Ders Adı Kodu Yarıyıl T+U Saat Kredi AKTS
Kelami Ontoloji KLM 618 0 3 + 0 3 6
Ön Koşul Dersleri

Yok

Önerilen Seçmeli Dersler

Yok

Dersin Dili Türkçe
Dersin Seviyesi Doktora
Dersin Türü Seçmeli
Dersin Koordinatörü Dr.Öğr.Üyesi ZİYA ERDİNÇ
Dersi Verenler
Dersin Yardımcıları

Yok

Dersin Kategorisi Diğer
Dersin Amacı

Kelâmın varlık anlayışı ve bu anlayışın tarihsel süreçte geçirdiği dönüşümlerin incelenmesi amaçlanmaktadır.

Dersin İçeriği

Bu derste varlık, mahiyet, varlık-mahiyet ilişkisi, cevher-araz ontolojisi, haller teorisi ve zihnî varlık gibi ontoloji konularında kelâmcıların yaklaşımları ele alınacaktır.

# Ders Öğrenme Çıktıları Öğretim Yöntemleri Ölçme Yöntemleri
1 Kelâmî ontolojinin temel unsurlarını kavrar. Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası, Gösterip Yaptırma, Deney ve Laboratuvar, Gezi / Gözlem,
2 Kelâmî ontolojinin felsefeye etkisi üzerinde değerlendirmelerde bulunur. Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası, Gösterip Yaptırma, Doğru Yanlış Testleri, Kısa Cevaplı Testler, Yazılı Sınavlar (Kısa ve Uzun Yanıtlı),
3 Varlık ve mahiyet kavramlarının kelâm ve felsefedeki yeriyle ilgili karşılaştırmalar yapar. Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası, Gösterip Yaptırma, Deney ve Laboratuvar, Gezi / Gözlem, Doğru Yanlış Testleri, Kısa Cevaplı Testler, Yazılı Sınavlar (Kısa ve Uzun Yanıtlı),
4 Mütekaddimîn ve müteahhirîn kelâmında ontolojik dönüşümleri açıklar. Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası, Deney ve Laboratuvar, Gezi / Gözlem,
5 Müteahhirîn dönem kelâmî ontolojideki dönüşümlerin teolojiye yansımalarını analiz eder. Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası, Gösterip Yaptırma, Deney ve Laboratuvar, Gezi / Gözlem,
6 Felsefenin müteahhirîn dönem kelâmî ontoloji üzerindeki etkisini değerlendirir. Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası, Gösterip Yaptırma, Deney ve Laboratuvar, Gezi / Gözlem,
Hafta Ders Konuları Ön Hazırlık
1 Kelâmî ontolojiye giriş
2 Zât, sıfat, şey ve hakikat kavramları
3 Mu’tezile ve Eş’ârilikte nefsî sıfatlar
4 Cevher-araz ontolojisi
5 Ebu Hâşim’in haller teorisi
6 Bakıllânî ve Cüveynî’nin haller teorisi
7 Kelâmî ontolojinin İbn Sînâ ontolojisine etkisi
8 İbn Sînâ felsefesinin kelâmî ontolojiye etkisi
9 Varlık ve yokluk kavramları
10 Mahiyet kavramı
11 Varlık-mahiyet ilişkisi
12 Zihnî varlık
13 Tümeller sorunu
14 Madde-suret
Kaynaklar
Ders Notu

