| Ders Adı | Kodu | Yarıyıl | T+U Saat | Kredi | AKTS |
|---|---|---|---|---|---|
| Alevilik ve Bektaşilik | DAO 359 | 5 | 2 + 0 | 2 | 3 |
| Ön Koşul Dersleri | |
| Önerilen Seçmeli Dersler | |
| Dersin Dili | Türkçe |
| Dersin Seviyesi | Lisans |
| Dersin Türü | Seçmeli |
| Dersin Koordinatörü | Dr.Öğr.Üyesi MUHAMMED MÜCAHİD DÜNDAR |
| Dersi Verenler | |
| Dersin Yardımcıları | |
| Dersin Kategorisi | Diğer |
| Dersin Amacı | Türklerin İslamlaşma süreci, Alevi-Sünni farklılaşması, Alevi-Bektaşi kültürünün sözlü ve yazılı kaynakları, inanç ve ritüelleri hakkında bilgi sahibi olmak. |
| Dersin İçeriği | Temel kavramlar, Bektaşilik ve Aleviliğin Ortaya Çıkışı, Sünni-Kızılbaşlık Farklılaşması; bunun kökeni ve temel nitelikleri, Osmanlı Safevi mücadelesi ve Aleviliğin teşekkülüne etkisi, Günümüzde Aleviliğinin kaynakları, inanç ve ahlak öğretileri. |
| # | Ders Öğrenme Çıktıları | Öğretim Yöntemleri | Ölçme Yöntemleri |
|---|---|---|---|
| 1 | Bektaşilik, Alevilik ve Kızılbaşlık kavramlarını tanımlar, | Anlatım, Soru-Cevap, | Sınav, Ödev, |
| 2 | Türklerin İslamlaşmasında etkili olan tasavvufî akımları tanımlar | Soru-Cevap, Tartışma, | Sınav, Ödev, |
| 3 | Aleviliğin tarihi gelişim sürecini açıklar | Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, | Sınav, Ödev, |
| 4 | Anadoluda Sünni-Alevi ayrışmasında etkili olan unsurları açıklar | Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, | Sınav, Ödev, |
| 5 | Aleviliğin teşekkülünde rol oynayan siyasi, dini, sosyal ve kültürel faktörleri değerlendirir, | Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, Beyin Fırtınası, | Sınav, Ödev, |
| 6 | Alevi inanç, ibadet ve erkanlarını bilir | Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, | Sınav, Ödev, |
| 7 | Aleviliğin temel problemlerini tanımlar | Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, | Sınav, Ödev, |
| Hafta | Ders Konuları | Ön Hazırlık |
|---|---|---|
| 1 | Giriş ve genel bir çerçeve | |
| 2 | Alevilik, Bektaşilik, Kızılbaşlık vb. terimler, | |
| 3 | Türklerin İslam öncesi din ve inançları, bunların Aleviliğe etkisi, | |
| 4 | Türklerin İslamlaşma süreci ve Ehl-i Beyt sevgisinin yaygınlığı, | |
| 5 | Yesevilik, Kalendirilik, Bektaşilik, Hurufilik gibi tasavvufi yapıların etkileri | |
| 6 | Selçuklular ve Osmanlı dönemlerinde Anadoluda sosyal ve kültürel hayat, | |
| 7 | Hacı Bektaş Veli ve Bektaşi gelenek | |
| 8 | Erdebil tekkesi ve Türkmenler üzerindeki rolü, | |
| 9 | Kızılbaş farklılaşmasında ulemanın rolü | |
| 10 | Alevi- Bektaşi Geleneğinin Ana Kaynakları | |
| 11 | Ulu Ozanlar: Nesimi, Pir Sultan Abdal, Hatai | |
| 12 | Dedelik kurumu, Cem ayini, Musahiplik, | |
| 13 | Türkiye Cumhuriyetinde Alevilik | |
| 14 | Günümüz Aleviliğin temel meseleleri ve Alevilik hakkında yanlış bilinenler. |
| Kaynaklar | |
|---|---|
| Ders Notu | |
| Ders Kaynakları | Ahmet Yaşar Ocak, Türk Sufiliğine Bakışlar, İstanbul 2002. F. Babinger-Fuad Köprülü, Anadoluda İslâmiyet, çev., Ragıp Hulusi, İstanbul 2000. Kurt Hasan, Orta Asyanın İslamlaşma Süreci (Buhara Örneği) Ankara 1998- [5] Yusuf Ziya Yörükan, Anadoluda Aleviler ve Tahtacılar, Haz. Turhan Yörükan, Kültür Bakanlığı Yaynları, Ankara 1998. Ethem Ruhi Fığlalı, Türkiyede Alevilik Bektaşilik, Ankara 1996. H. Onat, Alevilik-Bektaşilik, Din Kültürü Ahlak Bilgisi Dersleri ve Diyanet, Türk Yurdu, Cilt: 25, Sayı: 210, 2005 Sönmez Kutlu, Aleviliğin Dini Statüsü: Din, Mezhep, Tarikat Heterodoksi, Ortodoksi veya Metadoksi, İslamiyat, Cilt: 6, Sayı: 3 (2003), s. 31-54. M.Saffet Sarıkaya, Anadolu Aleviliği (XI.-XIII. asırlar), Ötüken Yay., İstanbul 2003. Harun Yıldız, Anadolu Aleviliği, Ankara 2004. Mustafa Ekinci, Anadolu Aleviliğinin Tarihsel Arka planı, İstanbul 2002. Bulut, H.