Ders Adı Kodu Yarıyıl T+U Saat Kredi AKTS
Yüksek Performanslı Dökümler MTM 583 0 3 + 0 3 6
Ön Koşul Dersleri
Önerilen Seçmeli Dersler
Dersin Dili Türkçe
Dersin Seviyesi YUKSEK_LISANS
Dersin Türü Seçmeli
Dersin Koordinatörü Prof.Dr. UĞUR ŞEN
Dersi Verenler Prof.Dr. UĞUR ŞEN,
Dersin Yardımcıları
Dersin Kategorisi Alanına Uygun Öğretim
Dersin Amacı

Yüksek performanslı parça imalatı ile ilgili üretim işlemlerinde uygulanan çeşitli döküm yöntemlerinin pratik uygulanabilirliği üzerine teknik bilgi sağlamak amacıyla önerilen bir derstir. Bu dersin sonunda, yüksek performanslı dökümler için döküm prosesleri ve teknikleri, uygulamada kullanılan malzemeler, spesifikasyonları, ekipmanları, kalite kontrolü ve uygulamaları detaylı olarak ele alınmış olunacaktır. Normal döküm teknolojisi ve uygulamalarından farklı olarak bu derste, yüksek performanslı parça imalatında oldukça kapsamlı ve detaylı olarak döküm tekniklerinin çok yönlü incelemesi ele alınacaktır.   Yaklaşım, tasarım çalışmasının malzeme ve süreç uygulaması sırasında döküm parça kullanımına ilişkin hususları destekler . Dolayısıyla bu dersin  metal parça tasarımcıları, üreticileri, işlemcileri, imalatçıları ve kullanıcıları tarafından, yüksek performanslı parçaların imalatında döküm prosesinin avantajları ve sınırlamalarına ilişkin geniş, pratik bir referans kılavuzu olarak kullanılması amaçlanmaktadır. Ayrıca bu kılavuzun ortak bir tasarım sorusunu yanıtlamaya yardımcı olacağı da umulmaktadır: Neden oyuncu seçimi olmasın?

Dersin İçeriği

Yüksek performanslı dökümlerin terminalojisi, tarihçesi, yüksek performanslı döküm ürünler ve bu dökümlerin pazarlanmasında etkili olan itici güçler. Yüksek performanslı dökümler için kullanılan metalik alaşım grupları (yüksek performanslı çelikler, süper alaşımlar, Aluminyum alaşımları, Bakır alaşımları, Titanyum alaşımları, Magnezyum alaşımları), Yüksek performanslı döküm uygulamaları ( Jet motor parçaları, havacılık pistonlu motor parçaları, Havacılıkta kullanılan çatı yapı sistemleri (frame'ler), Füze bileşenleri, otomotiv ve demir yolu taşımacılığında üretilen bileşenler, Yatak alaşım sistemleri, Hassas döküm uygulamaları; proses aşamaları, seramik kabuk bileşenleri, yönlü katılaşma ve SHAW prosesi, boşluklu yolluk uygulamaları, Chandly-lamb vakum ve Chandly lamb hava uygulamları, ötektik alaşım uygulamaları, kum, metal ve harcanabilir kalıba döküm uygulamaları, düşük basınçlı harcanır kalıba döküm prosesi, sıkıştırma ve vakum da döküm uygulamaları, santrifüj döküm ve buharlaşabilir döküm bileşenleri, döküm ekipmanları ve sarfları, Dökümlerde onarım uygulamaları,  Yüksek performanslı dökümler için kalıp dizaynı ve kriterleri, ısıl işlemleri ve kalite kontrolü

Kalkınma Amaçları
# Ders Öğrenme Çıktıları Öğretim Yöntemleri Ölçme Yöntemleri
1 Yüksek performanslı dökümlerde kullanılan üretim yöntemleri hakkında bilgi sahibi olur Anlatım, Yazılı Sınavlar (Kısa ve Uzun Yanıtlı), Ödev / Evde-Çöz Sınavlar,
2 Yüksek performanslı dökümlerde kullanılan alaşımlar hakkında bilgi sahibi olur Anlatım, Ödev / Evde-Çöz Sınavlar, Yazılı Sınavlar (Kısa ve Uzun Yanıtlı),
3 Yüksek performanslı dökümler ve kullanım yerleri, miikroyapıları ve mekanik özllikleri hakkında donanım kazanır Anlatım, Yazılı Sınavlar (Kısa ve Uzun Yanıtlı), Ödev / Evde-Çöz Sınavlar,
4 Yönlü katılaşma ve kalıplama teknikleri hakkında bilgi sahibi olur
5 kalıp malzemeleri ve koruyucu ortamları bişlir Anlatım, Yazılı Sınavlar (Kısa ve Uzun Yanıtlı), Ödev / Evde-Çöz Sınavlar,
6 Döküm dizaynı, kriterleri ve ekipmanlarını bilir. Anlatım, Yazılı Sınavlar (Kısa ve Uzun Yanıtlı), Ödev / Evde-Çöz Sınavlar,
7 Yüksek performanslı dökümlerin onarımı hakkında bilgi sahibi olur... Anlatım, Yazılı Sınavlar (Kısa ve Uzun Yanıtlı), Ödev / Evde-Çöz Sınavlar,
Hafta Ders Konuları Ön Hazırlık
1 Yüksek performanslı dökümlerin terminolojisi, tarihçesi, yüksek performanslı döküm ürünler ve bu dökümlerin pazarlanmasında etkili olan itici güçler
2 Yüksek performanslı dökümler için kullanılan metalik alaşım grupları (yüksek performanslı çelikler, süper alaşımlar)
3 Yüksek performanslı dökümler için kullanılan metalik alaşım grupları (Aluminyum alaşımları, Bakır alaşımları, Titanyum alaşımları, Magnezyum alaşımları),
4 Yüksek performanslı döküm uygulamaları ( Jet motor parçaları, havacılık pistonlu motor parçaları, Havacılıkta kullanılan çatı yapı sistemleri (frame'ler), Füze bileşenleri, otomotiv ve demir yolu taşımacılığında üretilen bileşenler, Yatak alaşım sistemleri
5 Yüksek performanslı döküm alaşımlarında hassas döküm uygulamaları; proses aşamaları, seramik kabuk bileşenleri
6 Yüksek performanslı dökümlerde Yönlü katılaşmanın önemi ve SHAW prosesi
7 Boşluklu yolluk uygulamaları, Chandly-lump vakum ve Chandly lump hava uygulamları
8 Yüksek performanslı döküm uygulamalarında ötektik alaşım uygulamaları ve önemi
9 Yüksek performanslı döküm alaşımların üretiminde kum, metal ve harcanabilir kalıba döküm uygulamaları,
10 Yüksek performanslı döküm alaşımların üretiminde düşük basınçlı harcanır kalıba döküm prosesi, sıkıştırma ve vakum da döküm uygulamaları
11 Yüksek performanslı döküm alaşımların üretiminde sıkıştırma ve vakum da döküm uygulamaları, santrifüj döküm
12 Gelişmiş döküm uygulamalarında kullanılan buharlaşabilir döküm bileşenleri, döküm ekipmanları ve sarfları
13 Yüksek performanslı dökümlerde onarım uygulamaları
14 Yüksek performanslı dökümler için kalıp dizaynı ve kriterleri, ısıl işlemleri ve kalite kontrolü
Kaynaklar
Ders Notu

