| Ders Adı | Kodu | Yarıyıl | T+U Saat | Kredi | AKTS |
|---|---|---|---|---|---|
| Türkçenin Alıntı ve Verinti Sözleri | TDE 270 | 4 | 3 + 0 | 3 | 5 |
| Ön Koşul Dersleri | |
| Önerilen Seçmeli Dersler | |
| Dersin Dili | Türkçe |
| Dersin Seviyesi | Lisans |
| Dersin Türü | Seçmeli |
| Dersin Koordinatörü | Prof.Dr. ENGİN YILMAZ |
| Dersi Verenler | |
| Dersin Yardımcıları | Dr. Öğr. Üyesi Bahri KUŞ |
| Dersin Kategorisi | Diğer |
| Dersin Amacı | Türkiye Türkçesinin başlangıçtan bugüne etkileşim içinde olduğu dillerden aldığı ve onlara verdiği sözler ile bunların kaynak veya aracı dil, tür, yoğunluk, alıcılık, (varsa) fonetik, morfolojik ve semantik açıdan uğradığı değişikliklerin kavratılması. |
| Dersin İçeriği | Türkiye Türkçesinde bulunan alıntı sözlerden Eski Türkçe dönemine dayanan Çince, Moğolca vb. komşu ve akraba dillere dayananlar, diğer Asya dillerinden gelenler, İslâm dininin etkisiyle giren Arapça, Farsça vb. dillerden geçenler, Batı ile ilişkilerin gelişmesiyle bu dillerden alınan sözler. Türkçenin tarih boyunca diğer dillere verdiği sözler. Türkçenin veya diğer dillerden alıntı sözler üzerindeki fonetik, morfolojik ve semantik tasarrufları. |
| Kalkınma Amaçları |
|---|
|
| # | Ders Öğrenme Çıktıları | Öğretim Yöntemleri | Ölçme Yöntemleri |
|---|---|---|---|
| 1 | Alıntı ve verinti terimlerini tanımlar. | Anlatım, Soru-Cevap, Grupla Çalışma, | |
| 2 | Türkçenin tarih boyunca ilişki içinde olduğu dilleri bilir. | Soru-Cevap, Beyin Fırtınası, | |
| 3 | Türkçenin bu dillerle söz alışverişinin gerekçelerini açıklar. | Anlatım, Beyin Fırtınası, Gösterip Yaptırma, | |
| 4 | Türkçenin yabancı dillerden aldığı sözlere örnekler verir. | Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası, Deney ve Laboratuvar, | |
| 5 | Türkçeden bu dillere geçen sözlere örnekler verir. | Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası, Deney ve Laboratuvar, | |
| 6 | Batı ve Doğu dillerinden Türkçeye geçen sözlerdeki fonetik, morfolojik ve semantik değişmeleri karşılaştırır. | Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası, | |
| 7 | Türkçeye bu dillerden geçen sözlerdeki fonetik, morfolojik ve semantik değişmeleri özetler. | Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası, | |
| 8 | Türkçenin alıntılama yerine kendi kaynaklarından söz türetmesi için çözümler geliştirir. | Soru-Cevap, Beyin Fırtınası, Deney ve Laboratuvar, | |
| 9 | Türkçenin gelecekte hangi dillerle söz alışverişinde bulunabileceği konusunda tahminlerde bulunur. | Problem Çözme, Gösterip Yaptırma, Deney ve Laboratuvar, |
| Hafta | Ders Konuları | Ön Hazırlık |
|---|---|---|
| 1 | Türk dilinin tarihi gelişim süreci ve bu süreçte ilişki içinde olduğu komşu, akraba vb. diller. | Türk dilinin tarihi gelişim süreci hakkında ön bilgi toplamak. |
| 2 | Türkçenin aynı dil ailesi içinde olduğu varsayılan Moğolca, Fince, Macarca vb. dillerden aldığı ve onlara verdiği sözler. | Türkçenin dil ailesinin bulunduğu dillerin sözcükleri hakkında bilgi edinmek. |
| 3 | İslâm öncesi Köktürk ve Uygur Türkçesi dönemlerinde ilişki içinde olunan Çince ve diğer komşu dillerle olan söz alışverişi. | Çinceden alınan ve verilen sözlerle ilgili liste tutmak. |
| 4 | Hintçe, Urduca vb. diğer Asya dillerinden alınan ve onlara verilen sözler. | Hintçe ve Urduca ile Türkçe arasındaki söz alış-verişi hakkında bilgi toplamak. |
| 5 | Türkçenin bu dillerden geçen sözler üzerindeki fonetik, morfolojik ve semantik tasarrufları | Alıntı-verinti sözler hakkında fonetik, morfolojik ve semantik inceleme yapmak. |
