1. Eğitim Bilgi Sistemi
  2. Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü
  3. Çağdaş Türk Dünyası Edebiyatları (2024 - 2025)
Ders Adı Kodu Yarıyıl T+U Saat Kredi AKTS
Çağdaş Türk Dünyası Edebiyatları TDE 471 7 3 + 0 3 5
Ön Koşul Dersleri

Yeni Türk Edebiyatına Giriş
Tanzimat´tan Meşrutiyet´e Türk Edebiyatı
Önerilen Seçmeli Dersler
Dersin Dili Türkçe
Dersin Seviyesi Lisans
Dersin Türü Seçmeli
Dersin Koordinatörü Dr.Öğr.Üyesi HÜLYA ÜRKMEZ
Dersi Verenler Dr.Öğr.Üyesi HÜLYA ÜRKMEZ,
Dersin Yardımcıları

 Arş. Gör. Büşra AY, Arş. Gör. Melike KILIÇ
Dersin Kategorisi Diğer
Dersin Amacı

20. yüzyıl Türk Dünyası edebiyatlarını tanıtmak.
Dersin İçeriği

Türk Dünyası edebiyatlarının önemli edebî şahsiyetlerinden örnekler verilerek tanıtılması; ortaklık, benzerlik ve farklılıkların nedenleriyle tespit edilmesi.
# Ders Öğrenme Çıktıları Öğretim Yöntemleri Ölçme Yöntemleri
1 20. yüzyıl Türk Dünyası Edebiyatını bilir. Anlatım, Soru-Cevap,
2 Farklı coğrafyalarda yaşayan Türklerin edebî eserlerindeki ortaklık, benzerlik ve farklılıkları tespit edebilir. Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası,
3 Edebiyatta ve kültürde oluşan farklılıkların nedenlerini karşılaştırabilir. Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası,
4 4) Türkiye’de gelişen Türk edebiyatı ile Türk Dünyası edebiyatlarını analiz edebilir. Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası, Problem Çözme, Gösterip Yaptırma,
5 Edebî eser ve tarihî olaylar arasındaki ilişkiyi sentezleyebilir. Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası, Problem Çözme, Gösterip Yaptırma,
6 Dil, kültür ve edebiyat arasındaki bağı değerlendirebilir. Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası, Problem Çözme, Gösterip Yaptırma, Doğru Yanlış Testleri, Boşluk Doldurma Testleri, Kısa Cevaplı Testler,
Hafta Ders Konuları Ön Hazırlık
1 20. yüzyıl Türk Dünyası coğrafyası: Türk devletleri ve Türk toplulukları Türk topluluklarının dünya üzerindeki konumları hakkında bilgi edinilecek.
2 Türk Dünyası tarihi hakkında genel bilgi. Türk Dünyası edebiyatlarının oluşmasında etkili olan siyasî ve sosyal olaylar. Türklerin kurdukları devletler ve komşu devletlerle olan ilişkilerinin tarihi öğrenilecek; Türk Dünyası edebiyatlarının oluşmasında etkili olan siyasî ve sosyal olaylar hakkında araştırma yapılacak.
3 Ayaz İshaki hakkında bilgi verilmesi ve Ayaz İshaki´nin "Üyge Taba" adlı romanının incelenmesi. Üyge Taba adlı roman okunacak.
4 Kırgız Edebiyatı, Cengiz Aytmatov'un dünya edebiyatındaki yeri ve önemi Cengiz Aytmatov´un hayatı, sanatı ve eserleri hakkında bilgi edinilecek. Üzerine yazılmış makaleler araştırılacak
5 Cengiz Aytmatov hayatı, eserleri; Gün Olur Asra Bedel ve Cengiz Han´a Küsen Bulut adlı romanlarının İncelenmesi. Gün Olur Asra Bedel ve Cengiz Han´a Küsen Bulut romanları okunacak. Eserlerle ilgili şu ana kadar yapılan değerlendirmeler incelenecek.
