Ders Adı Kodu Yarıyıl T+U Saat Kredi AKTS
Çağatay Türkçesi TDE 462 8 3 + 0 3 5
Ön Koşul Dersleri
Önerilen Seçmeli Dersler
Dersin Dili Türkçe
Dersin Seviyesi Lisans
Dersin Türü Seçmeli
Dersin Koordinatörü Dr.Öğr.Üyesi AYŞE AYDIN
Dersi Verenler Dr.Öğr.Üyesi AYŞE AYDIN,
Dersin Yardımcıları

Arş. Gör. Bahri KUŞ

Dersin Kategorisi Diğer
Dersin Amacı

Çağatay Türkçesini dil özellikleri ve dil yadigarları eşliğinde tanıtmak.

Dersin İçeriği

Çağatay Türkçesinin kaynakları, kaynak eserler, dönemin şahsiyetleri ve eserler, dil özellikleri, metin incelemeleri.

# Ders Öğrenme Çıktıları Öğretim Yöntemleri Ölçme Yöntemleri
1 Çağatay Türkçesiyle yazılmış metinleri okuyarak genel Türkçe içerisindeki Çağatay Türkçesinin yeri nedir, tanımlar. Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, Sınav , Sözlü Sınav,
2 Çağatay Türkçesi’nin Orta Türkçe içerisindeki önemi ve dil özelliklerini açıklar. Anlatım, Soru-Cevap, Alıştırma ve Uygulama, Sınav ,
3 Çağatay Türkçesinin kaynaklık ettiği çağdaş şivelerin tarihi kökenini tespit eder ve örnekler. Anlatım, Alıştırma ve Uygulama, Sınav ,
4 Çağatay Türkçesi metinlerindeki dil özelliklerini çözümler ve tespit ettiği özellikleri standart Türkiye Türkçesiyle mukayese eder. Anlatım, Alıştırma ve Uygulama, Sınav , Sözlü Sınav,
5 Çağatay Türkçesi metinlerinde fonetik ve morfolojik yönden değişim geçirmiş kelimeleri derler, düzenler. Anlatım, Soru-Cevap, Alıştırma ve Uygulama, Sınav , Sözlü Sınav,
6 Çağatay Türkçesinde fonetik ve morfolojik değişiklikler geçirmiş kelimeleri değerlendirir, tahmin eder. Anlatım, Soru-Cevap, Alıştırma ve Uygulama, Sınav , Sözlü Sınav,
7 Ali Şir Nevâyî’den metin incelemelerini öğrenir. Anlatım, Soru-Cevap, Sınav , Sözlü Sınav,
8 Ali Şir Nevâyî’den metin incelemelerini öğrenir. Alıştırma ve Uygulama, Ödev,
Hafta Ders Konuları Ön Hazırlık
1 Orta Türkistan’da Türk devletleri ve Timurlular Çağatay, İlhanlı, Altın Orda ve Timurlular hakkında ön bilgi sahibi olmak
2 Çağatay Türkçesinin Türk Dili tarihi içerisindeki yeri ve dil özellikleri Çağatay Türkçesinin Türk dili tarihi içerisindeki yeri konusunda ön bilgi sahibi olmak
3 Çağatay Türkçesinin Türk Dili tarihi içerisindeki yeri ve dil özellikleri Çağatay Türkçesi dil özelliklerine çalışmış olmak.
4 Başlangıç Dönemi Çağatay Türkçesi şahsiyetleri, eserleri, metin incelemeleri Klâsik öncesi dönem hakkında ön bilgi sahibi olmak
5 Başlangıç Dönemi Çağatay Türkçesi şahsiyetleri, eserleri, metin incelemeleri Klâsik öncesi dönem hakkında ön bilgi sahibi olmak
6 Türk kültür ve medeniyet tarihi içerisinde Ali Şir Nevâyî Ali Şir Nevâyî ve eserleri hakkında ön bilgi sahibi olmak
7 Ali Şir Nevâyî’den metin incelemeleri Ali Şir Nevâyî´nin eserlerinden hareketle Çağatay Türkçesinin dil özellikleri hakkında ön bilgi sahibi olmak
8 Ali Şir Nevâyî’den metin incelemeleri Ali Şir Nevâyî´nin eserlerinden hareketle Çağatay Türkçesinin dil özellikleri hakkında ön bilgi sahibi olmak
9 ARASINAV Genel konu tekrarı yapmak.
10 Ali Şir Nevâyî´den metin incelemeleri Ali Şir Nevâyî´nin eserlerinden hareketle Çağatay Türkçesinin dil özellikleri hakkında ön bilgi sahibi olmak
11 Ali Şir Nevâyî sonrası Çağatay Türkçesi metinleri üzerinde dil incelemeleri Klâsik sonrası dönem hakkında ön bilgi sahibi olmak
12 Ali Şir Nevâyî sonrası Çağatay Türkçesi metinleri üzerinde dil incelemeleri Klâsik sonrası dönem hakkında ön bilgi sahibi olmak
13 Ali Şir Nevâyî sonrası Çağatay Türkçesi metinleri üzerinde dil incelemeleri Klâsik sonrası dönem hakkında ön bilgi sahibi olmak
14 Çağatay Türkçesi sözlükleri Çağatay sözlükleri hakkında ön bilgi sahibi olmak
Kaynaklar
Ders Notu
Ders Kaynakları

