilişkin yöntem bilgi ve becerisinde ustalaşmış olmak; Bilimsel çalışmalarında kuramsal, yöntemsel ve uygulama bağlamında en az bir alanda katkı sağlama becerisini kazanmak; Eleştirel bir değerlendirme ve sentez yapma yeterliliği kazanmak; Yeniliklere ve yeni fikirlere açık olma ve yeni fikirler üretebilme becerisi kazanmak; Disiplinler arası çalışabilme becerisine sahip olmak ve farklı alanlardaki kuram, yöntem ve uygulamaları ilgili alana adapte edebilme becerisi kazanmak; İlgili alandaki teknolojik gelişmeleri, bilimsel ilerlemeleri ve bilgi teknolojilerini yakından takip etmek; Akademik yazım alışkanlığına katkı sağlayacak alanı ile ilgili en az bir yayın yapmak; Uzmanlık alanları ile ilgili olarak ulusal ve uluslar arası çevrelerle iletişim kurabilme becerisi kazanmak; Akademik hayatın gerektirdiği düzeyde davranış ve etik duyarlılığa sahip olmak X
# Ders Öğrenme Çıktılarının Program Çıktılarına Katkısı PÇ 1
1 Fıkıh literatürünün farklı türlerini birbirinden ayırır.
2 Fıkıh tarihinin dönemlerini arasında karşılaştırma yapabilir
3 Tahrîc eserlerinin amaç ve içerik açısından analiz edebilir.
4 Hukuk teorisi ve uygulama arasındaki ilişkiyi örnekler üzerinden açıklayabilir.
5 Hukuk öğretisinde ekol sistematiğinin işlevini izah edebilir.
6 Fıkıhta normun oluşumuna etki eden amilleri gösterebilir.
Değerlendirme Sistemi
Yarıyıl Çalışmaları Katkı Oranı
1. Ödev 100
Toplam 100
1. Final 50
1. Yıl İçinin Başarıya 50
Toplam 100
AKTS - İş Yükü Etkinlik Sayı Süre (Saat) Toplam İş Yükü (Saat)
Ders Süresi (Sınav haftası dahildir: 16x toplam ders saati) 16 3 48
Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi(Ön çalışma, pekiştirme) 14 3 42
Ödev 2 20 40
Final 1 10 10
Toplam İş Yükü 140
Toplam İş Yükü / 25 (Saat) 5,6
Dersin AKTS Kredisi 6