| 6 | Türkçenin İslâm kültür dairesine girildiğinde Arapça ve Farsçadan aldığı ve bu dile verdiği sözler. | Arapça-Farsça ile Türkçe arasındaki sözcük alış verişi hakkında bilgi toplamak. |
| 7 | Türkiye Türkçesinin Arapça ve Farsça kelimeler üzerindeki fonetik, morfolojik ve semantikle ilgili tasarrufları. | Arapça ve Farsça kelimeler üzerindeki fonetik, morfoloji ve semantikle ilgili tasarrufları hakkında bilgi edinmek. |
| 8 | Türkiye Türkçesinin Batılılaşma sürecine girdiğinde Fransızca, İngilizce ve İtalyancadan aldığı ve bu dillere verdiği sözler. | Türkiye Türkçesinin Batılılaşma sürecine girdiğinde Fransızca, İngilizce ve İtalyancadan aldığı ve bu dillere verdiği sözler hakkında ön bilgi edinmek. |
| 9 | ARA SINAV | Genel ders tekrarı yapmak. |
| 10 | Türkiye Türkçesinin Balkan dilleriyle yaptığı söz alışverişi. | Balkan dilleriyle yapılan sözcük alış-verişi hakkında ön bilgi edinmek. |
| 11 | Türkiye Türkçesinin İngilizce, Almanca ve diğer Avrupa dillerinden aldığı ve bu dillere verdiği sözler. | Türkçenin İngilizce, Almanca ve diğer Avrupa dillerinden aldığı ve bu dillere verdiği sözler hakkında ön bilgi edinmek. |
| 12 | Türkiye Türkçesinin Afrika, Amerika vs. kıtalardaki dillerle yaptığı kelime alışverişi. | Türkiye Türkçesinin Afrika, Amerika vs. kıtalardaki dillerle yaptığı kelime alışverişi hakkında ön bilgi sahibi olmak. |
| 13 | Türkçenin Batı dillerinden geçen sözler üzerindeki fonetik, morfolojik ve semantik tasarrufları. | Batı dillerinden geçen sözler üzerindeki fonetik, morfolojik ve semantik tasarruflar hakkında makale okumak. |
| 14 | Türkçenin dünya dillerine verdiği veya aracılık ettiği kelimelerin bu dillerde uğradığı fonetik, morfolojik ve semantik değişmeler. | Genel ders tekrarı yapmak. |
| Kaynaklar | |
|---|---|
| Ders Notu | Öğretim üyesinin konuyla ilgili ders notu |
| Ders Kaynakları | CLAUSON, Sir Gerard; An Etymological Dictionary of Pre Thirteenth Century |
| # | Ders Öğrenme Çıktılarının Program Çıktılarına Katkısı |
|---|---|
| 1 | Alıntı ve verinti terimlerini tanımlar. |
| 2 | Türkçenin tarih boyunca ilişki içinde olduğu dilleri bilir. |
| 3 | Türkçenin bu dillerle söz alışverişinin gerekçelerini açıklar. |
| 4 | Türkçenin yabancı dillerden aldığı sözlere örnekler verir. |
| 5 | Türkçeden bu dillere geçen sözlere örnekler verir. |
| 6 | Batı ve Doğu dillerinden Türkçeye geçen sözlerdeki fonetik, morfolojik ve semantik değişmeleri karşılaştırır. |
| 7 | Türkçeye bu dillerden geçen sözlerdeki fonetik, morfolojik ve semantik değişmeleri özetler. |
| 8 | Türkçenin alıntılama yerine kendi kaynaklarından söz türetmesi için çözümler geliştirir. |
| 9 | Türkçenin gelecekte hangi dillerle söz alışverişinde bulunabileceği konusunda tahminlerde bulunur. |
| Değerlendirme Sistemi | |
|---|---|
| Yarıyıl Çalışmaları | Katkı Oranı |
| 1. Ara Sınav | 60 |
| 1. Kısa Sınav | 10 |
| 2. Kısa Sınav | 10 |
| 1. Ödev | 10 |
| 1. Performans Görevi (Seminer) | 10 |
| Toplam | 100 |
| 1. Yıl İçinin Başarıya | 50 |
| 1. Final | 50 |
| Toplam | 100 |
| AKTS - İş Yükü Etkinlik | Sayı | Süre (Saat) | Toplam İş Yükü (Saat) |
|---|---|---|---|
| Ders Süresi (Sınav haftası dahildir: 16x toplam ders saati) | 16 | 3 | 48 |
| Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi(Ön çalışma, pekiştirme) | 16 | 3 | 48 |
| Ara Sınav | 1 | 2 | 2 |
| Kısa Sınav | 2 | 5 | 10 |
| Ödev | 1 | 5 | 5 |
| Performans Görevi (Seminer) | 1 | 5 | 5 |
| Final | 1 | 10 | 10 |
| Toplam İş Yükü | 128 | ||
| Toplam İş Yükü / 25 (Saat) | 5,12 | ||
| Dersin AKTS Kredisi | 5 | ||