| Ders Adı | Kodu | Yarıyıl | T+U Saat | Kredi | AKTS |
|---|---|---|---|---|---|
| Kazak-Kırgız Türkçesi | TDE 472 | 8 | 3 + 0 | 3 | 5 |
| Ön Koşul Dersleri | |
| Önerilen Seçmeli Dersler | |
| Dersin Dili | Türkçe |
| Dersin Seviyesi | Lisans |
| Dersin Türü | Seçmeli |
| Dersin Koordinatörü | Dr.Öğr.Üyesi AYŞE AYDIN |
| Dersi Verenler | |
| Dersin Yardımcıları | Arş. Gör. Esra KİRİK, Arş. Gör. Bahri KUŞ |
| Dersin Kategorisi | Diğer |
| Dersin Amacı | Kazak ve Kırgız Türkçelerinin Türk dili şiveleri içindeki yerini öğretmek ve bu şivelerle verilmiş eserlerin dil bilgisi bakımından incelenmesi bilgisini kazandırmak |
| Dersin İçeriği | Öğrencileri, Kazak ve Kırgız Türk şivelerinin edebî metinlerini okuyup anlayacak ve gerektiğinde dil bakımından inceleyecek yeterliliğe ulaştırmak. |
| # | Ders Öğrenme Çıktıları | Öğretim Yöntemleri | Ölçme Yöntemleri |
|---|---|---|---|
| 1 | Kazak-Kırgız Türkçesinin dayandığı tarihî şiveleri kronolojik olarak sıralar. | Anlatım, Soru-Cevap, Alıştırma ve Uygulama, | Sınav, Sözlü Sınav, |
| 2 | Kazak- Kırgız Türkçesinin çağdaş Türk şiveleri içindeki konumunu anlatır. | Anlatım, Soru-Cevap, | Sınav, Sözlü Sınav, |
| 3 | Kazak- Kırgız Türkçesinin ses ve şekil özelliklerini kendi cümleleriyle ifade eder. | Alıştırma ve Uygulama, | Sınav, Sözlü Sınav, |
| 4 | Okuduğu bir metnin Kazak- Kırgız Türkçesine ait olup olmadığını belirler. | Soru-Cevap, Tartışma, Alıştırma ve Uygulama, | Sınav, Sözlü Sınav, |
| 5 | Kiril harfli bir Kazak- Kırgız Türkçesi metninin çevriyazı harfli karşılığını gösterir. | Soru-Cevap, Tartışma, Alıştırma ve Uygulama, | Sınav, Sözlü Sınav, Ödev, |
| 6 | Kazak- Kırgız Türkçesine ait bir edebî metnin Türkiye Türkçesi karşılığını gösteren taslak metin hazırlar. | Anlatım, Soru-Cevap, | Sınav, |
| 7 | Ses ve şekil bilgisi birikiminden şivenin özellikleriyle ilgili bilgilerinden yararlanarak Kazak- Kırgız Türkçesine ait cümle ve kelimeleri çözümler. | Anlatım, Alıştırma ve Uygulama, | Sınav, |
| 8 | Kazak- Kırgız Türkçesini diğer çağdaş Türk şiveleriyle karşılaştırırarak onlardan ayırt eder. | Anlatım, Alıştırma ve Uygulama, | Sınav, Sözlü Sınav, |
| 9 | Türkiye Türkçesine ait bir metindeki ifadelerin Kazak- Kırgız Türkçesiyle nasıl anlatılabileceğini tasarlar. | Anlatım, Soru-Cevap, | Sınav, |
| 10 | Elindeki bir Kazak- Kırgız Türkçesi metninde gördüğü özellikleri bu şivenin genel özelliklerine göre derleyip düzenler. | Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, | Sınav, |
| 11 | Ses ve şekil bilgisi birikiminden yararlanarak Kazak- Kırgız Türkçesindeki ses ve şekil özelliklerinin ileride hangi biçimleri alacağı konusunda tahminde bulunur. | Anlatım, Alıştırma ve Uygulama, | Sınav, |
| 12 | Elindeki bir metnin tarihî mi çağdaş mı olduğu konusunda hüküm verir ve edebîlik bakımından değer biçer. | Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, Alıştırma ve Uygulama, | Sınav, Sözlü Sınav, |
| Hafta | Ders Konuları | Ön Hazırlık |
|---|---|---|
| 1 | Türkçenin yaşayan şiveleri içinde Kazak ve Kırgız Türkçeleri | Kazak ve Kırgız Türkçelerinin Türk dili tarihi içerisindeki yeri konusunda ön bilgi sahibi olmak |
| 2 | Kazak Türkçesinin fonetik özellikleri | Kazak Türkçesinin fonetik özellikleri hakkında ön bilgi sahibi olmak |
