Ders Adı Kodu Yarıyıl T+U Saat Kredi AKTS
Evrim BIY 510 0 3 + 0 3 6
Ön Koşul Dersleri

Ön koşul ders yoktur. 

Önerilen Seçmeli Dersler

Önerilen seçmeli ders yoktur. 

Dersin Dili Türkçe
Dersin Seviyesi YUKSEK_LISANS
Dersin Türü Seçmeli
Dersin Koordinatörü Prof.Dr. ALİ UZUN
Dersi Verenler
Dersin Yardımcıları

Bölüm araştırma görevlileri

Dersin Kategorisi Alanına Uygun Öğretim
Dersin Amacı

DNA dizi analizinin geliştirilmesiyle, daha önceleri morfolojik, ekolojik, embriyolojik, paleontolojik ve sitogenetik parametrelerle açıklanmaya çalışılan evrimsel biyolojide büyük bir devrim yaşanmıştır. Dersin amacı öğrencilere moleküler verilerin değerlendirilme yöntemleri ve biyoinformatik araçların kullanılması öğretilecektir.

Dersin İçeriği

Evrim tarihi, moleküler evrim, filogenetik, biyoinformatik, genomik proteomik, metabolomik

Kalkınma Amaçları
# Ders Öğrenme Çıktıları Öğretim Yöntemleri Ölçme Yöntemleri
1 Moleküler verilerin değerlendirilme yöntemleri ve biyoinformatik araçların kullanılması öğrenir. Anlatım,
Hafta Ders Konuları Ön Hazırlık
1 Evrim tarihi: Evrim teorisinin geliştiği yıllarda doğa bilimleri Öğrencilerin, 18. ve 19. yüzyılda doğa bilimlerinin genel durumunu, özellikle biyoloji, jeoloji ve paleontoloji alanlarındaki temel gelişmeleri anlamaları önerilir. Ayrıca, evrim teorisinin ortaya çıkışına zemin hazırlayan bilimsel düşünce ve keşifler hakkında temel bilgi edinmeleri faydalı olacaktır.
2 Evrimin klasik araçları, paleontoloji, morfoloji, fosil kanıtlar Öğrencilerin, paleontoloji, morfoloji ve fosil bilimi temel kavramları hakkında ön bilgi sahibi olmaları önerilir. Ayrıca, fosil kayıtlarının evrimsel süreçleri anlamadaki önemi ve canlıların yapısal özelliklerinin evrimsel ilişkiler üzerindeki rolü hakkında temel okuma yapmaları faydalı olacaktır.
3 Moleküler evrim neleri içerir? Öğrencilerin moleküler biyoloji ve genetik temel kavramlarına hakim olmaları önerilir. DNA, RNA ve protein yapıları, genetik mutasyonlar, gen akışı ve doğal seçilim gibi moleküler düzeyde evrimi etkileyen mekanizmalar hakkında ön bilgi edinmeleri faydalı olacaktır.
4 Temel moleküler evrimsel kavramla: ortoloji, paraloji Öğrencilerin genetik ve moleküler biyoloji temel kavramlarına hakim olmaları önerilir. Özellikle genlerin evrimsel ilişkileri bağlamında ortolog ve paralog gen kavramlarının tanımları ve farkları üzerine ön okuma yapmaları faydalı olacaktır. Ayrıca, gen çoğalmaları ve gen fonksiyonlarının evrimsel süreçteki rolü hakkında temel bilgi edinilmesi beklenir.
5 Biyoinformatik Öğrencilerin temel bilgisayar bilimi ve moleküler biyoloji kavramlarına aşina olmaları önerilir. DNA, RNA ve protein dizilerinin analizi, veri tabanları kullanımı ve biyoinformatik araçları hakkında genel bilgi edinmeleri faydalı olacaktır.
6 Temel biyoinformatik veritabanların kullanımı biyoinformat ik veritabanlarının temel yapısı ve işlevleri hakkında bilgi sahibi olmaları önerilir. Nükleik asit ve protein dizisi veritabanları (örneğin GenBank, UniProt) ile ilgili temel kavramların ve veri sorgulama tekniklerinin önceden incelenmesi faydalı olacaktır.
7 FASTA, BLAST, CLUSTAL W Öğrencilerin biyoinformatikte sıklıkla kullanılan dizilim analiz araçları olan FASTA, BLAST ve CLUSTAL W hakkında temel bilgilere sahip olmaları önerilir. Bu programların dizilim karşılaştırma, benzerlik bulma ve çoklu dizilim hizalaması işlevleri üzerine ön okuma yapılması faydalı olacaktır.
8 Restriksiyon analizleri, tekli ve çoklu kesimler DNA yapısı ve enzimlerin çalışma prensipleri hakkında temel bilgi sahibi olmaları önerilir. Restriksiyon enzimlerinin DNA üzerindeki kesim mekanizmaları, tekli ve çoklu kesim türleri ile ilgili temel kavramların önceden incelenmesi faydalı olacaktır.
9 Ara sınav
10 Filogenetik araçlar temel evrimsel biyoloji ve genetik kavramlarına hakim olmaları önerilir. Filogenetik ağaçların oluşturulması, benzerlik ve farklılıkların analiz edilmesi için kullanılan yöntemler ve yazılımlar hakkında temel bilgi edinmeleri faydalı olacaktır.
11 Evrimsel ağaçlar : PAUP, MEGA, boot strapping Öğrencilerin filogenetik analizlerde kullanılan temel yazılımlar ve yöntemler hakkında bilgi sahibi olmaları önerilir. PAUP ve MEGA programlarının işlevleri, evrimsel ağaçların oluşturulması ve güvenilirliğinin değerlendirilmesinde bootstrapping yönteminin temel prensipleri üzerine ön okuma yapılması faydalı olacaktır.
12 Hidropati eğrileri, protein ikinci üçüncül yapı tayinleri Öğrencilerin protein yapısı ve fonksiyonları hakkında temel bilgi sahibi olmaları önerilir. Hidropati eğrileri kullanılarak proteinlerin hidrofobik ve hidrofilik bölgelerinin belirlenmesi, ayrıca proteinlerin ikinci (alfa-heliks, beta-tabaka) ve üçüncül yapılarının analiz yöntemleri hakkında ön okuma yapılması faydalı olacaktır.
13 Biyoinformatiğin eleştirisi: Nerede yeterli değildir? Öğrencilerin biyoinformatik yöntemlerin genel kullanım alanları hakkında bilgi sahibi olmaları önerilir. Ayrıca, biyoinformatiğin karşılaştığı sınırlamalar, veri kalitesi sorunları, algoritmik kısıtlamalar ve biyolojik verilerin yorumlanmasındaki zorluklar hakkında temel okuma yapmaları faydalı olacaktır.
14 Evrimsel analizde izlenecek yol haritaları Öğrencilerin evrimsel analiz sürecinin temel aşamaları hakkında bilgi sahibi olmaları önerilir. Veri toplama, dizilim hizalaması, model seçimi, filogenetik ağaç oluşturma ve sonuçların değerlendirilmesi gibi adımların genel prensipleri üzerine ön okuma yapılması faydalı olacaktır.
Kaynaklar
Ders Notu

