Ders Adı Kodu Yarıyıl T+U Saat Kredi AKTS
Bilişsel Bilim ve Etmen Sistem Mühendisliği ENM 601 0 3 + 0 3 6
Ön Koşul Dersleri
Önerilen Seçmeli Dersler
Dersin Dili Türkçe
Dersin Seviyesi Doktora
Dersin Türü Seçmeli
Dersin Koordinatörü Doç.Dr. SAFİYE SENCER
Dersi Verenler Doç.Dr. SAFİYE SENCER,
Dersin Yardımcıları
Dersin Kategorisi Diğer
Dersin Amacı

Hesaplamalı Zeka nedir?

Bir etmen, bir ortamda hareket eden bir şeydir. Akıllı bir etmen, eylemlerinin amaçlarına ve koşullarına uygun bir biçimde akıllıca hareket eden bir etmendir:

değişen ortamlara ve hedeflere karşı esnektir

deneyimden öğrenir

Algısal sınırlamalar ve sonlu hesaplamalar göz önüne alındığında uygun seçimler yapar

Yapay Zeka mı, Hesaplamalı Zeka mı?

Bilimsel amaç: Doğal veya yapay sistemlerde akıllı davranışı mümkün kılan ilkeleri anlamak.

Mühendislik hedefi: Akıllı etmenlerin tasarımının incelenmesi. kullanışlı, akıllı etmenlerin tasarımı için yöntemler belirlemek.

Sonuç olarak, Sistemler ve matematiksel sistemler teorisi, çok aşamalı ve geniş ölçekli sistemler, uyarıcı ve öğrenen sistemler ile karmaşık sistemlere uygulanması, karmaşık sistemlerin analizi, etmen tabanlı imalat, üretim ve ekonomik sistemlerin gerçek dünya problemlerine uygulanarak analiz edilmesi.

 

Dersin İçeriği

Sistemler ve matematiksel sistemler teorisi, çok aşamalı ve geniş ölçekli sistemler, uyarıcı ve öğrenen sistemler, bilgi tabanlı sistemler, bilişsel bilim, örüntü tanıma, insan-makine sistemleri, hesap zekası ve metodolojisi, system metodolojisi ve tasarımı, teknoloji mühendisliği ve imalat sistemleri, etmen ve etmen teknolojileri, çok etmenli sistemler, fiziksel olarak dağıtık sistemler, geniş ölçekli system tasarımı ve etmen tabanlı imalat üzerine örnek olay incelemeleri

Kalkınma Amaçları
# Ders Öğrenme Çıktıları Öğretim Yöntemleri Ölçme Yöntemleri
1 Sistem ve sistem analizi Tartışma, Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası,
2 Etmen modellemenin nerede ve nasıl kullanılacağının öğrenilmesi Anlatım, Beyin Fırtınası, Tartışma,
3 Etmen benzetim teknikleri ve programları Anlatım, Beyin Fırtınası, Problem Çözme,
Hafta Ders Konuları Ön Hazırlık
1 Yapay zekaya giriş 1. Hafta Sunusu
2 Yapay zekaya giriş 2. Hafta Sunusu
3 Etmen sistemlere giriş 3. Hafta Sunusu
4 Etmen sistemlere giriş 4. Hafta Sunusu
5 Çok etmenli sistemler ve etmenler toplumu 5. Hafta Sunusu
6 Çok etmenli çevrelerin karakteristikleri 6. Hafta Sunusu
7 Etmen iletişimleri 7. Hafta Sunusu
8 Etmen teknolojisinden imalat uygulamasına geçiş 8. Hafta Sunusu
9 Etmen tabanlı modelleme 9. Hafta Sunusu
10 Etmen tabanlı modelleme 10. Hafta Sunusu
11 Planlama, çizelgeleme ve kontrol etmenleri 11. Hafta Sunusu
12 Etmen tabanlı tedarik zinciri yönetimi 12. Hafta Sunusu
13 Etmen tabanlı sosyal benzetim 13. Hafta Sunusu
14 Etmen tabanlı benzetim 14. Hafta Sunusu
Kaynaklar
Ders Notu
    • An Introduction to Multiagent Systems (2nd edition), Michael Wooldridge, John Wiley & Sons, 2009.
    • Methodologies and Software Engineering for Agent Systems (The Agent-Oriented Software Engineering Handbook), Federico Bergenti, Marie-Pierre Gleizes and Franco Zambonelli (Eds.), Kluwer Academic Publishers, 2004.
    • Agent-oriented Methodologies, Brian Henderson-Sellers and Paolo Giorgini (Eds.), Idea Group Publishing, 2005.
    • Developing Multi-Agent Systems with JADE, Fabio L. Bellifemine, Giovanni Caire and Dominic Greenwood, Wiley Publishing Inc., 2007.
    • Model Driven Architecture: Applying MDA to Enterprise Computing, David S. Frankel, Wiley Publishing Inc., 2003.