6 Cengiz Aytmatov'un "Cemile", "Yüz Yüze", "Beyaz Gemi" hikâyelerinin incelenmesi. "Cemile", "Yüz Yüze", "Beyaz Gemi" hikâyeleri okunacak.
7 Kırım Türk-Tatar edebiyatı; Şakir Selim “Bahçesaray” şiirinin incelenmesi. Cengiz Dağcı’nın hayatı, eserleri; Korkunç Yıllar romanının incelenmesi Kırım Türk-Tatar edebiyatının tarihi gelişimi hakkkında bilgi edinilecek. Korkunç Yıllar romanı okunacak
8 Karaçay edebiyatı, Halimat Bayramuk’un İki Kasım Bin Dokuz Yüz Kırk Üç adlı romanının değerlendirilmesi İki Kasım Bin Dokuz Yüz Kırk Üç adlı roman okunacak.
9 ARA SINAV
10 Kazak edebiyatı; Tahavi Ahtanov’un Boran romanının değerlendirilmesi Boran romanı okunacak
11 Balkanlarda Türk edebiyatı, Batı Trakya ve Kıbrıs Türk edebiyatı Konu ile ilgili genel bilgi edinilecek
12 Azerbaycan Türk Edebiyatı, Mevlüt Süleymanlı’nın Köç (Göç) romanının incelenmesi Köç (Göç) romanı okunacak
13 Şehriyar ve Bahtiyar Vahapzade’nin edebî şahsiyeti ve eserleri Şehriyar ve Bahtiyar Vahapzade´nin sanatı ve eserleri hakkında araştırma yapılacak
14 Mehmet Akif ve Abdürreşit İbrahim Efendi´nin tanıtılması. Mehmet Akif´in Süleymaniye Kürsüsünde adlı eserinin incelenmesi. Mehmet Akif´in Süleymaniye Kürsüsünde adlı eseri okunacak ve şiirde geçen vaizin özellikleri belirlenecek.
Kaynaklar
Ders Notu
Ders Kaynakları

1.Türk Dünyası El kitabı
2.Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi
3.Başlangıcından Günümüze Kadar Türkiye Dışındaki Türk Edebiyatı Antolojisi. (Nazım-Nesir), Kültür Bakanlığı, Ankara, 1999.
4.Türk Dünyası Edebiyat Kavramları ve Terimleri Ansiklopedik Sözlüğü, 6. Cilt, Atatürk Kültür Merkezi Yayınları, Ankara, 2006.
5.Türk Dünyası Edebiyat Tarihi 1. Cilt, Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları, Ankara, 2002.
6.Sanatı, Tarihi, Edebiyatı ve Musikisiyle Kırım, (editör, Prof. Dr. Oktay ASLANAPA), Yeni Türkiye Yayınları, Ankara, 2002, 260 s.
7.ÇAĞIN, Sabahattin, Cengiz Aytmatov ve Gün Olur Asra Bedel Romanı, Akademi Kitabevi, İzmir, 2000, 74 s.
8.ERCİLASUN, Ahmet Bican, Türk Dünyası Üzerine İncelemeler, Ankara, 1993.
9.DEVLET, Nadir, Rusya Türklerinin Millî Mücadele Tarihi (1905-1917), Ankara, 1985.
10.KOLCU, Ali İhsan, Çağdaş Türk Dünyası Edebiyatı, Salkımsöğüt Yayınları, 2006, 624 s.
11.KOLCU, Ali İhsan, Bozkırdaki Bilge Cengiz Aytmatov, Akçağ Yayınları, 352 s.
12.KOLCU, Ali İhsan, Millî Romantizm Açısından Cengiz Aytmatov, Ötüken Neşriyat, İstanbul, 1997.
13.SÖYLEMEZ, Orhan-AŞLAR, Halit, Çağdaş Kırgız Hikâyeleri Antolojisi, Salkımsöğüt Yayınevi, Erzurum, 2009, 304 s.
