| Ders Adı | Kodu | Yarıyıl | T+U Saat | Kredi | AKTS |
|---|---|---|---|---|---|
| X- Işınları | FIZ 339 | 5 | 3 + 0 | 3 | 5 |
| Ön Koşul Dersleri | |
| Önerilen Seçmeli Dersler | |
| Dersin Dili | Türkçe |
| Dersin Seviyesi | Lisans |
| Dersin Türü | Seçmeli |
| Dersin Koordinatörü | Dr.Öğr.Üyesi NAGİHAN DELİBAŞ |
| Dersi Verenler | Dr.Öğr.Üyesi NAGİHAN DELİBAŞ, |
| Dersin Yardımcıları | Katıhal Fiziği Anabilim Dalı Araş. Görevlileri |
| Dersin Kategorisi | Diğer |
| Dersin Amacı | Katıların atomik yapılarının tayin edilmesinde çok sık olarak kullanılan X-ışınlarının nasıl elde edildiğini ve katıların yapısal analizinde nasıl kullanıldığını kavratmak |
| Dersin İçeriği | X ışınlarının özellikleri, X ışını oluşum prensipleri, X ışını tüpü çalışma prensipleri, Sürekli spektrum kavramı, Moseley kanunu, Absorbsiyon saçılma ve gerçek absorbsiyon, Filtreler, Kristal yapılar, İndisleme, Simetri, Kafes parametreleri, X ışını kırınımı, Bragg kanunu, Kristal yapı tayini, Faz diyagramı tayini |
| Kalkınma Amaçları |
|---|
|
| # | Ders Öğrenme Çıktıları | Öğretim Yöntemleri | Ölçme Yöntemleri |
|---|---|---|---|
| 1 | X-ışınlarının elde edilme yöntemlerini açıklar. | Anlatım, Soru-Cevap, Eğitsel Oyun, | |
| 2 | X-ışınlarının malzeme analizinde nasıl kullanıldığını açıklar. | Anlatım, Soru-Cevap, Eğitsel Oyun, | |
| 3 | X-ışınlarından elde edilen sonuçların analizini yapar. | Anlatım, Soru-Cevap, Eğitsel Oyun, | |
| 4 | Monokristallerin yapı analizini yapar. | Anlatım, Soru-Cevap, Eğitsel Oyun, | |
| 5 | Kristal büyüklüğü ve kristal mükemmelliği ile ilgili gerekli bilgileri açıklar. | Anlatım, Soru-Cevap, Eğitsel Oyun, | |
| 6 | Faz diyagramı tayinini açıklar. | Anlatım, Soru-Cevap, Eğitsel Oyun, | Doğru Yanlış Testleri, Boşluk Doldurma Testleri, Kısa Cevaplı Testler, |
| Hafta | Ders Konuları | Ön Hazırlık |
|---|---|---|
| 1 | X ışınlarının özellikleri | [1] Sayfa 1-29 |
| 2 | Kristallerin geometrisi | [1] Sayfa 30-82 |
| 3 | X-ışını spektroskopisi | [1] Sayfa 83-109 |
| 4 | X-ışını spektroskopisi | [1] Sayfa 83-109 |
| 5 | Difraksiyon demetlerinin şiddetleri, Lorentz faktörü | [1] Sayfa 110-144 |
| 6 | Deneysel Metodlar , Laue metodu | [1] Sayfa 145-157 |
| 7 | Toz fotoğraflarının analizi | [1] Sayfa 158-187 |
| 8 | Difraktometre ölçüleri, X-ışını optiği | [1] Sayfa 188-226 |
| 9 | ARASINAV | |
| 10 | Monokristallerin yapı analizi | [1] Sayfa 227-273 |
| 11 | Monokristallerin yapı analizi | [1] Sayfa 227-273 |
| 12 | Kristal büyüklüğü ve kristal mükemmelliği | [1] Sayfa 276-285 |
| 13 | Kristal yönlenmesi | [1] Sayfa 288-314 |
| 14 | Faz diyagramı tayini | [1] Sayfa 342-365 |
| Kaynaklar | |
|---|---|
| Ders Notu | [1] X-Işınları Difraksiyonu, B. D. Cullity, çev. A. Sümer, İTÜ Yay., 1978. [2] katıhal fiziği, şakir aydoğan |
| Ders Kaynakları | [2] B.E. Warren, X-ray Diffraction, Dover Pub., 1990, USA |
| Sıra | Program Çıktıları | Katkı Düzeyi | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | |||