| 3 | Kazak Türkçesinin morfolojik özellikleri | Kazak Türkçesinin morfolojik özellikleri hakkında ön bilgi sahibi olmak |
| 4 | Kazak Türkçesinin söz dizimi | Kazak Türkçesinin söz dizimi hakkında ön bilgi sahibi olmak |
| 5 | Kazak Türkçesinden metin incelemeleri | Abay Kunanbayev´in eserleri hakkına ön bilgi sahibi olmak |
| 6 | Kırgız Türkçesinin fonetik özellikleri | Kırgız Türkçesinin fonetik özellikleri hakkında ön bilgi sahibi olmak |
| 7 | Kırgız Türkçesinin morfolojik özellikleri | Kırgız Türkçesinin şekil bilgisi özellikleri hakkında ön bilgi sahibi olmak |
| 8 | Kırgız Türkçesinin sözdizimi özellikleri | Cengiz Aytmatov´un eserleri hakkında ön bilgi sahibi olmak |
| 9 | ARA SINAV | Genel tekrar |
| 10 | Kazak ve Kırgız Türkçesinin nesir örnekleri | Kazak ve Kırgız Türkçesinin nesir özellikleri hakkında ön bilgi sahibi olmak |
| 11 | Kazak ve Kırgız Türkçesinin şiir örnekleri | Kazak ve Kırgız Türkçesinin şiir örnekleri hakkında ön bilgi sahibi olmak |
| 12 | Kazak ve Kırgız Türkçesinin söz varlığı | Kazak-Kırgız Türkçelerine Rusçadan alıntılanan ve verilen kelimeler hakkında ön bilgi sahibi olmak |
| 13 | Kazak ve Kırgız edebiyatlarının ünlü isimleri ve eserleri | Magcan Cumayev, Saken Seyfullin, Abay Kunanbayoğlu, Alıkul Osmonov´un´ şiirleri hakkında ön bilgi sahibi olmak |
| 14 | Kazak ve Kırgız edebiyatlarının ünlü isimleri ve eserleri | Magcan Cumayev, Saken Seyfullin, Abay Kunanbayoğlu, Alıkul Osmonov´un´ şiirleri hakkında ön bilgi sahibi olmak |
| Kaynaklar | |
|---|---|
| Ders Notu | |
| Ders Kaynakları | Buran, Prof. Dr. Ahmet; Çağdaş Türk Lehçeleri, Akçağ Yay., Ank. 2001 Karaörs, Prof. Dr. Metin; Karşılaştırma Şekil ve Cümle Bilgisi, Koç K.- Bayniyarov A.; Kazak Türkçesi- Türkiye Türkçesi Sözlüğü, Akçağ Yay., Ank. 2003 Koç K.- Doğan O.; Kazak Türkçesi Grameri, Gazi Yay., Ank. 2004 Karşılaştırmalı Türk Lehçeleri Sözlüğü, Kültür Bak. yay., Ank. 1992 Kırgız Türkçesi Sözlüğü, Ank. 1996 Çengel, Prof. Dr. Hülya Kasapoğlu; Kırgız Türkçesi Grameri, Akçağ yay., Ank. 2006 Türk Lehçeleri Grameri, Editör: Prof. dr. Ahmet Bican Ercilasun, Akçağ Yay., Ank. 2007 |
| Sıra | Program Çıktıları | Katkı Düzeyi | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | |||
| 1 | Türkçeyi doğru, güzel ve anlaşılır bir şekilde kullanma becerisine ulaşır. | X | |||||
| 2 | Atatürk İlkeleri ve inkılapları konusunda bilgi edinir. | ||||||
| 3 | Türk Dili ve Edebiyatı alanında yapılmış güncel araştırmaları takip edebilecek düzeyde yabancı dil bilgisi kazanmayı amaç edinir. | ||||||
| 4 | Türk dilini ses bilgisi, şekil bilgisi, söz dizimi ve anlam bilgisi bakımından inceler. | X | |||||
| 5 | Türk Dili ve Edebiyatının metinlerini başlangıcından günümüze kadar edebi olarak ve dil bilgisi açısından değerlendirebilir. | X | |||||
| 6 | Türk Dili ve Edebiyatı alanında yazılmış temel eserleri tanır; Türk dilinin tarihi gelişimini temsil eden örnek metinleri okur ve çeviri yazıya aktarır. | X | |||||
| 7 | Çağdaş ve klasik edebiyat bilgi ve teorilerini, belirli akımlar ve kuramlar çerçevesinde değerlendirir, edebiyat ve dil bilimi açısından eleştiri yapar. | ||||||
