1. Eğitim Bilgi Sistemi
  2. Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü
  3. Anlam Bilgisi (2024 - 2025)
Ders Adı Kodu Yarıyıl T+U Saat Kredi AKTS
Anlam Bilgisi TDE 380 6 3 + 0 3 5
Ön Koşul Dersleri
Önerilen Seçmeli Dersler
Dersin Dili Türkçe
Dersin Seviyesi Lisans
Dersin Türü Seçmeli
Dersin Koordinatörü Doç.Dr. ŞAHRU PİLTEN UFUK
Dersi Verenler
Dersin Yardımcıları

Arş. Gör. Tuğçe Takoğlu
Dersin Kategorisi Diğer
Dersin Amacı

Anlam bilgisinin içeriğinin öğretilmesi ve anlam olaylarına dayalı olarak, karşılaşılan herhangi bir göstergenin sahip olduğu anlam özelliklerinin ifade edilebilmesini sağlamak.
Dersin İçeriği

Anlam Biliminin tarihi, dilbilim içerisindeki yeri ve anlam bilimiyle ilgili anahtar kavramların açıklanması, Türk Dilinin anlam hususiyetleri, anlam çerçevesi, anlam değişmeleri, anlam olayları.
# Ders Öğrenme Çıktıları Öğretim Yöntemleri Ölçme Yöntemleri
1 Anlamın özelliklerini ve anlam değişmesinin ne olduğunu tanımlar. Anlatım, Soru-Cevap, Doğru Yanlış Testleri, Boşluk Doldurma Testleri,
2 Göstergenin mahiyeti ve sahip olduğu özellikleri açıklar. Anlatım, Soru-Cevap, Doğru Yanlış Testleri, Boşluk Doldurma Testleri,
3 Türk dilinin tarihi ve çağdaş metinlerinden yola çıkılarak anlam bilimi özelliklerini tespit eder ve örnekler. Anlatım, Soru-Cevap, Doğru Yanlış Testleri, Boşluk Doldurma Testleri,
4 Anlam bilgisi bazında Türk dilinin tarihi ve çağdaş metinlerini çözümler. Tartışma, Deney ve Laboratuvar, Doğru Yanlış Testleri, Kısa Cevaplı Testler,
5 Bir metinde çok anlamlı, eş anlamlı(yakın anlamlı), eş gösterenli, anlam değişmesi geçirmiş kelimeleri derler, düzenler. Tartışma, Deney ve Laboratuvar, Yazılı Sınavlar (Kısa ve Uzun Yanıtlı),
6 Anlam değişmesine uğramış, anlam olayları geçirmiş kelimeleri değerlendirir. Tartışma, Deney ve Laboratuvar, Doğru Yanlış Testleri,
Hafta Ders Konuları Ön Hazırlık
1 Anlam bilimi ve dilcilik Anlam bilimi üzerine yazılmış kaynakları araştırmak.
2 Anlam biliminin tarihçesi Anlam bilimi ve tarihçesi üzerine yazılmış kaynakları araştırmak.
3 Kelimenin anlam çerçevesi Kelimenin anlam çerçevesi unsurlarının ne olduğunun araştırılması.
4 Dil göstergesi ve özellikleri Gösterge kavramı hakkında bilgi toplanması.
5 Kavram, kavram alanı ve kavramlaştırma Kavram ve kavram alanı hakkında kaynak araştırmak.
6 Temel anlam, yan anlamlar; anlam belirleyiciler ve ayırıcıları Kelimenin anlam çerçevesi unsurlarının ne olduğunun araştırılması.
7 Tasarımlar imgeler, duygu değeri Anlam bilimi üzerine yazılmış kaynakları araştırmak.
8 Aktarmalar, benzetmeler Anlam olayları(aktarma-benzetme) hakkında kaynak araştırmak.
9 ARA SINAV Genel konu tekrarı yapmak.
10 Edebi sanatlar ve anlam Edebi sanatlar ve anlam hakkında kaynak araştırmak.
11 Çok anlamlı, eş anlamlı, eş adlı(eş gösterenli) oluşlarına göre kelimeler Çok anlamlı, eş anlamlı, eş adlı oluşlarına göre kelimeler hakkında kaynak araştırmak.
12 Gelişmeli anlam biliminde anlam daralması, genişlemesi ve başka anlama geçişler Gelişmeli anlam bilimi hakkında kaynak araştırmak.
13 Sözcük ve cümle anlam bilimi Sözcük ve cümle anlam bilimi hakkında kaynak araştırmak.
14 Türkçenin anlam bilimi açısından özellikleri Türkçenin anlam bilimi açısından özellikleri hakkında kaynak araştırmak.
Kaynaklar
Ders Notu
Ders Kaynakları