Graur D, Li H (2000) Fundamentals of Molecular Evolution. Sinauer Associates, Inc. .USA

Ders Kaynakları

Ders sırasında öğrencilere konularla ilgili güncel makaleler sunulacak ve tartışılacaktır.

Sıra Program Çıktıları Katkı Düzeyi
1 2 3 4 5
1 Yaşadığı toplumun bilgi toplumu olmasına katkıda bulunmak, toplumsal, bilimsel, kültürel ve etik sorunlara çözüm sunmak amaçlarıyla alanındaki bilimsel, teknolojik, sosyal veya kültürel ilerlemeleri ulusal ve uluslararası bilimsel ortamlarda (toplantılarda) tanıtır. X
2 Alanında bilimsel araştırma yaparak bilgiye genişlemesine ve derinlemesine ulaşır, alanında güncel teknik ve yöntemler ile bunların kısıtları hakkında kapsamlı bilgiye sahip olup ve elde ettiği bilgiyi değerlendirir, yorumlar ve uygular. X
3 Alanı ile ilgili problemleri tanımlar ve formüle eder, yeni ve/veya özgün fikir ve yöntemler geliştirir; karmaşık sistem veya süreçleri tasarlar ve tasarımlarında yenilikçi/alternatif çözümler ile gelişmekte olan yenilikçi yöntemleri kullanır. X
4 Kuramsal, deneysel ve modelleme esaslı araştırmaları tasarlar ve uygular, belirsiz, sınırlı ya da eksik verileri bilimsel yöntemlerle tamamlar; verilerin toplanması, yorumlanması, duyurulması aşamalarında ve mesleki tüm etkinliklerde toplumsal, bilimsel ve etik değerleri gözetir. X
5 Alanındaki uygulamaların sosyal, çevresel, sağlık, güvenlik, hukuki boyutlarını ve iş hayatı uygulamalarını bilir ve bunların getirdiği kısıtların farkındadır. Disiplin içi ve çok disiplinli takımlarda etkin bir biçimde birlikte ve ya bağımsız çalışabilir ve sorumluluk alır. X
6 Biyoloji alandaki uygun teknikleri laboratuvar ve/veya arazi çalışmalarında uygular. X
# Ders Öğrenme Çıktılarının Program Çıktılarına Katkısı PÇ 1 PÇ 2 PÇ 3 PÇ 4 PÇ 5 PÇ 6
1 Moleküler verilerin değerlendirilme yöntemleri ve biyoinformatik araçların kullanılması öğrenir. 5 5 5 2 5 5
Değerlendirme Sistemi
Yarıyıl Çalışmaları Katkı Oranı
1. Ödev 100
Toplam 100
1. Yıl İçinin Başarıya 40
1. Final 60
Toplam 100
AKTS - İş Yükü Etkinlik Sayı Süre (Saat) Toplam İş Yükü (Saat)
Ders Süresi (Sınav haftası dahildir: 16x toplam ders saati) 16 4 64
Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi(Ön çalışma, pekiştirme) 16 2 32
Ara Sınav 1 30 30
Ödev 1 10 10
Final 1 25 25
Toplam İş Yükü 161
Toplam İş Yükü / 25 (Saat) 6,44
dersAKTSKredisi 6