| Ders Adı | Kodu | Yarıyıl | T+U Saat | Kredi | AKTS |
|---|---|---|---|---|---|
| Karşılaştırmalı Çağdaş Türk Şiveleri | TDE 468 | 8 | 3 + 0 | 3 | 5 |
| Ön Koşul Dersleri | |
| Önerilen Seçmeli Dersler | |
| Dersin Dili | Türkçe |
| Dersin Seviyesi | Lisans |
| Dersin Türü | Seçmeli |
| Dersin Koordinatörü | Doç.Dr. ŞAHRU PİLTEN UFUK |
| Dersi Verenler | Doç.Dr. ŞAHRU PİLTEN UFUK, |
| Dersin Yardımcıları | Arş. Gör. Tuğçe Takoğlu |
| Dersin Kategorisi | Diğer |
| Dersin Amacı | Öğrencilerin Türkçenin dünya üzerinde ne kadar yaygın bir dil olduğunu kavramalarını ve (karakteristik özelliklerinden yararlanarak) çağdaş Türk şivelerini ve şive gruplarını ayırt edebilmelerini sağlamak. |
| Dersin İçeriği | Oğuz grubu Türk şivelerinin karakteristik özellikleri; Kıpçak grubu Türk şivelerinin karakteristik özellileri; Karluk grubu Türk şivelerinin karakteristik özellikleri; Bu üç şive grubunun benzeşen ve benzeşmeyen yönleri; Örnek metinler üzerinde karşılaştırma çalışmaları. |
| # | Ders Öğrenme Çıktıları | Öğretim Yöntemleri | Ölçme Yöntemleri |
|---|---|---|---|
| 1 | Çağdaş Türkçenin şive gruplarını ve bunlardaki şiveleri sıralar. | Anlatım, Soru-Cevap, | |
| 2 | Şive gruplarının ortak ve farklı yönlerini kendi cümleleriyle özetleyerek ifade eder. | Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası, | |
| 3 | Çağdaş Türk şivelerinin benzerlik ve karşıtlıklarına dair örnekler verir. | Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası, | |
| 4 | Bir şive grubundaki şiveleri diğer gruptakilerle karşılaştırır ve onlardan ayırt eder. | Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası, | |
| 5 | Çağdaş şivelerden her birine ait özelliklerin tarihî temellerinin ne olabileceği konusunda fikirler geliştirir. | Soru-Cevap, Tartışma, | |
| 6 | Türk şiveleri arasındaki benzerlik ve karşıtlıkların gelecekteki durumunun ne olabileceği hakkında tahminde bulunur. | Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, |
| Hafta | Ders Konuları | Ön Hazırlık |
|---|---|---|
| 1 | Oğuz grubu Türk şivelerinden Azerbaycan ve Türkmen Türkçesinin ortak ve farklı fonetik özellikleri | Azerbaycan ve Türkmen Türkçesi hakkında bilgi veren kaynakları araştırmış olmak |
| 2 | Karluk grubu Türk şivelerinden Özbek ve Yeni Uygur Türkçesinin ortak ve farklı fonetik özellikleri | Özbek ve Yeni Uygur Türkçesi hakkında bilgi veren kaynakları araştırmış olmak |
| 3 | Batı Kıpçak grubu Türk şivelerinden Tatar ve Başkurt Türkçesinin ortak ve farklı fonetik özellikleri | Tatar ve Başkurt Türkçesi hakkında bilgi veren kaynakları araştırmış olmak |
| 4 | Doğu Kıpçak grubu Türk şivelerinden Kazak ve Kırgız Türkçesinin ortak ve farklı fonetik özellikleri | Kazak ve Kırgız Türkçesi hakkında bilgi veren kaynakları araştırmış olmak |
| 5 | Oğuz grubu Türk şivelerinden Azerbaycan ve Türkmen Türkçesinin ortak ve farklı morfolojik özellikleri | Azerbaycan ve Türkmen Türkçesi ile ilgili geriye dönük ses bilgisi tekrarı yapmak |
| 6 | Karluk grubu Türk şivelerinden Özbek ve Yeni Uygur Türkçesinin ortak ve farklı morfolojik özellikleri | Özbek ve Yeni Uygur Türkçesi ile ilgili geriye dönük ses bilgisi tekrarı yapmak |
| 7 | Batı Kıpçak grubu Türk şivelerinden Türkçesinin Tatar ve Başkurt Türkçesinin ortak ve farklı morfolojik özellikleri | Tatar ve Başkurt Türkçesi ile ilgili geriye dönük ses bilgisi tekrarı yapmak |
| 8 | Doğu Kıpçak grubu Türk şivelerinden Kazak ve Kırgız Türkçesinin ortak ve farklı morfolojik özellikleri | Kazak ve Kırgız Türkçesi ile ilgili geriye dönük ses bilgisi tekrarı yapmak |
| 9 | ARASINAV | Geriye dönük genel konu tekrarı yapmak |
| 10 | Örnek metinler üzerinde fonetik ve morfolojik karşılaştırma | Örnek metinler üzerinde fonetik ve morfolojik karşılaştırma çalışması yapmak |
| 11 | Örnek metinler üzerinde fonetik ve morfolojik karşılaştırma | Örnek metinler üzerinde fonetik ve morfolojik karşılaştırma çalışması yapmak |
| 12 | Örnek metinler üzerinde fonetik ve morfolojik karşılaştırma | Örnek metinler üzerinde fonetik ve morfolojik karşılaştırma çalışması yapmak |
