| Ders Adı | Kodu | Yarıyıl | T+U Saat | Kredi | AKTS |
|---|---|---|---|---|---|
| Fıkıh ve Diğer Hukuk Sistemleri | TIB 607 | 0 | 3 + 0 | 3 | 6 |
| Ön Koşul Dersleri | Ön koşul dersleri yoktur. |
| Önerilen Seçmeli Dersler | |
| Dersin Dili | Türkçe |
| Dersin Seviyesi | Doktora |
| Dersin Türü | Seçmeli |
| Dersin Koordinatörü | Dr.Öğr.Üyesi İRFAN İNCE |
| Dersi Verenler | |
| Dersin Yardımcıları | |
| Dersin Kategorisi | Diğer |
| Dersin Amacı | Fıkıh ilminin oluşum döneminde İslam öncesi Arap âdetleri, Yahudi hukuku ve Roma hukukuyla münasebetleri çerçevesinde fıkhın özgünlüğüne dair tartışmalar hakkında bilgi vermek ve anılan tartışmalarda ileri sürülen argümanları analiz etmek. |
| Dersin İçeriği | 1. Oluşum döneminde fıkıh (Hicri I-III. asırlar) 2. Fıkıh ve diğer hukuk gelenekleriyle ilişkiler 3. Fıkhın özgünlüğüne dair tartışmalar 4. Roma Hukuk geleneği ve fıkıh öğretisi karşılaştırması 5. Şekil ve yazım geleneği açıdan karşılaştırma 6. Örnek bazı kavram ve kurumlar üzerinde karşılaştırma |
| # | Ders Öğrenme Çıktıları | Öğretim Yöntemleri | Ölçme Yöntemleri |
|---|---|---|---|
| 1 | Fıkhın oluşum döneminde sosyo-kültürel ortamı tasvir edebilir. | Anlatım, Beyin Fırtınası, | |
| 2 | İslam öncesi Arap toplumu ve Yahudi geleneğindeki benzerlikler üzerinden fıkhın bazı kavram ve normlarını karşılaştırabilir. | Anlatım, Beyin Fırtınası, | |
| 3 | Roma hukukunun evrelerini açıklayabilir. | Anlatım, Soru-Cevap, | |
| 4 | Roma hukuk öğretisi ve fıkhı şekil açısından karşılaştırabilir. | Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası, | |
| 5 | Bazı hukuk kurumları üzerinden Roma hukuku ve fıkıh normlarını hukuk düşüncesi açısından karşılaştırabilir. | Anlatım, Beyin Fırtınası, | |
| 6 | Fıkhın özgünlüğüyle ilgili tartışmaları değerlendirebilir. | Anlatım, Soru-Cevap, |
| Hafta | Ders Konuları | Ön Hazırlık |
|---|---|---|
| 1 | Fıkhın oluşum sürecine dair özgünlük tartışmaları | |
| 2 | İlk dönem tercüme hareketleri ve bilgi transferi | |
| 3 | İslam dışı geleneklerle olan ilişkiler bağlamında fıkıh | |
| 4 | Cahiliyye dönemi Arap örfü, Yahudi hukuk geleneği ve fıkıh | |
| 5 | Roma Hukukunun yapısı ve tarihi gelişimi | |
| 6 | Özgünlük tartışmaları: Tez I: Fıkıh diğer hukuk sistemlerinden etkilenmemiştir. | |
| 7 | Tez II: Fıkıh diğer hukuk sistemlerinin doğrudan etkisi altında gelişmiştir. | |
| 8 | Tez III: Fıkıh diğer hukuk sistemlerinden dolaylı olarak etkilenmiştir. | |
| 9 | Roma Hukuku ve ilk dönem fıkıh eserlerinin sistematiği | |
| 10 | Jus Privatum - Muamelât | |
| 11 | Patrocinium, piae causae – velâ, vakıf | |
| 12 | Akit I | |
| 13 | Akit II | |
| 14 | Tartışma ve değerlendirme |
| Kaynaklar | |
|---|---|
| Ders Notu | |
| Ders Kaynakları | Şeybânî, Muhammed b. Hasen, el-Asl, el-Mebsût, tahkik ve dirase Mehmet Boynukalın. -- Beyrut : Daru İbn Hazm, 2012/1433. Bedir, Murteza, Buhara Hukuk Okulu: 10.-13. Yüzyıllar Orta Asya Vakıf Hukuku Bağlamında Bir İnceleme, Edam Yayıncılık, İstanbul 2010. Bülent Tahiroğlu, Roma Borçlar Hukuku, Der Yayınları, İslanbul 2009. Benjamin Jokisch, Islamic Imperial Law. Harun-Al-Rashid’s Codification Project, Walter de Gruyter, Berlin-New York, 2007. Ayman Daher, “The shari’a: roman law wearing an islamic veil?” Hirundo: The McGill Journal of Classical Studies, Volume III: 91-108. 