| Ders Adı | Kodu | Yarıyıl | T+U Saat | Kredi | AKTS |
|---|---|---|---|---|---|
| Doğu Avrupada Türklük | TAR 283 | 3 | 3 + 0 | 3 | 5 |
| Ön Koşul Dersleri | YOK |
| Önerilen Seçmeli Dersler | |
| Dersin Dili | Türkçe |
| Dersin Seviyesi | Lisans |
| Dersin Türü | Seçmeli |
| Dersin Koordinatörü | Prof.Dr. MUHAMMED BİLAL ÇELİK |
| Dersi Verenler | |
| Dersin Yardımcıları | YOK |
| Dersin Kategorisi | Diğer |
| Dersin Amacı | Bin Yıldan fazla Kuzey Karadeniz, Kafkasya ve Balkan coğrafyalarında siyasî egemenlik kurmuş olan Türklerin tarihlerini, kültür ve medeniyetlerini araştırmak, bu tarihi tecrübe ve mirası ortaya çıkararak günümüzde bundan faydalanma yollarını ortaya koymak. |
| Dersin İçeriği | Bu derste, Kuzey Karadeniz’de hakimiyet süren Türk kavim ve devletleri ele alınacaktır. Hunlardan itibaren Kuzey Karadeniz’e uzanan Türk boylarının özellikle Hazarlar zamanında büyük bir birikim gösterdikleri, Altınordu zamanında da Hazar miras ve birikiminin en üst düzeye çıktığı, derslerin ana konuları arasındadır. Kırım Hanlığı ve Moskova arasında Altınordu Hanlığı’nın mirasının devralınması konusunda devam eden uzun süreli mücadeleyi Moskova’nın kazanması ve Kuzey Karadeniz Türklüğü’nün Moskova Rusyası’nın egemenliği altına girmesi, bu sürecin son safhasıdır. |
| # | Ders Öğrenme Çıktıları | Öğretim Yöntemleri | Ölçme Yöntemleri |
|---|---|---|---|
| 1 | Türk milletinin maddi kültürü ile hayat nizamının etkilendiği fiziki çevrenin temel niteliklerini tanımlar | Anlatım, Soru-Cevap, | Sınav, |
| 2 | Maddi kültür ile manevi kültür arasındaki temel ilişkiyi ayrıştırır. Türklerin kültür coğrafyasının temel niteliklerini kavrar | Tartışma, Beyin Fırtınası, Bireysel Çalışma, Anlatım, | Ödev, Performans Görevi, |
| 3 | Karadeniz’in coğrafi açıdan Türk kültürüne ne gibi etkilerinin olduğunu, bu konuda bilinenlerle tarihi bilgilerin ne oranda bağdaştığını sorgular | Soru-Cevap, Anlatım, | Performans Görevi, Ödev, |
| 4 | Karadeniz’e göç eden Türk kavimlerinin bu büyük göçlerinde hangi faktörlerin etkili olduğunu belirler, bunlar içinde demografik ve iklim şartlarındaki değişimin ağırlık taşıdığını vurgular. | Beyin Fırtınası, Tartışma, Benzetim, Anlatım, | Ödev, Sınav, |
| 5 | Karadeniz’e yerleşen Türk kavimlerinin Ruslarla olan ilişkilerinin hangi faktörlerden etkilendiğini, bu faktörlerin Türklerin Ruslar içinde asimile olmasında ne oranda rol oynadığını sorgular | Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, | Sınav, |
| Hafta | Ders Konuları | Ön Hazırlık |
|---|---|---|
| 1 | Türklerin ilk Anayurdu, Doğu Avrupa’nın İlk Anayurtla coğrafi ve fizikî açıdan ilişkisi, doğu Avrupa’nın Türk Kültür coğrafyası açısından nitelikleri, Doğu Avrupa’nın ilk yerli kavimleri | |
| 2 | Avrupa Hunları-1 | |
| 3 | Avrupa Hunları-2 | |
| 4 | Avarlar | |