Fedor Benevich, The Metaphysics of Mu?ammad b. ?Abd al-Karim al-Šahrastani (d. 1153): A?wal and Universals, Islamic Philosophy from the 12th to the 14th Century, 2018; Fedor Benevich, The Essence-Existence Distinction: Four Elements of the Post-Avicennian Metaphysical Dispute (11–13th Centuries), Oriens 45 (2017) 203–258; Fedor Benevich, The Classical Ash?ari Theory of A?wal: Juwayni and his Opponents, Journal of Islamic Studies 27/2 (2016), s. 136-175; Murat Kaş, Seyyid Şerif Cürcânî’de Zihnî Varlık, İstanbul: Marmara Üniv. Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2017; Robert Wisnovsky, İbn Sina Metafiziği, çev. İbrahim Halil Üçer, İstanbul: Klasik Yayınları, 2010; Ömer Türker, “Kelam İlminin Metafizikleşme Süreci”, Dîvân: Disiplinlerarası Çalışmalar Dergisi, 2007/2, c. XII, sayı: 23, s. 75-92; Ömer Türker, “Varlık Olmak Bakımından Varlık Üzerine Düşünmenin İmkânı: İslam Metafizik Geleneklerinden Hareketle Bir Analiz”, Nazariyat: İslam Felsefe ve Bilim Tarihi Araştırmaları Dergisi, c. 2, sayı: 3, s. 1-33.

Ders Kaynakları

Robert WISNOVSKY, “İbn Sînâ ve İbn Sînâcı Gelenek”, İslam Felsefesine Giriş, ed. Peter Adamson, Richard C. Taylor, çev. M. Cüneyt Kaya, İstanbul: Küre Yayınları, 2007, s. 103-149.

Sıra Program Çıktıları Katkı Düzeyi
1 2 3 4 5
1 İlgili alanda bilimsel bilgi oluşturacak veri toplama, literatür inceleme ve analiz yapma becerisini kazanmak; Bilimsel araştırma sürecine ilişkin yöntem bilgi ve becerisinde ustalaşmış olmak; Bilimsel çalışmalarında kuramsal, yöntemsel ve uygulama bağlamında en az bir alanda katkı sağlama becerisini kazanmak; Eleştirel bir değerlendirme ve sentez yapma yeterliliği kazanmak; Yeniliklere ve yeni fikirlere açık olma ve yeni fikirler üretebilme becerisi kazanmak; Disiplinler arası çalışabilme becerisine sahip olmak ve farklı alanlardaki kuram, yöntem ve uygulamaları ilgili alana adapte edebilme becerisi kazanmak; İlgili alandaki teknolojik gelişmeleri, bilimsel ilerlemeleri ve bilgi teknolojilerini yakından takip etmek; Akademik yazım alışkanlığına katkı sağlayacak alanı ile ilgili en az bir yayın yapmak; Uzmanlık alanları ile ilgili olarak ulusal ve uluslar arası çevrelerle iletişim kurabilme becerisi kazanmak; Akademik hayatın gerektirdiği düzeyde davranış ve etik duyarlılığa sahip olmak X
# Ders Öğrenme Çıktılarının Program Çıktılarına Katkısı PÇ 1
1 Kelâmî ontolojinin temel unsurlarını kavrar.
2 Kelâmî ontolojinin felsefeye etkisi üzerinde değerlendirmelerde bulunur.
3 Varlık ve mahiyet kavramlarının kelâm ve felsefedeki yeriyle ilgili karşılaştırmalar yapar.
4 Mütekaddimîn ve müteahhirîn kelâmında ontolojik dönüşümleri açıklar.
5 Müteahhirîn dönem kelâmî ontolojideki dönüşümlerin teolojiye yansımalarını analiz eder.
6 Felsefenin müteahhirîn dönem kelâmî ontoloji üzerindeki etkisini değerlendirir.
Değerlendirme Sistemi
Yarıyıl Çalışmaları Katkı Oranı
1. Ara Sınav 20
1. Ödev 20
2. Ödev 20
1. Performans Görevi (Seminer) 40
Toplam 100
1. Yıl İçinin Başarıya 50
1. Final 50
Toplam 100
AKTS - İş Yükü Etkinlik Sayı Süre (Saat) Toplam İş Yükü (Saat)
Ders Süresi (Sınav haftası dahildir: 16x toplam ders saati) 16 3 48
Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi(Ön çalışma, pekiştirme) 16 1 16
Ara Sınav 1 10 10
Ödev 2 10 20
Performans Görevi (Seminer) 1 20 20
Final 1 40 40
Toplam İş Yükü 154
Toplam İş Yükü / 25 (Saat) 6,16
Dersin AKTS Kredisi 6