14. SÖYLEMEZ, Orhan, Türk Dünyası Edebiyatları. Roman I, Akçağ Yayınları, Ankara, 2005, 250 s.
15.SÖYLEMEZ, Orhan, Çağdaş Kazak Hikâyeleri Antolojisi, Ankara, 2004.
16.SÖYLEMEZ, Orhan, Cengiz Aytmatov, Hayatı ve Eserleri Üzerine İncelemeler, Karam Yayınları, Ankara, 2002, 184 s.
17. ATNUR, Gülhan, Cengiz Aytmatov’un Cengiz Han’a Küsen Bulut Adlı Romanı Üzerine, A. Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, S:8, Erzurum, 1997, s. 105-128.
18.ERCİLASUN, Bilge, Cengiz Aytmatov Hakkında Bir İnceleme, Türk Kültürü, 325(Mayıs 1990), s. 287-294.
19.ERCİLASUN, Bilge, Cengiz Aytmatov’un Romanlarında Tabiat, Türk Kültürü Araştırmaları, Ankara, 1988, s. 113-121.
20.KARA, Mehmet, Yirminci Yüzyıl Türkmen Edebiyatı, Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi, 3(Bahar 1997), s. 3-9.
21.KAZIMOĞLU, Samir, Cengiz Aytmatov ve Dünya Edebiyatı, Littera Edebiyat Yazıları, 5(1994), s. 26-34.
22.KOCAOĞLU, Timur, Çağdaş Özbek Şiiri, Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi, 1(Bahar 1996), s. 3-53.
23.KOÇ, Murat, İki İnsanın Psikolojisi: Cengiz Aytmatov’un Yüz Yüze Adlı Hikâyesi, Türk Edebiyatı, 34(Nisan 1993), s. 49-51.
24.NASKALİ, Emine Gürsoy, Yirminci Yüzyıl Sovyet Kırgız Edebiyatı I, Türk Dili, 505(1994), s. 25-36.
25.NASKALİ, Emine Gürsoy, Yirminci Yüzyıl Sovyet Kırgız Edebiyatı II, Türk Dili, 506(1994), s. 25-36.
26.ÖZDEK, Refik, Cengiz Aytmatov ve Eserleri, Türk Edebiyatı, 231(Ocak 1993), s.27.36-39.
28.YILMAZ, Ayşe, Cengiz Aytmatovda Eser-Biyografi İlişkisi, Türk Edebiyatı, 299(Eylül 1998), s. 48-49.
29.KAPLAN, Ramazan, Kurgulama Tekniği Bakımından Cemile Hikâyesi, Doğumunun 70. Yıldönümünde Cengiz Aytmatov Uluslar Arası Bilgi Şöleni Bildirileri, (8-10Aralık 1998), Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı, Ankara, s. 119-126.
30.SOUCEK, Cengiz Aytmatov’un Eserlerinde Millî Renk ve İki Dillilik, Türk Lehçeleri ve Edebiyatı Dergisi, 10(Aralık 1996), s. 7-40.
31.ŞAHİN, İbrahim, Cengiz Dağcı’nın Hayatı ve Eserleri, Kültür ve Turizm Bakanlığı, Ankara, 1996, 604 s.
32.KOCAKAPLAN, İsa, Cengiz Dağcı’nın Dört Romanı, M.E.B. Yayınları, İstanbul, 1992.
33.KOCAKAPLAN, İsa, Kırım’dan Londra’ya Cengiz Dağcı, Damla Yayınları, İstanbul, 1998.
34.KOCAKAPLAN, İsa, Kırım’ın Ebedî Sesi Cengiz Dağcı, Türk Edebiyatı Vakfı Yayınları, İstanbul, 2010, 240 s.