| 5 | Hazarlar, Hazar Kültür ve Medeniyeti’nin İtil – Tuna hattında gösterdiği kalıcı tesirler. Hazarların Türk ve Rus kavimleri açısından önemi | |
| 6 | Arap Hazar mücadeleleri | |
| 7 | Peçenekler | |
| 8 | Uzlar, Berendiler | |
| 9 | ARASINAV | |
| 10 | Karakalpaklar, Kumanlar | |
| 11 | Kuman – Kıpçakların Kiev Ruslarıyla mücadeleleri, Kumanların kültür ve medeniyeti, yaşayış tarzları, maddi kültürleri | |
| 12 | Bulgarlar, siyasi ve kültürel etkileri | |
| 13 | Moğolların Deşt-i Kıpçak Seferi | |
| 14 | Nogaylar |
| Kaynaklar | |
|---|---|
| Ders Notu | |
| Ders Kaynakları | 1- Öztürk, Yücel, Osmanlı Hakimiyetinde Kefe 1475 – 1600, Ankara 2000; 2- Kurat , Akdes Nimet, Rusya Tarihi , Ankara 1987; 3- Kurat, Akdes Nimet, Kazan Hanlığı, AÜDTCFD XII / 3 – 4 (Eylül – Aralık 1954)’den Ayrı Basım, Ankara 1959; 4- Kurat, Akdes Nimet, Türkiye ve İdil Boyu, Ankara 1956. 5- Öztürk Yücel, “Kırım Hanlığı”, Yeni Türkiye Dergisi, Türkler , C.8, (Editörler: Hasan Celâl Güzel, Kemal Çiçek, Salim Koca), Ankara 2002, s. 480 – 513. 6- İnalcık, Halil, “Han ve Kabile Aristokrasisi: I. Sahib Giray Döneminde Kırım Hanlığı”, İngilizce’den çeviri, Emel (Özel) , Sayı: 135, (Mart – Nisan 1983), s. 51 – 73. 7- Alpargu, Mehmet, Nogaylar, İstanbul 2007. |
| # | Ders Öğrenme Çıktılarının Program Çıktılarına Katkısı |
|---|---|
| 1 | Türk milletinin maddi kültürü ile hayat nizamının etkilendiği fiziki çevrenin temel niteliklerini tanımlar |
| 2 | Maddi kültür ile manevi kültür arasındaki temel ilişkiyi ayrıştırır. Türklerin kültür coğrafyasının temel niteliklerini kavrar |
| 3 | Karadeniz’in coğrafi açıdan Türk kültürüne ne gibi etkilerinin olduğunu, bu konuda bilinenlerle tarihi bilgilerin ne oranda bağdaştığını sorgular |
| 4 | Karadeniz’e göç eden Türk kavimlerinin bu büyük göçlerinde hangi faktörlerin etkili olduğunu belirler, bunlar içinde demografik ve iklim şartlarındaki değişimin ağırlık taşıdığını vurgular. |
| 5 | Karadeniz’e yerleşen Türk kavimlerinin Ruslarla olan ilişkilerinin hangi faktörlerden etkilendiğini, bu faktörlerin Türklerin Ruslar içinde asimile olmasında ne oranda rol oynadığını sorgular |
| Değerlendirme Sistemi | |
|---|---|
| Yarıyıl Çalışmaları | Katkı Oranı |
| 1. Ara Sınav | 60 |
| 1. Kısa Sınav | 10 |
| 1. Ödev | 20 |
| 2. Kısa Sınav | 10 |
| Toplam | 100 |
| 1. Yıl İçinin Başarıya | 60 |
| 1. Final | 40 |
| Toplam | 100 |
| AKTS - İş Yükü Etkinlik | Sayı | Süre (Saat) | Toplam İş Yükü (Saat) |
|---|---|---|---|
| Ders Süresi (Sınav haftası dahildir: 16x toplam ders saati) | 16 | 3 | 48 |
| Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi(Ön çalışma, pekiştirme) | 16 | 2 | 32 |
| Ara Sınav | 1 | 5 | 5 |
| Kısa Sınav | 2 | 10 | 20 |
| Ödev | 1 | 10 | 10 |
| Final | 1 | 20 | 20 |
| Toplam İş Yükü | 135 | ||
| Toplam İş Yükü / 25 (Saat) | 5,4 | ||
| dersAKTSKredisi | 5 | ||