Ders Adı Kodu Yarıyıl T+U Saat Kredi AKTS
İslam Hukuk Felsefesi ISH 504 0 3 + 0 3 6
Ön Koşul Dersleri
Önerilen Seçmeli Dersler
Dersin Dili Türkçe
Dersin Seviyesi YUKSEK_LISANS
Dersin Türü Seçmeli
Dersin Koordinatörü Prof.Dr. HACI MEHMET GÜNAY
Dersi Verenler
Dersin Yardımcıları
Dersin Kategorisi Diğer
Dersin Amacı İslam hukukunun ana gayelerinin ne olduğuna ve dini kaynaklardan hüküm çıkarırken bunların nasıl ve hangi ölçüde dikkate alınacağına dair farklı görüş ve değerlendirmeleri kavratmak.
Dersin İçeriği Hukukun rasyonel gelişimi ve temel amaçları. İslamda makasıd düşüncesinin ve ilgili kavramların tarihi gelişimi. Modern dönem içtihat çalışmalarında makasıd düşüncesinin yeri.
# Ders Öğrenme Çıktıları Öğretim Yöntemleri Ölçme Yöntemleri
1 Hukukta gaye problemini ana hatlarıyla özetleyebilir. Anlatım, Gözlem, Soru-Cevap,
2 Hukukun mahiyeti ve fonksiyonlarını açıklayabilir. Soru-Cevap, Gözlem, Anlatım,
3 İslam hukuk biliminde gayeci içtihat yönteminin yerini ve önemini ifade edebilir. Soru-Cevap, Gözlem, Anlatım,
4 İslam hukuk geleneğinde farklı hukuk ekollerinin görüşleri bağlamında gayeci içtihat yönteminin tarihi gelişimini özetleyebilir. Soru-Cevap, Gözlem, Anlatım,
5 Klasik dönem İslam hukukçularının gayeci ictihat konusuna yaklaşımlarını değerlendirebilir. Soru-Cevap, Gözlem, Anlatım,
6 Son dönem İslam hukukçularının gayeci içtihat konusuna yaklaşımlarını değerlendirebilir. Soru-Cevap, Gözlem, Anlatım,
Hafta Ders Konuları Ön Hazırlık
1 Hukukun Amaçları
2 Hukuk idesi ve hukukun amacı olarak adalet kavramı
3 Hukukun rasyonel gelişimi
4 Makasid ve içtihat kavramları
5 Makasıd temelli içtihadın genel ilkeleri
6 Makasıd içtihadının şeri dayanakları
7 Makasıd kavramı ve istihsan
8 Makasıd kavramı ve mesalih
9 Makasıd düşüncesinin tarihi gelişimi: Cüveyni ve Gazzali
10 Makasıd düşüncesinin tarihi gelişi: Karafi, Iz b. Abdüsselam, Ibnül-Kayyim
11 Makasıd düşüncesinin tarihi gelişimi: Necmeddin Tufi, Şatıbi
12 Makasıd düşüncesinin tarihi gelişimi: Şah Veliyullah Dehlevi, Tahir b. Aşur, Fazlurrahman
13 Modern gelişmeler
14 Genel değerlendirme
Kaynaklar
Ders Notu
Ders Kaynakları [1] Shatibi, el-Muvafakat
[2] M. Tahir b. Aşur, İslam Hukuk Felsefesi, İstanbul 1996
[3] Vecdi Aral, Hukuk Felsefesinin Temel Sorunları, İstanbul ts.
[4] Ahmet Yaman, Makasid ve Ictihad: Islam Hukuk Felsefesi Arastirmalari, Konya 2002
[5] Ahmet Ünsal, İslam Hukukunda Fayda İlkesi, İstanbul 2006
[6] Abdurrahman Haçkalı, İslam Hukuk Tarihinde Gayeci İçtihat Metodunun Gelişimi, İstanbul 2004
[7] Ali Pekcan, İslam Hukukunda Gaye Problemi, İstanbul 2003
Sıra Program Çıktıları Katkı Düzeyi
1 2 3 4 5
1 İlgili alanda bilimsel bilgi oluşturacak veri toplama, literatür inceleme ve analiz yapma becerisini kazanmak; Bilimsel araştırma sürecine ilişkin yöntem bilgi ve becerisinde ustalaşmış olmak; Bilimsel çalışmalarında kuramsal, yöntemsel ve uygulama bağlamında en az bir alanda katkı sağlama becerisini kazanmak; Eleştirel bir değerlendirme ve sentez yapma yeterliliği kazanmak; Yeniliklere ve yeni fikirlere açık olma ve yeni fikirler üretebilme becerisi kazanmak; Disiplinler arası çalışabilme becerisine sahip olmak ve farklı alanlardaki kuram, yöntem ve uygulamaları ilgili alana adapte edebilme becerisi kazanmak; İlgili alandaki teknolojik gelişmeleri, bilimsel ilerlemeleri ve bilgi teknolojilerini yakından takip etmek; Akademik yazım alışkanlığına katkı sağlayacak alanı ile ilgili en az bir yayın yapmak; Uzmanlık alanları ile ilgili olarak ulusal ve uluslar arası çevrelerle iletişim kurabilme becerisi kazanmak; Akademik hayatın gerektirdiği düzeyde davranış ve etik duyarlılığa sahip olmak X
# Ders Öğrenme Çıktılarının Program Çıktılarına Katkısı PÇ 1
1 Hukukta gaye problemini ana hatlarıyla özetleyebilir.
2 Hukukun mahiyeti ve fonksiyonlarını açıklayabilir.
3 İslam hukuk biliminde gayeci içtihat yönteminin yerini ve önemini ifade edebilir.
4 İslam hukuk geleneğinde farklı hukuk ekollerinin görüşleri bağlamında gayeci içtihat yönteminin tarihi gelişimini özetleyebilir.
5 Klasik dönem İslam hukukçularının gayeci ictihat konusuna yaklaşımlarını değerlendirebilir.
6 Son dönem İslam hukukçularının gayeci içtihat konusuna yaklaşımlarını değerlendirebilir.
Değerlendirme Sistemi
Yarıyıl Çalışmaları Katkı Oranı
1. Ödev 60
1. Performans Görevi (Seminer) 40
Toplam 100
1. Yıl İçinin Başarıya 50
1. Final 50
Toplam 100
AKTS - İş Yükü Etkinlik Sayı Süre (Saat) Toplam İş Yükü (Saat)
Ders Süresi (Sınav haftası dahildir: 16x toplam ders saati) 16 3 48
Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi(Ön çalışma, pekiştirme) 16 3 48
Ara Sınav 1 30 30
Ödev 1 10 10
Performans Görevi (Seminer) 1 10 10
Final 1 10 10
Toplam İş Yükü 156
Toplam İş Yükü / 25 (Saat) 6,24
Dersin AKTS Kredisi 6