2005. Hallaq,Wael.B. "The Quest for Origins or Doctrine? Islamic Legal Studies as Colonialist Discourse." UCLA J. Islamic & Near E.L. 2 (2002) Şâfi’î, Muhammed b. İdrîs, Kitâbu’l-umm, Dâru’l-vefâ, Kahire, 2001. Motky, Harald, Islamic History and Civilization, the Origins of Islamic Jurisprudence: Meccan Fiqh Before the Classical Schools, Brill Academic Pub., 2001. Hallaq, Wael B. “The Use and Abuse of Evidence: The Question of Provincial and Roman Influences on Early Islamic Law”, Journal of the American Oriental Society, Vol. 110, No. 1 (Jan. - Mar., 1990), pp.79-91. Crone, P. Roman, Provincial and Islamic Law. Cambridge: Cambridge University Press, 1987. Allâl el-Fâsî, Medhal fi’n-nazariyyeti’l-âmme li-dirâseti’l-fıkhi’l-islâmî ve mukârenetuhû bi’l-fıkhi’l-ecnebî, yay. Abdurrahmân b. el-Alevî el-Harîşî, 1985. Di Marzo, Salvatore, Roma Hukuku, çev. Ziya Umur, İstanbul, 1959. IUSTIANI INSTITUTIONES: http://droitromain.upmf-grenoble.fr/Corpus/iust_institut.html IUSTINIANUS INSTITUTIONES, çev. Ziya Umur, İstanbul, 1955. Sûfî Hasan Ebû Tâlib, Târîhu’n-nuzumi’l-kânûniyye ve’l-ictimâ’iyye, Dâru’n-nahdati’l-arabiyye, 1976. Sûfî Hasan Ebû Tâlib, Beyne’ş-şerî’ati’l-islâmiyye ve’l-kânûni’r-rûmânî, Mektebetu nahdati Mısr, t.y. Mâlik b. Enes, el-Müdevvenetü’l-kübrâ : rivâyetu Sahnûn b. Sa’îd el-Tenûhî, Vezâretu’ş-şu’ûni’l-islâmiyye ve’l-evkâf, el-Memleketu’l-arabiyye es-Su’ûdiyye, 1324. |
| Sıra | Program Çıktıları | Katkı Düzeyi | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | |||
| 1 | İlgili alanda bilimsel bilgi oluşturacak veri toplama, literatür inceleme ve analiz yapma becerisini kazanmak; Bilimsel araştırma sürecine ilişkin yöntem bilgi ve becerisinde ustalaşmış olmak; Bilimsel çalışmalarında kuramsal, yöntemsel ve uygulama bağlamında en az bir alanda katkı sağlama becerisini kazanmak; Eleştirel bir değerlendirme ve sentez yapma yeterliliği kazanmak; Yeniliklere ve yeni fikirlere açık olma ve yeni fikirler üretebilme becerisi kazanmak; Disiplinler arası çalışabilme becerisine sahip olmak ve farklı alanlardaki kuram, yöntem ve uygulamaları ilgili alana adapte edebilme becerisi kazanmak; İlgili alandaki teknolojik gelişmeleri, bilimsel ilerlemeleri ve bilgi teknolojilerini yakından takip etmek; Akademik yazım alışkanlığına katkı sağlayacak alanı ile ilgili en az bir yayın yapmak; Uzmanlık alanları ile ilgili olarak ulusal ve uluslar arası çevrelerle iletişim kurabilme becerisi kazanmak; Akademik hayatın gerektirdiği düzeyde davranış ve etik duyarlılığa sahip olmak | X | |||||
| # | Ders Öğrenme Çıktılarının Program Çıktılarına Katkısı | PÇ 1 |
|---|---|---|
| 1 | Fıkhın oluşum döneminde sosyo-kültürel ortamı tasvir edebilir. | |
| 2 | İslam öncesi Arap toplumu ve Yahudi geleneğindeki benzerlikler üzerinden fıkhın bazı kavram ve normlarını karşılaştırabilir. | |
| 3 | Roma hukukunun evrelerini açıklayabilir. | |
| 4 | Roma hukuk öğretisi ve fıkhı şekil açısından karşılaştırabilir. | |
| 5 | Bazı hukuk kurumları üzerinden Roma hukuku ve fıkıh normlarını hukuk düşüncesi açısından karşılaştırabilir. | |
| 6 | Fıkhın özgünlüğüyle ilgili tartışmaları değerlendirebilir. |
| Değerlendirme Sistemi | |
|---|---|
| Yarıyıl Çalışmaları | Katkı Oranı |
| 1. Ara Sınav | 50 |
| 1. Ödev | 50 |
| Toplam | 100 |
| 1. Final | 50 |
| 1. Yıl İçinin Başarıya | 50 |
| Toplam | 100 |
| AKTS - İş Yükü Etkinlik | Sayı | Süre (Saat) | Toplam İş Yükü (Saat) |
|---|---|---|---|
| Ders Süresi (Sınav haftası dahildir: 16x toplam ders saati) | 16 | 3 | 48 |
| Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi(Ön çalışma, pekiştirme) | 14 | 3 | 42 |
| Ara Sınav | 1 | 12 | 12 |
| Ödev | 1 | 20 | 20 |
| Final | 1 | 20 | 20 |
| Toplam İş Yükü | 142 | ||
| Toplam İş Yükü / 25 (Saat) | 5,68 | ||
| Dersin AKTS Kredisi | 6 | ||