| 8 | Edebi dönemler (klasik veya çağdaş), edebi akımlar ve şahsiyetler üzerinde, mesleki sorumluluk bilinciyle bilimsel, edebi , disiplinler arası araştırmalar yapar. | ||||||
| 9 | Lehçe, şive ve ağız bilgisinin içeriğini anlar; Türkiye Türkçesinin ağızlarına ait metinleri inceler. | ||||||
| 10 | Gerekli metot, yöntem ve teknikleri öğrenerek halk bilimi alanında araştırma ve derleme yapabilir | ||||||
| 11 | Türk Dili ve Edebiyatı alanında akademik düzeyde araştırma ve çalışma yapabilmenin temel bilgi ve becerilerine sahip olur. | X | |||||
| 12 | Türk Dili ve Edebiyatı Programında edindiği bilgi ve teorileri; eğitim-öğretim, araştırma ve kamusal hizmet alanlarında kullanır ve uygular. | X | |||||
| 13 | Yaşam boyu öğrenmenin gerekliliği bilincini ve bunu gerçekleştirmeye dönük becerileri edinir. | X | |||||
| 14 | Türk Dili ve Edebiyatı alanında mesleki sorumluluk ve ahlaki değerleri gözetir. | X | |||||
| # | Ders Öğrenme Çıktılarının Program Çıktılarına Katkısı | PÇ 1 | PÇ 2 | PÇ 3 | PÇ 4 | PÇ 5 | PÇ 6 | PÇ 7 | PÇ 8 | PÇ 9 | PÇ 10 | PÇ 11 | PÇ 12 | PÇ 13 | PÇ 14 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Kazak-Kırgız Türkçesinin dayandığı tarihî şiveleri kronolojik olarak sıralar. | ||||||||||||||
| 2 | Kazak- Kırgız Türkçesinin çağdaş Türk şiveleri içindeki konumunu anlatır. | ||||||||||||||
| 3 | Kazak- Kırgız Türkçesinin ses ve şekil özelliklerini kendi cümleleriyle ifade eder. | ||||||||||||||
| 4 | Okuduğu bir metnin Kazak- Kırgız Türkçesine ait olup olmadığını belirler. | ||||||||||||||
| 5 | Kiril harfli bir Kazak- Kırgız Türkçesi metninin çevriyazı harfli karşılığını gösterir. | ||||||||||||||
| 6 | Kazak- Kırgız Türkçesine ait bir edebî metnin Türkiye Türkçesi karşılığını gösteren taslak metin hazırlar. | ||||||||||||||
| 7 | Ses ve şekil bilgisi birikiminden şivenin özellikleriyle ilgili bilgilerinden yararlanarak Kazak- Kırgız Türkçesine ait cümle ve kelimeleri çözümler. | ||||||||||||||
| 8 | Kazak- Kırgız Türkçesini diğer çağdaş Türk şiveleriyle karşılaştırırarak onlardan ayırt eder. | ||||||||||||||
| 9 | Türkiye Türkçesine ait bir metindeki ifadelerin Kazak- Kırgız Türkçesiyle nasıl anlatılabileceğini tasarlar. | ||||||||||||||
| 10 | Elindeki bir Kazak- Kırgız Türkçesi metninde gördüğü özellikleri bu şivenin genel özelliklerine göre derleyip düzenler. | ||||||||||||||
| 11 | Ses ve şekil bilgisi birikiminden yararlanarak Kazak- Kırgız Türkçesindeki ses ve şekil özelliklerinin ileride hangi biçimleri alacağı konusunda tahminde bulunur. | ||||||||||||||
| 12 | Elindeki bir metnin tarihî mi çağdaş mı olduğu konusunda hüküm verir ve edebîlik bakımından değer biçer. |
| Değerlendirme Sistemi | |
|---|---|
| Yarıyıl Çalışmaları | Katkı Oranı |
| 1. Ödev | 100 |
| Toplam | 100 |
| 1. Yıl İçinin Başarıya | 50 |
| 1. Final | 50 |
| Toplam | 100 |
| AKTS - İş Yükü Etkinlik | Sayı | Süre (Saat) | Toplam İş Yükü (Saat) |
|---|---|---|---|
| Ders Süresi (Sınav haftası dahildir: 16x toplam ders saati) | 16 | 2 | 32 |
| Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi(Ön çalışma, pekiştirme) | 16 | 2 | 32 |
| Ara Sınav | 1 | 3 | 3 |
| Ödev | 1 | 10 | 10 |
| Performans Görevi (Laboratuvar) | 1 | 15 | 15 |
| Toplam İş Yükü | 92 | ||
| Toplam İş Yükü / 25 (Saat) | 3,68 | ||
| dersAKTSKredisi | 5 | ||