| 1 | Fizik ve matematik alanlarında ileri düzeyde kuramsal ve uygulamalı bilgi ve kavrayışı kullanabilme becerisi | ||||||
| 2 | Fen ve matematik alanlarındaki kuramsal, deneysel ve teknolojik bilgi ve deneyimlerini uygulama ve kavrama | ||||||
| 3 | Fizik alanındaki kavramları, fikirleri ve verileri bilimsel yöntemlerle değerlendirme, karmaşık problem ve konuları belirleme, analiz etme, tartışmalar yapma, kanıta ve araştırmalara dayalı öneriler geliştirme becerisi | ||||||
| 4 | Fizik uygulamalarında deney kurma ve gerçekleştirme, veri toplama, deney sonuçlarını analiz etme, yorumlama ve kavrama | ||||||
| 5 | Fizik alanı uygulamalarının sonuçları hakkında toplumu bilgilendirme, onlara düşüncelerini, problemlere ilişkin çözüm yöntemlerini, nicel ve nitel verilere dayandırarak açık bir biçimde aktarma becerisi | ||||||
| 6 | Fizik alanı ile ilgili modern ve teknolojik yöntem, teknik ve cihazları kullanma becerisi | ||||||
| 7 | Fizik alanında gerekli olan bilgisayar yazılımı ve donanımı kullanabilme becerisi | ||||||
| 8 | Alan dışı seçimlik desler ile farklı ilgi alanlarında kişisel gelişimi destekleme becerisi | ||||||
| 9 | Disiplinlerarası çalışmaları bağımsız ya da takımlarda etkin bir biçimde yürütme becerisi | ||||||
| 10 | Bilim ve teknoloji konularındaki endüstrinin ihtiyaç duyduğu sektörlerde güncel gelişmeleri takip ederek kişisel ya da sorumluluğu altında çalışanların mesleki gelişimine yönelik etkinlikleri planlayıp yönetme becerisi | ||||||
| 11 | Fizik alanı ile ilgili verilerin toplanması, yorumlanması, duyurulması aşamalarında kazanılan Türkçe sözlü ve yazılı etkin iletişim kurma becerisi ve en az bir yabancı dil bilgisini kullanma ve bilimsel, sosyal ve etik değerleri gözetme becerisi | ||||||
| # | Ders Öğrenme Çıktılarının Program Çıktılarına Katkısı | PÇ 1 | PÇ 2 | PÇ 3 | PÇ 4 | PÇ 5 | PÇ 6 | PÇ 7 | PÇ 8 | PÇ 9 | PÇ 10 | PÇ 11 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | X-ışınlarının elde edilme yöntemlerini açıklar. | |||||||||||
| 2 | X-ışınlarının malzeme analizinde nasıl kullanıldığını açıklar. | |||||||||||
| 3 | X-ışınlarından elde edilen sonuçların analizini yapar. | |||||||||||
| 4 | Monokristallerin yapı analizini yapar. | |||||||||||
| 5 | Kristal büyüklüğü ve kristal mükemmelliği ile ilgili gerekli bilgileri açıklar. | |||||||||||
| 6 | Faz diyagramı tayinini açıklar. |
| Değerlendirme Sistemi | |
|---|---|
| Yarıyıl Çalışmaları | Katkı Oranı |
| 1. Ara Sınav | 70 |
| 1. Kısa Sınav | 10 |
| 1. Ödev | 20 |
| Toplam | 100 |
| 1. Yıl İçinin Başarıya | 60 |
| 1. Final | 40 |
| Toplam | 100 |
| AKTS - İş Yükü Etkinlik | Sayı | Süre (Saat) | Toplam İş Yükü (Saat) |
|---|---|---|---|
| Ders Süresi (Sınav haftası dahildir: 16x toplam ders saati) | 16 | 2 | 32 |
| Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi(Ön çalışma, pekiştirme) | 16 | 4 | 64 |
| Ara Sınav | 1 | 10 | 10 |
| Kısa Sınav | 2 | 2 | 4 |
| Ödev | 1 | 8 | 8 |
| Final | 1 | 10 | 10 |
| Toplam İş Yükü | 128 | ||
| Toplam İş Yükü / 25 (Saat) | 5,12 | ||
| Dersin AKTS Kredisi | 5 | ||