Ders Adı Kodu Yarıyıl T+U Saat Kredi AKTS
Tribolojik Tasarım MKM 456 8 3 + 0 3 4
Ön Koşul Dersleri

MAK303(Makine Elemanları I)

Önerilen Seçmeli Dersler
Dersin Dili Türkçe
Dersin Seviyesi Lisans
Dersin Türü Seçmeli
Dersin Koordinatörü Doç.Dr. NESLİHAN ÖZSOY
Dersi Verenler
Dersin Yardımcıları
Dersin Kategorisi Diğer
Dersin Amacı

Dünyada kullanılan enerjinin büyük bit kısmı sürtünme oluşturmak ve/veya sürtünmeler, yenmek için harcanmaktadır. Yine dünyada kullanılan malzemelerin büyük bir kısmı, aşınmalar dolayısıyla kullanım dışı kalmaktadır. Bu iki durumu iyileştirmek için yağlayıcılar kullanılmaktadır. Triboloji; sürtünme-aşınma ve yağlama olaylarının ve bunların arasındaki ilişkileri inceleyen bilim dalıdır. Bu dersin amacı triboloji bileşenlerini ve bunların canlı cansız tüm sistem bileşenleri açısından önemini mühendis adaylarına kavratmak. Tasarım, imalat, işletme ve kullanım aşamalarında bu bilim ve teknolojinin verilerini kullanılmasını sağlamaktadır.
Triboloji; sürtünme-aşınma ve yağlama olaylarını ve bunlar arasındaki ilişkileri inceleyen bir bilim dalıdır.
Bu dersin amacı, tribolojinin bileşenlerini ve bunların canlı cansız tüm sistem bileşenleri açısından önemini mühendis adaylarına kavratmak. Tasarım, imalat, işletme ve kullanım aşamalarında bu bilim ve teknolojinin verilerini kullanmasını sağlamaktır.

Dersin İçeriği

Tribolojinin tanımı, bileşenleri ve endüstrideki önemi,
Sürtünme, aşınma ve yağlama olaylarını önemli ölçüde etkileyen yüzey özellikleri, bunların ölçülmesi,
Sürtünme olayı, sürtünme teorileri ve farklı malzemeler arasındaki sürtünme davranışları,
Aşınma ve aşınma mekanizmaları,
Tribolojik test sistemleri (sürtünme direnci ve aşınma dayanımı ölçüm yöntemleri),
Yağlayıcılar ve yağlama teknikleri,
Yataklar,
Yüzey mühendisliği uygulamaları,
Tribolojik açıdan tasarım ve
Tribolojide özel konular ve uygulamalı triboloji 

# Ders Öğrenme Çıktıları Öğretim Yöntemleri Ölçme Yöntemleri
1 Triboloji ve bileşenlerini tanımlar Anlatım,
2 Tribolojinin endüstriyel önemini analiz eder ve yeni eğilimleri bilir. Anlatım, Tartışma,
3 Yüzey özellikleri, pürüzlülük, tekstür kavramlarını tanımlar ve ölçüm yöntemlerini analiz eder Anlatım, Tartışma, Gözlem,
4 Sürtünmenin fiziksel ve matematikse modellerini kurar Anlatım, Tartışma, Eğitsel Oyun,
5 Aşınma mekanizmasını analiz ve önlemler planlar Anlatım,
6 Tribolojik test tasarımı yapar ve uygular Anlatım, Tartışma,
7 Yağlayıcıların özelliklerini bilir, yağlama planlaması yapar Anlatım, Tartışma,
8 Tribolojik tasarım kavramını bilir. Tasarımların tribolojik açıdan uygunluğunu kontrol eder. Anlatım, Tartışma,
Hafta Ders Konuları Ön Hazırlık
1 Dersin tanımı Haftalık sunum ve kaynaklar.
2 Sürtünme, Aşınma, Yağlama Genel olarak tanımlanması. Sürtünme mekanizmaları, Sürtünme katsayısı, Sürtünmenin bileşenleri, Sürtünmenin ölçülmesi. Haftalık sunum ve kaynaklar.
3 Sürtünme, Aşınma, Yağlama Genel olarak tanımlanması. Sürtünme mekanizmaları, Sürtünme katsayısı, Sürtünmenin bileşenleri, Sürtünmenin ölçülmesi. Haftalık sunum ve kaynaklar.
4 Aşınma mekanizmaları, Adhezyon, Abrazyon, Erozyon, Korozyon, Kavitasyon vb. aşınma mekanizmaları. Aşınmanın ölçülmesi. Haftalık sunum ve kaynaklar.
5 Yağlayıcılar; Katı, Sıvı, Plastik, Gaz yağlayıcılar, Yağlayıcı seçimi, Yağlama mekanizmaları Haftalık sunum ve kaynaklar.
6 Yataklar Haftalık sunum ve kaynaklar.
7 Yüzey mühendisliği Haftalık sunum ve kaynaklar.
8 Polimerlerde tribolojik davranışlar Haftalık sunum ve kaynaklar.
9 Vize haftası Haftalık sunum ve kaynaklar.
10 Yüzey mühendisliği, Yüzey işlemleri, Yüzeyin mikro yapısını değiştirerek uygulanan yüzey işlemleri,Yüzeyin kimyasal yapısını değiştirerek uygulanan yüzey işlemleri, Oturma ihtiyacının Yüzeyin mikro yapısını ve kimyasal yapısını değiştirerek, uygulanan yüz Haftalık sunum ve kaynaklar.
11 Bakım Teknolojileri Haftalık sunum ve kaynaklar.
12 Öğrenci Sunumları Haftalık sunum ve kaynaklar.
13 Öğrenci Sunumları Haftalık sunum ve kaynaklar.
14 Öğrenci Sunumları, dersin genel değerlendirilmesi.
Kaynaklar
Ders Notu
Ders Kaynakları

[1]Soydan Y. ve Ulukan L. Temel triboloji, Tagem, 2014.
[2]Brushan B., "Modern Tribology Handbook". CRC Press, 2001.

