Ders Adı Kodu Yarıyıl T+U Saat Kredi AKTS
Tarihi Türk Şiveleri Mukayeseli Grameri I ETD 513 0 3 + 0 3 6
Ön Koşul Dersleri
Önerilen Seçmeli Dersler
Dersin Dili Türkçe
Dersin Seviyesi YUKSEK_LISANS
Dersin Türü Seçmeli
Dersin Koordinatörü Dr.Öğr.Üyesi ÇİĞDEM TOPÇU
Dersi Verenler Dr.Öğr.Üyesi ÇİĞDEM TOPÇU,
Dersin Yardımcıları

Yrd. Doç. Dr. Çiğdem TOPÇU

Dersin Kategorisi Diğer
Dersin Amacı

Tarihi Türk şivelerinin hiyerarşik düzeni ve dil bilgisi bakımından sahip olduğu özellikleri öğretmek.

Dersin İçeriği

Türk dilinin tarihi şivelerinin, yayıldıkları coğrafya ve sahip oldukları dil özellikleri bakımından incelenmesi.

# Ders Öğrenme Çıktıları Öğretim Yöntemleri Ölçme Yöntemleri
1 Eski Türkçe ve Orta Türkçenin ne olduğunu açıklar. Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, Alıştırma ve Uygulama, Sınav, Ödev,
2 Tarihi Türk şivelerini belirler. Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, Sınav, Ödev,
3 Tarihi Türk şivelerinin sahip olduğu ses bilgisi özelliklerini örneklerle gösterir. Soru-Cevap, Tartışma, Alıştırma ve Uygulama, Problem Çözme, Sınav, Ödev,
4 Tarihi Türk şivelerini birbirleriyle karşılaştırır ve onları ayırt eder. Soru-Cevap, Tartışma, Alıştırma ve Uygulama, Sınav, Ödev,
5 Orta Türkçe dönemini içerdiği şiveler ve bu şivelerin sahip olduğu ses bilgisi özellikleri bakımından düzenler. Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, Sınav, Ödev,
6 Tarihi Türk şivelerinin içeriği konusunda değerlendirme yapar. Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, Alıştırma ve Uygulama, Sınav, Ödev,
Hafta Ders Konuları Ön Hazırlık
1 Eski ve Orta Türkçe dönemleri Eski Türkçe hakkında bilgi derlemek.
2 Eski ve Orta Türkçe dönemi şivelerinin yayıldığı coğrafya Orta Türkçe dönemi hakkında araştırma yapmış olmak.
3 Eski Türkçe dönemi şiveleri Eski Türkçe hakkında lisans bilgilerini tekrar etmiş olmak.
4 Köktürkçe (ses bilgisi özellikleri) Köktürkçe hakkında lisans bilgilerini tekrar etmiş olmak.
5 Uygurca (ses bilgisi özellikleri) Uygur Türkçesi hakkında lisans bilgilerini tekrar etmiş olmak ve güncel yayın araştırması yapmış olmak.
6 Orta Türkçe dönemi şiveleri Orta Türkçe hakkında yapılmış güncel yayınları araştırmak.
7 Karahanlı Türkçesi (ses bilgisi özellikleri) Karahanlı Türkçesi hakkında lisans bilgilerini tekrar etmiş olmak.
8 Harezm Türkçesi (ses bilgisi özellikleri) Harezm Türkçesi hakkında lisans bilgilerini tekrar etmiş olmak.
9 ARA SINAV Genel tekrar yapmak.
10 Çağatay Türkçesi (ses bilgisi özellikleri) Çağatay Türkçesi hakkında lisans bilgilerini tekrar etmiş olmak.
11 Kıpçak Türkçesi (ses bilgisi özellikleri) Kıpçak Türkçesi hakkında lisans bilgilerini tekrar etmiş olmak.
12 Bilinmeyen Orta Asya Türkçesi (ses bilgisi özellikleri) Bilinmeyen Orta Asya Türkçesi hakkında lisans bilgilerini tekrar etmiş olmak.
13 Erken Azeri Türkçesi (ses bilgisi özellikleri) Erken Azeri Türkçesi hakkında lisans bilgilerini tekrar etmiş olmak.
14 Eski Anadolu Türkçesi (ses bilgisi özellikleri) Eski Anadolu Türkçesi hakkında lisans bilgilerini tekrar etmiş olmak.
Kaynaklar
Ders Notu
Ders Kaynakları

Timurtaş, F. Kadri; Eski Türkiye Türkçesi 1997.
Orta Türkçe Dönemi Metinlerinde, Kelime Başı Ünsüzlerinde Aşırı Patlayıcılaşma Var Mıydı?, İstanbul Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstiütsü VII. .Milletler Arası Türkoloji Kongresinde sunulan bildiri, 8-12 Kasım, İstanbul 1999./ İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, S. 2001-2003, İstanbul 2003, s. 539-558.