 

Ders Kaynakları

[2] Artificial Intelligence A Modern Approach” Stuart Russell, Peter Norving, Prentice Hall 2003 ISBN 0-13-080302
[3] Multi Agent Systems
Gerhard Weiss, The MIT Press 1999
[4] Artificial Intelligence, Structures and strategies for complex problem Solving”, George F Luger, Addison Wesley, 2005
[5] “Agent Based Manufacturing and Control Systems”, Massimo Paolucci, Roberto Sacile, CRC Press 2005

[6]”Multiagent based Supply Chain Management”, Prof. Dr. J rg P. M ller, Prof. Dr. Brahim Chaib-draa, ISBN-10 3-540-33875-6 Springer Berlin Heidelberg New York,2006

Sıra Program Çıktıları Katkı Düzeyi
1 2 3 4 5
1 Yaşadığı toplumun bilgi toplumu olmasına katkıda bulunmak, toplumsal, bilimsel, kültürel ve etik sorunlara çözüm sunmak amaçlarıyla alanındaki bilimsel, teknolojik, sosyal veya kültürel ilerlemeleri içeren bilimsel projeler geliştirir ve bu projeleri ulusal ve uluslararası bilimsel ortamlarda (toplantılarda) tanıtır. X
2 Alanında bilimsel araştırma yaparak bilgiye genişlemesine ve derinlemesine ulaşır, alanında güncel teknik ve yöntemler ile bunların kısıtları hakkında sahip olduğu kapsamlı bilgiyi elde ettiği bilgi ile karşılaştırarak değerlendirir ve sentezleyerek yeni sonuçlar ortaya koyar. X
3 Alanı ile ilgili problemleri tanımlar ve formüle eder, yeni ve/veya özgün fikir ve yöntemler geliştirir; karmaşık sistem veya süreçleri tasarlar ve tasarımlarında yenilikçi/alternatif çözümler ve/veya yöntemler geliştirir. X
4 Kuramsal, deneysel ve modelleme esaslı araştırmaları tasarlar ve uygular, belirsiz, sınırlı ya da eksik verileri bilimsel yöntemlerle tamamlar; verilerin toplanması, yorumlanması, duyurulması ile yeni modellemelerin oluşturulması aşamalarında ve mesleki tüm etkinliklerde toplumsal, bilimsel ve etik değerleri gözetir. X
5 Alanındaki uygulamaların sosyal, çevresel, sağlık, güvenlik, hukuki boyutlarını ile proje yönetimi ve iş hayatı uygulamalarını bilir ve bunların getirdiği kısıtların farkındadır. Disiplin içi ve çok disiplinli takımlarda etkin biçimde çalışabilir, bu tür takımlarda liderlik yapabilir ve karmaşık durumlarda çözüm yaklaşımları geliştirebilir; bağımsız çalışabilir ve sorumluluk alır. X
6 Çalışmalarının süreç ve sonuçlarını, alanında veya alan dışındaki ulusal ve uluslararası ortamlarda bir yabancı dili en az Avrupa Dil Portföyü C1 Genel Düzeyinde kullanarak, yazılı ya da sözlü olarak aktararak sözlü ve yazılı iletişim kurar. X
7 Sürdürülebilir kalkınma ve endüstri mühendisliğinin gelişen koşullara göre gelişmelerini sürdürülebilirliğini sağlamak için yaşam boyu öğrenme, bilim ve teknolojideki gelişmeleri izler ve uygulama gerekliliğini bilir ve bu alandaki projelerde liderlik edebilir. X
# Ders Öğrenme Çıktılarının Program Çıktılarına Katkısı PÇ 1 PÇ 2 PÇ 3 PÇ 4 PÇ 5 PÇ 6 PÇ 7
1 Sistem ve sistem analizi 5 5 5 5 5 5 5
2 Etmen modellemenin nerede ve nasıl kullanılacağının öğrenilmesi 5 5 5 5 5 5
3 Etmen benzetim teknikleri ve programları 5 5 5 5 5 5 5
Değerlendirme Sistemi
Yarıyıl Çalışmaları Katkı Oranı
1. Ara Sınav 60
1. Ödev 40
Toplam 100
1. Yıl İçinin Başarıya 50
1. Final 50
Toplam 100
AKTS - İş Yükü Etkinlik Sayı Süre (Saat) Toplam İş Yükü (Saat)
Ders Süresi (Sınav haftası dahildir: 16x toplam ders saati) 16 3 48
Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi(Ön çalışma, pekiştirme) 16 3 48
Ara Sınav 1 7 7
Kısa Sınav 1 5 5
Ödev 5 5 25
Performans Görevi (Seminer) 1 5 5
Final 1 10 10
Toplam İş Yükü 148
Toplam İş Yükü / 25 (Saat) 5,92
Dersin AKTS Kredisi 6