Sıra Program Çıktıları Katkı Düzeyi
1 2 3 4 5
1 a Matematik, fen bilimleri ve ilgili mühendislik disiplinine özgü konularda yeterli bilgi birikimi;
1 b Bu alanlardaki kuramsal ve uygulamalı bilgileri, karmaşık mühendislik problemlerinin çözümünde kullanabilme becerisi.
2 a Karmaşık mühendislik problemlerini tanımlama, formüle etme ve çözme becerisi;
2 b Bu amaçla uygun analiz ve modelleme yöntemlerini seçme ve uygulama becerisi.
3 Karmaşık bir sistemi, süreci, cihazı veya ürünü gerçekçi kısıtlar ve koşullar altında, belirli gereksinimleri karşılayacak şekilde tasarlama becerisi; bu amaçla modern tasarım yöntemlerini uygulama becerisi.
4 Mühendislik uygulamalarında karşılaşılan karmaşık problemlerin analizi ve çözümü için gerekli olan modern teknik ve araçları seçme ve kullanma becerisi; bilişim teknolojilerini etkin bir şekilde kullanma becerisi.
5 a Karmaşık mühendislik problemlerinin veya disipline özgü araştırma konularının incelenmesi için deney tasarlama becerisi.
5 b Deney yapma, veri toplama, sonuçları analiz etme ve yorumlama becerisi.
6 a Disiplin içi takımlarda etkin biçimde çalışabilme becerisi.
6 b Çok disiplinli takımlarda etkin biçimde çalışabilme becerisi.
6 c Bireysel çalışma becerisi.
7 a Sözlü ve yazılı etkin iletişim kurma, etkin rapor yazma ve yazılı raporları anlama, tasarım ve üretim raporları hazırlayabilme becerisi,
7 b En az bir yabancı dil bilgisi.
7 c Etkin sunum yapabilme becerisi.
7 d Açık ve anlaşılır talimat verme ve alma becerisi.
8 Yaşam boyu öğrenmenin gerekliliği konusunda farkındalık; bilgiye erişebilme, bilim ve teknolojideki gelişmeleri izleme ve kendini sürekli yenileme becerisi.
9 a Etik ilkelerine uygun davranma, mesleki ve etik sorumluluk hakkında bilgi,
9 b Mühendislik uygulamalarında kullanılan standartlar hakkında bilgi.
10 a Proje yönetimi, risk yönetimi ve değişiklik yönetimi gibi, iş hayatındaki uygulamalar hakkında bilgi;
10 b Girişimcilik, yenilikçilik hakkında farkındalık
10 c Sürdürülebilir kalkınma hakkında bilgi.
11 a Mühendislik uygulamalarının evrensel ve toplumsal boyutlarda sağlık, çevre ve güvenlik üzerindeki etkileri ve çağın mühendislik alanına yansıyan sorunları hakkında bilgi;
11 b Mühendislik çözümlerinin hukuksal sonuçları konusunda farkındalık.
# Ders Öğrenme Çıktılarının Program Çıktılarına Katkısı PÇ 1 PÇ 1 a PÇ 1 b PÇ 2 PÇ 2 a PÇ 2 b PÇ 3 PÇ 4 PÇ 5 PÇ 5 a PÇ 5 b PÇ 6 PÇ 6 a PÇ 6 b PÇ 6 c PÇ 7 PÇ 7 a PÇ 7 b PÇ 7 c PÇ 7 d PÇ 8 PÇ 9 PÇ 9 a PÇ 9 b PÇ 10 PÇ 10 a PÇ 10 b PÇ 10 c PÇ 11 PÇ 11 a PÇ 11 b
1 Triboloji ve bileşenlerini tanımlar
2 Tribolojinin endüstriyel önemini analiz eder ve yeni eğilimleri bilir.
3 Yüzey özellikleri, pürüzlülük, tekstür kavramlarını tanımlar ve ölçüm yöntemlerini analiz eder
4 Sürtünmenin fiziksel ve matematikse modellerini kurar
5 Aşınma mekanizmasını analiz ve önlemler planlar
6 Tribolojik test tasarımı yapar ve uygular
7 Yağlayıcıların özelliklerini bilir, yağlama planlaması yapar
8 Tribolojik tasarım kavramını bilir. Tasarımların tribolojik açıdan uygunluğunu kontrol eder.
Değerlendirme Sistemi
Yarıyıl Çalışmaları Katkı Oranı
1. Ara Sınav 50
1. Kısa Sınav 10
1. Ödev 30
2. Kısa Sınav 10
Toplam 100
1. Yıl İçinin Başarıya 60
1. Final 40
Toplam 100
AKTS - İş Yükü Etkinlik Sayı Süre (Saat) Toplam İş Yükü (Saat)
Ders Süresi (Sınav haftası dahildir: 16x toplam ders saati) 16 3 48
Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi(Ön çalışma, pekiştirme) 16 3 48
Ara Sınav 1 2 2
Kısa Sınav 2 1 2
Ödev 1 2 2
Final 1 14 14
Toplam İş Yükü 116
Toplam İş Yükü / 25 (Saat) 4,64
Dersin AKTS Kredisi 4