 

Elihu F. Bradley

 

Ders Kaynakları

Elihu F. Bradley, High Performace Castings: A Technical Quide, Asm Intl, ISBN-10 ‏ : ‎ 0871703769

  • ---------------------- Casting design and performance, ASM international, 2009     
  • Harwey M. h, High performance Materials in aerospace, Springer science and business media, B.V. 1995
Sıra Program Çıktıları Katkı Düzeyi
1 2 3 4 5
1 Yaşadığı toplumun bilgi toplumu olmasına katkıda bulunmak, toplumsal, bilimsel, kültürel ve etik sorunlara çözüm sunmak amaçlarıyla alanındaki bilimsel, teknolojik, sosyal veya kültürel ilerlemeleri ulusal ve uluslararası bilimsel ortamlarda (toplantılarda) tanıtır. X
2 Alanında bilimsel araştırma yaparak bilgiye genişlemesine ve derinlemesine ulaşır, alanında güncel teknik ve yöntemler ile bunların kısıtları hakkında kapsamlı bilgiye sahip olup ve elde ettiği bilgiyi değerlendirir, yorumlar ve uygular. X
3 Alanı ile ilgili problemleri tanımlar ve formüle eder, yeni ve/veya özgün fikir ve yöntemler geliştirir; karmaşık sistem veya süreçleri tasarlar ve tasarımlarında yenilikçi/alternatif çözümler ile gelişmekte olan yenilikçi yöntemleri kullanır. X
4 Kuramsal, deneysel ve modelleme esaslı araştırmaları tasarlar ve uygular, belirsiz, sınırlı ya da eksik verileri bilimsel yöntemlerle tamamlar; verilerin toplanması, yorumlanması, duyurulması aşamalarında ve mesleki tüm etkinliklerde toplumsal, bilimsel ve etik değerleri gözetir. X
5 Alanındaki uygulamaların sosyal, çevresel, sağlık, güvenlik, hukuki boyutlarını ve iş hayatı uygulamalarını bilir ve bunların getirdiği kısıtların farkındadır. Disiplin içi ve çok disiplinli takımlarda etkin bir biçimde birlikte ve ya bağımsız çalışabilir ve sorumluluk alır.
6 Metalurji ve Malzeme alanındaki ulusal ve uluslar arası literatür bilgisini kullanarak yaptığı tasarımı laboratuvarda uygular, ulusal literatüre özgün sonuçlar kazandırır. X
# Ders Öğrenme Çıktılarının Program Çıktılarına Katkısı PÇ 1 PÇ 2 PÇ 3 PÇ 4 PÇ 5 PÇ 6
1 Yüksek performanslı dökümlerde kullanılan üretim yöntemleri hakkında bilgi sahibi olur 4
2 Yüksek performanslı dökümlerde kullanılan alaşımlar hakkında bilgi sahibi olur
3 Yüksek performanslı dökümler ve kullanım yerleri, miikroyapıları ve mekanik özllikleri hakkında donanım kazanır
4 Yönlü katılaşma ve kalıplama teknikleri hakkında bilgi sahibi olur
5 kalıp malzemeleri ve koruyucu ortamları bişlir
6 Döküm dizaynı, kriterleri ve ekipmanlarını bilir.
7 Yüksek performanslı dökümlerin onarımı hakkında bilgi sahibi olur...
Değerlendirme Sistemi
Yarıyıl Çalışmaları Katkı Oranı
Toplam 0
Toplam 0
AKTS - İş Yükü Etkinlik Sayı Süre (Saat) Toplam İş Yükü (Saat)
Ders Süresi (Sınav haftası dahildir: 16x toplam ders saati) 14 3 42
Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi(Ön çalışma, pekiştirme) 14 4 56
Ödev 1 20 20
Performans Görevi (Seminer) 1 15 15
Final 1 15 15
Toplam İş Yükü 148
Toplam İş Yükü / 25 (Saat) 5,92
dersAKTSKredisi 6