Aksan, Prof Dr Doğan; Anlambilim Konuları ve Türkçenin Anlambilimi, Engin Yay., Ank. 2007

____________________; Her Yönüyle Dil 1,2,3; TDK, Ank. 2007

Aksan, Prof Dr Doğan; Türkçenin Gücü, Bilgi Yay., İst. 1990
___________________, Ana Dilimizin Söz Denizinde, Bilgi Yay., Ank. 2002
___________________; Dil Şu Büyülü Düzen, Bilgi Yay., 2003
___________________; Türkçenin Zenginlikleri, İncelikleri, Bilgi Yay., 2003
Condon, John; Kelimelerin Büyülü Dünyası
Başkan, Prof Dr Özcan; Dilde Yaratıcılık, Multilingual Yay., İst. 2006
Sıra Program Çıktıları Katkı Düzeyi
1 2 3 4 5
1 Türkçeyi doğru, güzel ve anlaşılır bir şekilde kullanma becerisine ulaşır.
2 Atatürk İlkeleri ve inkılapları konusunda bilgi edinir.
3 Türk Dili ve Edebiyatı alanında yapılmış güncel araştırmaları takip edebilecek düzeyde yabancı dil bilgisi kazanmayı amaç edinir.
4 Türk dilini ses bilgisi, şekil bilgisi, söz dizimi ve anlam bilgisi bakımından inceler.
5 Türk Dili ve Edebiyatının metinlerini başlangıcından günümüze kadar edebi olarak ve dil bilgisi açısından değerlendirebilir.
6 Türk Dili ve Edebiyatı alanında yazılmış temel eserleri tanır; Türk dilinin tarihi gelişimini temsil eden örnek metinleri okur ve çeviri yazıya aktarır.
7 Çağdaş ve klasik edebiyat bilgi ve teorilerini, belirli akımlar ve kuramlar çerçevesinde değerlendirir, edebiyat ve dil bilimi açısından eleştiri yapar.
8 Edebi dönemler (klasik veya çağdaş), edebi akımlar ve şahsiyetler üzerinde, mesleki sorumluluk bilinciyle bilimsel, edebi , disiplinler arası araştırmalar yapar.
9 Lehçe, şive ve ağız bilgisinin içeriğini anlar; Türkiye Türkçesinin ağızlarına ait metinleri inceler.
10 Gerekli metot, yöntem ve teknikleri öğrenerek halk bilimi alanında araştırma ve derleme yapabilir
11 Türk Dili ve Edebiyatı alanında akademik düzeyde araştırma ve çalışma yapabilmenin temel bilgi ve becerilerine sahip olur.
12 Türk Dili ve Edebiyatı Programında edindiği bilgi ve teorileri; eğitim-öğretim, araştırma ve kamusal hizmet alanlarında kullanır ve uygular.
13 Yaşam boyu öğrenmenin gerekliliği bilincini ve bunu gerçekleştirmeye dönük becerileri edinir.
14 Türk Dili ve Edebiyatı alanında mesleki sorumluluk ve ahlaki değerleri gözetir.
# Ders Öğrenme Çıktılarının Program Çıktılarına Katkısı PÇ 1 PÇ 2 PÇ 3 PÇ 4 PÇ 5 PÇ 6 PÇ 7 PÇ 8 PÇ 9 PÇ 10 PÇ 11 PÇ 12 PÇ 13 PÇ 14
1 Anlamın özelliklerini ve anlam değişmesinin ne olduğunu tanımlar.
2 Göstergenin mahiyeti ve sahip olduğu özellikleri açıklar.
3 Türk dilinin tarihi ve çağdaş metinlerinden yola çıkılarak anlam bilimi özelliklerini tespit eder ve örnekler.
4 Anlam bilgisi bazında Türk dilinin tarihi ve çağdaş metinlerini çözümler.
5 Bir metinde çok anlamlı, eş anlamlı(yakın anlamlı), eş gösterenli, anlam değişmesi geçirmiş kelimeleri derler, düzenler.
6 Anlam değişmesine uğramış, anlam olayları geçirmiş kelimeleri değerlendirir.
Değerlendirme Sistemi
Yarıyıl Çalışmaları Katkı Oranı
1. Ara Sınav 100
Toplam 100
1. Yıl İçinin Başarıya 30
1. Final 70
Toplam 100
AKTS - İş Yükü Etkinlik Sayı Süre (Saat) Toplam İş Yükü (Saat)
Ders Süresi (Sınav haftası dahildir: 16x toplam ders saati) 16 3 48
Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi(Ön çalışma, pekiştirme) 16 2 32
Ara Sınav 1 3 3
Ödev 1 6 6
Final 1 10 10
Toplam İş Yükü 99
Toplam İş Yükü / 25 (Saat) 3,96
dersAKTSKredisi 5