Sıra Program Çıktıları Katkı Düzeyi
1 2 3 4 5
1 Türkçeyi doğru, güzel ve anlaşılır bir şekilde kullanma becerisine ulaşır.
2 Atatürk İlkeleri ve inkılapları konusunda bilgi edinir.
3 Türk Dili ve Edebiyatı alanında yapılmış güncel araştırmaları takip edebilecek düzeyde yabancı dil bilgisi kazanmayı amaç edinir.
4 Türk dilini ses bilgisi, şekil bilgisi, söz dizimi ve anlam bilgisi bakımından inceler.
5 Türk Dili ve Edebiyatının metinlerini başlangıcından günümüze kadar edebi olarak ve dil bilgisi açısından değerlendirebilir.
6 Türk Dili ve Edebiyatı alanında yazılmış temel eserleri tanır; Türk dilinin tarihi gelişimini temsil eden örnek metinleri okur ve çeviri yazıya aktarır.
7 Çağdaş ve klasik edebiyat bilgi ve teorilerini, belirli akımlar ve kuramlar çerçevesinde değerlendirir, edebiyat ve dil bilimi açısından eleştiri yapar.
8 Edebi dönemler (klasik veya çağdaş), edebi akımlar ve şahsiyetler üzerinde, mesleki sorumluluk bilinciyle bilimsel, edebi , disiplinler arası araştırmalar yapar.
9 Lehçe, şive ve ağız bilgisinin içeriğini anlar; Türkiye Türkçesinin ağızlarına ait metinleri inceler.
10 Gerekli metot, yöntem ve teknikleri öğrenerek halk bilimi alanında araştırma ve derleme yapabilir
11 Türk Dili ve Edebiyatı alanında akademik düzeyde araştırma ve çalışma yapabilmenin temel bilgi ve becerilerine sahip olur.
12 Türk Dili ve Edebiyatı Programında edindiği bilgi ve teorileri; eğitim-öğretim, araştırma ve kamusal hizmet alanlarında kullanır ve uygular.
13 Yaşam boyu öğrenmenin gerekliliği bilincini ve bunu gerçekleştirmeye dönük becerileri edinir.
14 Türk Dili ve Edebiyatı alanında mesleki sorumluluk ve ahlaki değerleri gözetir.
# Ders Öğrenme Çıktılarının Program Çıktılarına Katkısı PÇ 1 PÇ 2 PÇ 3 PÇ 4 PÇ 5 PÇ 6 PÇ 7 PÇ 8 PÇ 9 PÇ 10 PÇ 11 PÇ 12 PÇ 13 PÇ 14
1 20. yüzyıl Türk Dünyası Edebiyatını bilir.
2 Farklı coğrafyalarda yaşayan Türklerin edebî eserlerindeki ortaklık, benzerlik ve farklılıkları tespit edebilir.
3 Edebiyatta ve kültürde oluşan farklılıkların nedenlerini karşılaştırabilir.
4 4) Türkiye’de gelişen Türk edebiyatı ile Türk Dünyası edebiyatlarını analiz edebilir.
5 Edebî eser ve tarihî olaylar arasındaki ilişkiyi sentezleyebilir.
6 Dil, kültür ve edebiyat arasındaki bağı değerlendirebilir.
Değerlendirme Sistemi
Yarıyıl Çalışmaları Katkı Oranı
1. Ara Sınav 40
1. Kısa Sınav 20
2. Kısa Sınav 20
3. Kısa Sınav 20
Toplam 100
1. Yıl İçinin Başarıya 50
1. Final 50
Toplam 100
AKTS - İş Yükü Etkinlik Sayı Süre (Saat) Toplam İş Yükü (Saat)
Ödev 1 10 10
Sözlü Sınav 1 2 2
Final 1 8 8
Ders Süresi (Sınav haftası dahildir: 16x toplam ders saati) 16 3 48
Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi(Ön çalışma, pekiştirme) 16 3 48
Ara Sınav 1 7 7
Kısa Sınav 1 2 2
Toplam İş Yükü 125
Toplam İş Yükü / 25 (Saat) 5
dersAKTSKredisi 5