1. Eğitim Bilgi Sistemi
  2. Fizik Pr. (Yl)
  3. Çekirdek Fiziğinde Seçme Konular II (2024 - 2025)
Ders Adı Kodu Yarıyıl T+U Saat Kredi AKTS
Çekirdek Fiziğinde Seçme Konular II FIZ 522 0 3 + 0 3 6
Ön Koşul Dersleri

İleri çekirdek Fiziği 2 dersi ile birlikte alınması tavsiye olunur.
Önerilen Seçmeli Dersler

İleri Çekirdek Fiziği 1-2 derslerinin alınması tavsiye edilir.
Dersin Dili Türkçe
Dersin Seviyesi YUKSEK_LISANS
Dersin Türü Seçmeli
Dersin Koordinatörü Doç.Dr. EMRE TABAR
Dersi Verenler
Dersin Yardımcıları

Nükleer Fizik EBD Araş.Görevlileri
Dersin Kategorisi Diğer
Dersin Amacı

Çekirdek fiziğinde lisansüstü düzeyde seçilmiş konular ile ilgili kavramları öğretmek ve ileri teorik araştırmalarda bunları kullanma yeteneğini öğrencilere kazandırmak
Dersin İçeriği

Bağımsız parçacıklar modeli, Nükleer ortalama alan, Ortalama alan yaklaşımı ve fenomenolojik potensiyeler, Fock uzayı: Parçacık yaratma ve yok etme operatörlerinin özellikleri, Tek-parçacık operatörleri ve matris elemanları, Çok nükleonlu matris elemanlarının hesabı, Wick’in teoremi, Parçacık-deşik gösterimi, Parçacık ve deşik(hole) operatörlerinin özellikleri, BCS teorisi: BCS dalga fonksiyonu, Bağımsız kuaziparçacıklar modeli(Süperakışkan model), Uyarılmış durumlar ve kuaziparçacıklar
Kalkınma Amaçları
# Ders Öğrenme Çıktıları Öğretim Yöntemleri Ölçme Yöntemleri
1 Nükleer modelleri ana hatlarıyla açıklar ve aralarındaki farkları ortaya koyar. Anlatım, Beyin Fırtınası, Tartışma, Deney ve Laboratuvar, Gezi / Gözlem,
2 Bağımsız parçacıklar modelinin neyi ifade ettiğini ve çekirdeklerde hangi özellikleri açıklamada başarılı olduğunu açıklar. Anlatım, Beyin Fırtınası, Tartışma, Deney ve Laboratuvar,
3 Nükleer ortalama alan ve bazı fenomenolojik potansiyeller hakkında bilgi sahibi olur. Anlatım, Tartışma, Deney ve Laboratuvar,
4 Parçacık yaratma ve yok etme operatörlerinin özelliklerini yazarak çekirdek fiziğinde nerelerde kullanıldığını örneklerle açıklar. Anlatım, Tartışma, Deney ve Laboratuvar,
5 Tek-parçacık ve iki-parçacık operatörlerini ve matris elemanlarının gösterimini ifade eder. Anlatım, Tartışma, Deney ve Laboratuvar,
6 Wick teoreminin kullanışlılığını birkaç alıştırma sorusu üzerinde gösterir. Anlatım, Tartışma, Deney ve Laboratuvar,
7 BCS ve Süperakışkanlık teorisini genel hatlarıyla anlatır. Anlatım, Tartışma, Deney ve Laboratuvar,
8 Kuaziparçacığın ne olduğunu ve Bogolyubov dönüşümlerini belirtir. Anlatım, Tartışma, Deney ve Laboratuvar,
Hafta Ders Konuları Ön Hazırlık
1 Bağımsız parçacıklar modeli [1] Sayfa 10-25
2 Nükleer ortalama alan [2] Sayfa 39-40
3 Ortalama alan yaklaşımı ve fenomenolojik potensiyeler [2] Sayfa 40-50
4 Fock uzayı: Parçacık yaratma ve yok etme operatörlerinin özellikleri [2] Sayfa 63-67
5 Tek-parçacık operatörleri ve matris elemanları [2] Sayfa 67-70
6 Çok nükleonlu matris elemanlarının hesabı ve Wick’in teoremi [2] Sayfa 70-73
7 Parçacık-deşik gösterimi [2] Sayfa 74-77
8 Problemler [1] Sayfa 83-85
9 ARASINAV
10 Parçacık ve deşik(hole) operatörlerinin özellikleri [2] Sayfa 74-77
11 BCS teorisi: BCS dalga fonksiyonu [3] Sayfa 52-65
12 Bağımsız kuaziparçacıklar modeli(Süperakışkan model) [1] Sayfa 109-117
13 Uyarılmış durumlar ve kuaziparçacıklar [3] Sayfa 57-60
14 Problemler [2] Sayfa 414-415
Kaynaklar
Ders Notu

[1] Soloviev S.G., ‘’Theory of Complex Nuclei’’ Pergamon Pres, Oxford 1976
[2] Jouni Suhonen, “From Nucleons to Nucleus”, Springer-Verlag, 2007
[3] D. M. Brink, R. A. Broglia, “Nuclear Superfluidity”, Cambridge University Pres, 2005
Ders Kaynakları

