Ders Adı Kodu Yarıyıl T+U Saat Kredi AKTS
Nahiv-Fıkıh İlişkisi ADB 511 0 3 + 0 3 6
Ön Koşul Dersleri
Önerilen Seçmeli Dersler
Dersin Dili Türkçe
Dersin Seviyesi YUKSEK_LISANS
Dersin Türü Seçmeli
Dersin Koordinatörü Doç.Dr. ŞÜKRÜ ŞİRİN
Dersi Verenler
Dersin Yardımcıları
Dersin Kategorisi Alanına Uygun Öğretim
Dersin Amacı

Arapça Dilbilgisi kurallarının önemli bir kısmını içeren Nahiv ilminin, Kur'an ve Sünnet gibi asli-lafzi kaynaklardan hüküm elde etme esnasında sonuca etki ve katkısını kavratmak ve ahkam ayetleri üzerinde pratik olarak ortaya konan görüş farklılıklarının nahiv eksenli olanlarını analiz etmektir.

Dersin İçeriği

Arapçanın ana omurgasını oluşturan Nahiv ilminin, islami kaynaklardan hüküm çıkarma noktasında etkisini ve bu etkinin boyutlarını incelenir. Ayrıca tercih sebebi olarak dil kurallarının nerede yer aldığı, dil kurallarını bilmenin neye karşılık geldiği ve Arapça bilgisinin İslami ilimler arasındaki disiplindeki konumu incelenir. Üzerinde ittifak edilen ve iihtilaflı olan kuralların hükme etkisi ayrı ayrı ele alınır.

# Ders Öğrenme Çıktıları Öğretim Yöntemleri Ölçme Yöntemleri
1 Arapça dilbilgisi ile dini ilimler arasındaki ilişkiyi kavrar. Soru-Cevap, Tartışma, Sözlü Sınav, Ödev,
2 Nahiv kurallarının ahkam ayetleri üzerinde uygulamasını görür ve kavrar. Örnek Olay, Bireysel Çalışma, Performans Görevi, Sözlü Sınav,
3 Nahve bağlı fıkhi ihtilafların gerekçelerini araştırır. Alıştırma ve Uygulama, Anlatım, Performans Görevi, Sözlü Sınav,
4 Harfi cer, bağlaç, atıf gibi mana harflerinin hükme etkisini görür. Tartışma, Örnek Olay, Anlatım, Sözlü Sınav, Ödev, Performans Görevi,
5 Nahiv ekolleri arasındaki farkları bilir ve yansımalarını anlar. Tartışma, Bireysel Çalışma, Anlatım, Performans Görevi, Sözlü Sınav,
6 Fakihin bağlı olduğu nahiv ekolünün fıkhi düşüncesine yansımasını görür. Beyin Fırtınası, Tartışma, Anlatım, Performans Görevi,
Hafta Ders Konuları Ön Hazırlık
1 Dilin kaynakları
2 Nahvin Usulleri
3 Nahiv-Fıkıh İlişkisi
4 Fakihin Nahiv Bilmesi Gerekliliği
5 Ahkam Ayetleri ve Nahiv İlişkisi
6 İrabda Tercih Kriterleri
7 Nahiv Eksenli İttifaki Hükümler
8 Nahvin Belirleyici Olduğu İhtilaflı Hükümler
9 Sıfatın Hükme Etkisi
10 Kazif Cezası-Zekat Toplama Yetkisi
11 Nahiv Kurallarına Aykırı Görünen Hükümler
12 İstisna ve Hükme Etkisi
13 İstisnanın İstisnası
14 Yol Kesenlerin Durum
Kaynaklar
Ders Notu

Şirin, Şükrü, Ahkâm Ayetleri Bağlamında Nahiv-Fıkıh İlişkisi, Sakarya, 2016 (Doktora Tezi)

Ders Kaynakları

1. Ahkâmu'l-Kur'an, Ebu Bekir İbnü'l-Arabî.
2. Ahkâmu'l-Kur'an, Cassâs
3. ed-Durru'l-masûn, Semîn el-Halebî
4. Abdülkadir Abdurrahman Sadî, Eserud-delaletin-nahviyye vel-lügaviyye fis-tinbatil-ahkam, Bağdat 1986

Sıra Program Çıktıları Katkı Düzeyi
1 2 3 4 5
1 İlgili alanda bilimsel bilgi oluşturacak veri toplama, literatür inceleme ve analiz yapma becerisini kazanmak; Bilimsel araştırma sürecine ilişkin yöntem bilgi ve becerisinde ustalaşmış olmak; Bilimsel çalışmalarında kuramsal, yöntemsel ve uygulama bağlamında en az bir alanda katkı sağlama becerisini kazanmak; Eleştirel bir değerlendirme ve sentez yapma yeterliliği kazanmak; Yeniliklere ve yeni fikirlere açık olma ve yeni fikirler üretebilme becerisi kazanmak; Disiplinler arası çalışabilme becerisine sahip olmak ve farklı alanlardaki kuram, yöntem ve uygulamaları ilgili alana adapte edebilme becerisi kazanmak; İlgili alandaki teknolojik gelişmeleri, bilimsel ilerlemeleri ve bilgi teknolojilerini yakından takip etmek; Akademik yazım alışkanlığına katkı sağlayacak alanı ile ilgili en az bir yayın yapmak; Uzmanlık alanları ile ilgili olarak ulusal ve uluslar arası çevrelerle iletişim kurabilme becerisi kazanmak; Akademik hayatın gerektirdiği düzeyde davranış ve etik duyarlılığa sahip olmak X
Değerlendirme Sistemi
Yarıyıl Çalışmaları Katkı Oranı
1. Ara Sınav 40
1. Ödev 40
1. Performans Görevi (Uygulama) 10
2. Performans Görevi (Uygulama) 10
Toplam 100
1. Final 50
1. Yıl İçinin Başarıya 50
Toplam 100
AKTS - İş Yükü Etkinlik Sayı Süre (Saat) Toplam İş Yükü (Saat)
Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi(Ön çalışma, pekiştirme) 16 3 48
Ara Sınav 1 10 10
Final 1 20 20
Performans Görevi (Uygulama) 2 6 12
Ders Süresi (Sınav haftası dahildir: 16x toplam ders saati) 16 3 48
Ödev 1 10 10
Toplam İş Yükü 148
Toplam İş Yükü / 25 (Saat) 5,92
Dersin AKTS Kredisi 6