İbrahim, Osmanlı-Safevi İlişkilerinde Ulemanın Rolü, Dini Araştırmalar Dergisi, cilt 8, Ocak-Nisan 2005, s. 179- 195. Ocak A. Yaşar, Osmanlı İmparatorluğunda Marjinal Sûfilik: Kalenderîler (XIV-XVII. Yüzyıllar), TTK Yay., Ankara, 1999 Ocak, A. Yaşar, Babaîler İsyanı Alevîliğin Tarihsel Altyapısı Yahut Anadolu´da İslâm-Türk Heterodoksisinin Teşekkülü, Dergâh Yay., İstanbul 1996. H. Onat, Kızılbaşlık Farklılaşması Üzerine, İslâmiyât, Cilt: 6, Sayı: 3, (2003), s.111-126. H. Onat, Kızılbaşlık Farklılaşması Üzerine, İslâmiyât, Cilt: 6, Sayı: 3, (2003), s.111-126. Faruk Sümer, Safevi Devletinin Kuruluşunda Anadolu Türklerinin Rolü, Ankara 2002 Sayın Dalkıran, İbn-i Kemalin Düşünce Tarihimizdeki Yeri, OSAV. Yay. İstanbul 1997. Ahmet Yaşar Ocak, Alevi ve Bektaşi İnançlarının İslam Öncesi Temelleri, İstanbul 2000, İletişim yay. |
| Sıra | Program Çıktıları | Katkı Düzeyi | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | |||
| 1 | Din ve Ahlak ile ilgili bilgileri tanır ve İlköğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi eğitiminde kullanır. | X | |||||
| 2 | İlköğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi eğitimi alanında eğitim problemlerini tanımlar, modeller ve çözer. | X | |||||
| 3 | İlköğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi eğitimi alanında tanımlanmış bir hedef doğrultusunda bir süreci çözümler ve tasarlar. | X | |||||
| 4 | İlköğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi eğitimi alanında verileri çözümler, özel öğretim yöntemlerini uygular, sosyolojik ve psikolojik perspektif kazanır ve toplumsal olayları yorumlar. | X | |||||
| 5 | Eğitim uygulamaları için gerekli çağdaş teknikleri ve hesaplama araçlarını kullanır. | X | |||||
| 6 | Eğitim uygulamalarında disiplin içi ve disiplinler arası takım çalışması yapar. | X | |||||
| 7 | Eğitim uygulamalarında bağımsız davranır, inisiyatif kullanır ve yaratıcı davranış sergiler. | X | |||||
| 8 | Yaşam boyu öğrenme davranışı kazanır. | X | |||||
| 9 | Sözlü ve yazılı iletişim becerileri kazanır. | ||||||
| 10 | Mesleki ve etik sorumluluk anlayışı kazanır. | ||||||
| 11 | Ulusal ve uluslararası çağdaş sorunları saptar ve bu sorunlara karşı duyarlı davranış gösterir. | ||||||
| 12 | Kalite konularını tanımlar ve bu konuları alanı ile ilgili durumlarda kullanır. | ||||||
| # | Ders Öğrenme Çıktılarının Program Çıktılarına Katkısı | PÇ 1 | PÇ 2 | PÇ 3 | PÇ 4 | PÇ 5 | PÇ 6 | PÇ 7 | PÇ 8 | PÇ 9 | PÇ 10 | PÇ 11 | PÇ 12 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Bektaşilik, Alevilik ve Kızılbaşlık kavramlarını tanımlar, | ||||||||||||
| 2 | Türklerin İslamlaşmasında etkili olan tasavvufî akımları tanımlar | ||||||||||||
| 3 | Aleviliğin tarihi gelişim sürecini açıklar | ||||||||||||
| 4 | Anadoluda Sünni-Alevi ayrışmasında etkili olan unsurları açıklar | ||||||||||||
| 5 | Aleviliğin teşekkülünde rol oynayan siyasi, dini, sosyal ve kültürel faktörleri değerlendirir, | ||||||||||||
| 6 | Alevi inanç, ibadet ve erkanlarını bilir | ||||||||||||
| 7 | Aleviliğin temel problemlerini tanımlar |
| Değerlendirme Sistemi | |
|---|---|
| Yarıyıl Çalışmaları | Katkı Oranı |
| 1. Ara Sınav | 97 |
| 1. Kısa Sınav | 1 |
| 1. Ödev | 1 |
| 2. Kısa Sınav | 1 |
| Toplam | 100 |
| 1. Yıl İçinin Başarıya | 50 |
| 1. Final | 50 |
| Toplam | 100 |
| AKTS - İş Yükü Etkinlik | Sayı | Süre (Saat) | Toplam İş Yükü (Saat) |
|---|---|---|---|
| Ders Süresi (Sınav haftası dahildir: 16x toplam ders saati) | 16 | 2 | 32 |
| Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi(Ön çalışma, pekiştirme) | 16 | 3 | 48 |
| Ara Sınav | 1 | 2 | 2 |
| Kısa Sınav | 2 | 5 | 10 |
| Final | 1 | 2 | 2 |
| Toplam İş Yükü | 94 | ||
| Toplam İş Yükü / 25 (Saat) | 3,76 | ||
| dersAKTSKredisi | 3 | ||