[3] Cottingham W.N., ‘’Çekirdek Fiziğine Giriş’’ Literatür Yayınları, 2001
[4] Krane K. S., ‘’Nükleer Fizik 1. Cilt’’ çev. Ed. Şarer B., Palme Yayıncılık, 2001, Ankara
Sıra Program Çıktıları Katkı Düzeyi
1 2 3 4 5
1 Yaşadığı toplumun bilgi toplumu olmasına katkıda bulunmak, toplumsal, bilimsel, kültürel ve etik sorunlara çözüm sunmak amaçlarıyla alanındaki bilimsel, teknolojik, sosyal veya kültürel ilerlemeleri ulusal ve uluslararası bilimsel ortamlarda (toplantılarda) tanıtır.
2 Alanında bilimsel araştırma yaparak bilgiye genişlemesine ve derinlemesine ulaşır, alanında güncel teknik ve yöntemler ile bunların kısıtları hakkında kapsamlı bilgiye sahip olup ve elde ettiği bilgiyi değerlendirir, yorumlar ve uygular.
3 Alanı ile ilgili problemleri tanımlar ve formüle eder, yeni ve/veya özgün fikir ve yöntemler geliştirir; karmaşık sistem veya süreçleri tasarlar ve tasarımlarında yenilikçi/alternatif çözümler ile gelişmekte olan yenilikçi yöntemleri kullanır.
4 Kuramsal, deneysel ve modelleme esaslı araştırmaları tasarlar ve uygular, belirsiz, sınırlı ya da eksik verileri bilimsel yöntemlerle tamamlar; verilerin toplanması, yorumlanması, duyurulması aşamalarında ve mesleki tüm etkinliklerde toplumsal, bilimsel ve etik değerleri gözetir.
5 Alanındaki uygulamaların sosyal, çevresel, sağlık, güvenlik, hukuki boyutlarını ve iş hayatı uygulamalarını bilir ve bunların getirdiği kısıtların farkındadır. Disiplin içi ve çok disiplinli takımlarda etkin bir biçimde birlikte ve ya bağımsız çalışabilir ve sorumluluk alır.
6 Alanındaki lisans düzeyi yeterliliklerinden hareketle laboratuvar, modem cihazlar, yazılımlar, yöntemler, tasarımlar hakkında uygulamalı ve teorik bilgilere sahip olur, bu yöntemlerle akademik düzeyde elde ettiği özgün sonuçları bilimsel aktarım yollarıyla (makale, proje, bildiri..vs.) paylaşıp yorumlar.
7 Fizikte uzmanlık alanı ile ilgili sorunların farkına varır, bağımsız olarak eleştirel bakış, sorgulama ve problem çözme becerilerini kullanıp sorumluluk alarak yenilik, strateji, uygulama planları geliştirir, geliştirdiği planları kalite süreçleri çerçevesinde uygulamaya dönüştürmeye katkı sağlar.
# Ders Öğrenme Çıktılarının Program Çıktılarına Katkısı PÇ 1 PÇ 2 PÇ 3 PÇ 4 PÇ 5 PÇ 6 PÇ 7
1 Nükleer modelleri ana hatlarıyla açıklar ve aralarındaki farkları ortaya koyar.
2 Bağımsız parçacıklar modelinin neyi ifade ettiğini ve çekirdeklerde hangi özellikleri açıklamada başarılı olduğunu açıklar.
3 Nükleer ortalama alan ve bazı fenomenolojik potansiyeller hakkında bilgi sahibi olur.
4 Parçacık yaratma ve yok etme operatörlerinin özelliklerini yazarak çekirdek fiziğinde nerelerde kullanıldığını örneklerle açıklar.
5 Tek-parçacık ve iki-parçacık operatörlerini ve matris elemanlarının gösterimini ifade eder.
6 Wick teoreminin kullanışlılığını birkaç alıştırma sorusu üzerinde gösterir.
7 BCS ve Süperakışkanlık teorisini genel hatlarıyla anlatır.
8 Kuaziparçacığın ne olduğunu ve Bogolyubov dönüşümlerini belirtir.
Değerlendirme Sistemi
Yarıyıl Çalışmaları Katkı Oranı
1. Ara Sınav 50
1. Kısa Sınav 10
1. Ödev 10
1. Proje / Tasarım 10
1. Performans Görevi (Seminer) 20
Toplam 100
1. Yıl İçinin Başarıya 60
1. Final 40
Toplam 100
AKTS - İş Yükü Etkinlik Sayı Süre (Saat) Toplam İş Yükü (Saat)
Ders Süresi (Sınav haftası dahildir: 16x toplam ders saati) 16 3 48
Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi(Ön çalışma, pekiştirme) 16 2 32
Ara Sınav 1 10 10
Ödev 1 10 10
Proje / Tasarım 1 10 10
Performans Görevi (Seminer) 1 10 10
Final 1 25 25
Toplam İş Yükü 145
Toplam İş Yükü / 25 (Saat) 5,8
Dersin AKTS Kredisi 6