ECKMANN, Janos (Çev. Günay Karaağaç), “Çağatayca El Kitabı”
ECKMANN,Janos (Çev. O. Fikri Sertkaya) Harezm, Kıpçak ve Çağatay Türkçesi Üzerine Araştırmalar, TDK Yay., Ank., 1994
AKALIN, Mehmet (Haz.); Tarihî Türk Şiveleri, Atatürk Ün. Yay., Ank.1979
ERCİLASUN, A. Bican, “Türk Dili Tarihi” Akçağ Yay., Ank. 2004
Milli Eğitim Bakanlığı İslam Ansiklopedisi ilgili maddeler
ERASLAN, Kemal, Ali Şir Nevayî-Mecâlisü’n-Nefâyis
TÜRK, Vahit, Ali Şir Nevayî – Nazmü’l-Cevâhir

 

Sıra Program Çıktıları Katkı Düzeyi
1 2 3 4 5
1 Türkçeyi doğru, güzel ve anlaşılır bir şekilde kullanma becerisine ulaşır. X
2 Atatürk İlkeleri ve inkılapları konusunda bilgi edinir.
3 Türk Dili ve Edebiyatı alanında yapılmış güncel araştırmaları takip edebilecek düzeyde yabancı dil bilgisi kazanmayı amaç edinir.
4 Türk dilini ses bilgisi, şekil bilgisi, söz dizimi ve anlam bilgisi bakımından inceler. X
5 Türk Dili ve Edebiyatının metinlerini başlangıcından günümüze kadar edebi olarak ve dil bilgisi açısından değerlendirebilir. X
6 Türk Dili ve Edebiyatı alanında yazılmış temel eserleri tanır; Türk dilinin tarihi gelişimini temsil eden örnek metinleri okur ve çeviri yazıya aktarır. X
7 Çağdaş ve klasik edebiyat bilgi ve teorilerini, belirli akımlar ve kuramlar çerçevesinde değerlendirir, edebiyat ve dil bilimi açısından eleştiri yapar.
8 Edebi dönemler (klasik veya çağdaş), edebi akımlar ve şahsiyetler üzerinde, mesleki sorumluluk bilinciyle bilimsel, edebi , disiplinler arası araştırmalar yapar.
9 Lehçe, şive ve ağız bilgisinin içeriğini anlar; Türkiye Türkçesinin ağızlarına ait metinleri inceler. X
10 Gerekli metot, yöntem ve teknikleri öğrenerek halk bilimi alanında araştırma ve derleme yapabilir
11 Türk Dili ve Edebiyatı alanında akademik düzeyde araştırma ve çalışma yapabilmenin temel bilgi ve becerilerine sahip olur. X
12 Türk Dili ve Edebiyatı Programında edindiği bilgi ve teorileri; eğitim-öğretim, araştırma ve kamusal hizmet alanlarında kullanır ve uygular. X
13 Yaşam boyu öğrenmenin gerekliliği bilincini ve bunu gerçekleştirmeye dönük becerileri edinir. X
14 Türk Dili ve Edebiyatı alanında mesleki sorumluluk ve ahlaki değerleri gözetir. X
Değerlendirme Sistemi
Yarıyıl Çalışmaları Katkı Oranı
1. Ödev 100
Toplam 100
1. Yıl İçinin Başarıya 50
1. Final 50
Toplam 100
AKTS - İş Yükü Etkinlik Sayı Süre (Saat) Toplam İş Yükü (Saat)
Ders Süresi (Sınav haftası dahildir: 16x toplam ders saati) 16 2 32
Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi(Ön çalışma, pekiştirme) 16 4 64
Ara Sınav 1 5 5
Ödev 1 4 4
Performans Görevi (Laboratuvar) 1 12 12
Toplam İş Yükü 117
Toplam İş Yükü / 25 (Saat) 4,68
Dersin AKTS Kredisi 5