| 13 | Örnek metinler üzerinde fonetik ve morfolojik karşılaştırma | Örnek metinler üzerinde fonetik ve morfolojik karşılaştırma çalışması yapmak |
| 14 | Genel fonetik ve morfolojik karşılaştırma | Geriye dönük genel konu tekrarı yapmak |
| Kaynaklar | |
|---|---|
| Ders Notu | |
| Ders Kaynakları | Ahmet B. ERCİLASUN (bş. Kom.); Karşılaştırmalı Türk Lehçeleri Sözlüğü, Kültür Bak. Yay.Ank. 1991 Ahmet B. ERCİLASUN(Editör); Türk Lehçeleri Grameri, Akçağ Yay. , Ank. 2007 |
| Sıra | Program Çıktıları | Katkı Düzeyi | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | |||
| 1 | Türkçeyi doğru, güzel ve anlaşılır bir şekilde kullanma becerisine ulaşır. | ||||||
| 2 | Atatürk İlkeleri ve inkılapları konusunda bilgi edinir. | ||||||
| 3 | Türk Dili ve Edebiyatı alanında yapılmış güncel araştırmaları takip edebilecek düzeyde yabancı dil bilgisi kazanmayı amaç edinir. | ||||||
| 4 | Türk dilini ses bilgisi, şekil bilgisi, söz dizimi ve anlam bilgisi bakımından inceler. | ||||||
| 5 | Türk Dili ve Edebiyatının metinlerini başlangıcından günümüze kadar edebi olarak ve dil bilgisi açısından değerlendirebilir. | ||||||
| 6 | Türk Dili ve Edebiyatı alanında yazılmış temel eserleri tanır; Türk dilinin tarihi gelişimini temsil eden örnek metinleri okur ve çeviri yazıya aktarır. | ||||||
| 7 | Çağdaş ve klasik edebiyat bilgi ve teorilerini, belirli akımlar ve kuramlar çerçevesinde değerlendirir, edebiyat ve dil bilimi açısından eleştiri yapar. | ||||||
| 8 | Edebi dönemler (klasik veya çağdaş), edebi akımlar ve şahsiyetler üzerinde, mesleki sorumluluk bilinciyle bilimsel, edebi , disiplinler arası araştırmalar yapar. | ||||||
| 9 | Lehçe, şive ve ağız bilgisinin içeriğini anlar; Türkiye Türkçesinin ağızlarına ait metinleri inceler. | ||||||
| 10 | Gerekli metot, yöntem ve teknikleri öğrenerek halk bilimi alanında araştırma ve derleme yapabilir | ||||||
| 11 | Türk Dili ve Edebiyatı alanında akademik düzeyde araştırma ve çalışma yapabilmenin temel bilgi ve becerilerine sahip olur. | ||||||
| 12 | Türk Dili ve Edebiyatı Programında edindiği bilgi ve teorileri; eğitim-öğretim, araştırma ve kamusal hizmet alanlarında kullanır ve uygular. | ||||||
| 13 | Yaşam boyu öğrenmenin gerekliliği bilincini ve bunu gerçekleştirmeye dönük becerileri edinir. | ||||||
| 14 | Türk Dili ve Edebiyatı alanında mesleki sorumluluk ve ahlaki değerleri gözetir. | ||||||
| # | Ders Öğrenme Çıktılarının Program Çıktılarına Katkısı | PÇ 1 | PÇ 2 | PÇ 3 | PÇ 4 | PÇ 5 | PÇ 6 | PÇ 7 | PÇ 8 | PÇ 9 | PÇ 10 | PÇ 11 | PÇ 12 | PÇ 13 | PÇ 14 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Çağdaş Türkçenin şive gruplarını ve bunlardaki şiveleri sıralar. | ||||||||||||||
| 2 | Şive gruplarının ortak ve farklı yönlerini kendi cümleleriyle özetleyerek ifade eder. | ||||||||||||||
| 3 | Çağdaş Türk şivelerinin benzerlik ve karşıtlıklarına dair örnekler verir. | ||||||||||||||
| 4 | Bir şive grubundaki şiveleri diğer gruptakilerle karşılaştırır ve onlardan ayırt eder. | ||||||||||||||
| 5 | Çağdaş şivelerden her birine ait özelliklerin tarihî temellerinin ne olabileceği konusunda fikirler geliştirir. | ||||||||||||||
| 6 | Türk şiveleri arasındaki benzerlik ve karşıtlıkların gelecekteki durumunun ne olabileceği hakkında tahminde bulunur. |
| Değerlendirme Sistemi | |
|---|---|
| Yarıyıl Çalışmaları | Katkı Oranı |
| 1. Performans Görevi (Uygulama) | 100 |
| Toplam | 100 |
| 1. Yıl İçinin Başarıya | 50 |
| 1. Final | 50 |
| Toplam | 100 |
| AKTS - İş Yükü Etkinlik | Sayı | Süre (Saat) | Toplam İş Yükü (Saat) |
|---|---|---|---|
| Ders Süresi (Sınav haftası dahildir: 16x toplam ders saati) | 16 | 4 | 64 |
| Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi(Ön çalışma, pekiştirme) | 8 | 2 | 16 |
| Kısa Sınav | 2 | 5 | 10 |
| Final | 1 | 8 | 8 |
| Ara Sınav | 1 | 8 | 8 |
| Ödev | 1 | 10 | 10 |
| Toplam İş Yükü | 116 | ||
| Toplam İş Yükü / 25 (Saat) | 4,64 | ||
| dersAKTSKredisi | 5 | ||