Ergin, Muharrem; Orhun Abideleri, Boğaziçi Yay., İstanbul, 1999

Kaya, Ceval; Uygurca Altun Yaruk Giriş, Metin ve Dizin, TDK. Yay.: Ankara, 1994

Divanü Lügatit Türk Tercümesi I, II, III, IV (Dizin); Çev.: Besim Atalay, TDK Yay.: 524

Arat, R. Rahmeti; Kutadgu Bilig I Metin, TDK Yay., Ankara, 1979

Recep Toparlı; İrşadül Müluk Vesselatin; TDK Yay.: 555, Ankara, 1992

Eckmann, Janos; Nehcül Feradis I Metin- Tıpkıbasım, Yay.: Semih Tezcan- Hamza Zülfikar, TDK Yay.: 518, Ankara, 1995

Nuri Yüce, Mukaddimetül Edeb, TDK Yay.: 535, Ankara, 1988

Arat, R. Rahmeti; Babürname, Kültür ve Turizm Bak. Yay., Ankara, 1985

Seyf-i Sarayi; Gülistan Tercümesi, Haz.: Ali Fehmi Karamanlıoğlu, TDK Yay.: 544, Ankara, 1989

Ergin, Muharrem; Dede Korkut Kitabı Metin-Sözlük, Ankara, 1963

Yunus Emre Divanı -Tıpkıbasım; Kültür Bakanlığı Yay./1362, Ankara,1992

Aşık Paşa; Garibname, Haz.: Kemal Yavuz, TDK Yay.: 764/1, İstanbul, 2000

Arat, R. Rahmeti; Makaleler Cilt I (Oğuz Kağan Destanı), TKAE Yay.: 65, Haz.: O. Fikri Sertkaya, Ankara, 1987

TÜRK, Vahit; Ali Şir Nevayi Nazmü'l-Cevahir, Türk Dünyası Araştırmaları VakfıTürk Dünyası Araştırmaları Vakfı, 2006. 

Sıra Program Çıktıları Katkı Düzeyi
1 2 3 4 5
1 Türk Edebiyatının yüzlerce yıllık hayat ve fikir akışını; bütün türler (şiir, roman, hikaye, tiyatro v.b.), edebi dönemler ve bunları belirleyen tarihi, siyasi, sosyal, kültürel etmenler, akımlar, topluluklar, hareketler ve edebi olaylar etrafında oluşan toplaşmaları; dönemlerin genel karakterleri ve önemli edebiyatçılarının eserlerini sebepleri ve sonuçlarıyla bir bütün olarak ele alır. X
2 Divan edebiyatı metinlerini, karşılaştırmalı bir yöntemle inceleyerek modern edebiyat yöntemleri ışığında yeni açılımlar sağlar.
3 Dil ile ilgili herhangi bir olguda pratik ve analitik yorum yapar. X
4 Alan ile ilgili geniş bir kaynak bilgisi edinir ve bu kaynağa kendisinin de katkıda bulunabileceği ilmi disiplini kazanır.
5 Türk dünyasıyla sürekli iletişim hâlinde olur ve Çağdaş Türk Lehçelerini analiz eder ve yorumlar. X
6 Türk Edebiyatının yüzyılları aşan dil, edebiyat, sanat ve hayat macerasını, derinlikli inceleme teknikleriyle araştırır.
7 Türk Edebiyatlarının dallanıp budaklandığı ve yayıldığı alanları, bütün yönleriyle, edebi olayları ile ve büyük dil ve edebiyat adamlarının seçkin eserleriyle bir bütün olarak ele alır.
8 Lisans eğitimi boyunca, belli bir donanıma sahip öğrenci, Lisansüstü eğitimde Klâsik ve Modern Edebiyat alanında, alanındaki uzmanlık bilgisini arttırır. X
9 Alanı ile ilgili ileri düzeydeki bir çalışmayı bağımsız olarak yürütür X
10 Türk dünyasıyla sürekli iletişim hâlinde olur, Çağdaş Türk Lehçelerini analiz eder ve yorumlar. X
11 Dil bilgisi ve edebi yönden metin analizi yapma bilgisine sahip olur. X
12
13
14
Değerlendirme Sistemi
Yarıyıl Çalışmaları Katkı Oranı
1. Ara Sınav 50
1. Kısa Sınav 10
1. Ödev 20
1. Performans Görevi (Seminer) 20
Toplam 100
1. Yıl İçinin Başarıya 40
1. Final 60
Toplam 100
AKTS - İş Yükü Etkinlik Sayı Süre (Saat) Toplam İş Yükü (Saat)
Ders Süresi (Sınav haftası dahildir: 16x toplam ders saati) 16 3 48
Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi(Ön çalışma, pekiştirme) 16 3 48
Ara Sınav 1 12 12
Kısa Sınav 1 4 4
Ödev 1 6 6
Performans Görevi (Seminer) 1 6 6
Final 1 14 14
Toplam İş Yükü 138
Toplam İş Yükü / 25 (Saat) 5,52
Dersin AKTS Kredisi 6