| Ders Adı | Kodu | Yarıyıl | T+U Saat | Kredi | AKTS |
|---|---|---|---|---|---|
| Türk Dilbilgisi Iv: Cümle Bilgisi | TRE 202 | 4 | 3 + 0 | 3 | 5 |
| Ön Koşul Dersleri | |
| Önerilen Seçmeli Dersler | |
| Dersin Dili | Türkçe |
| Dersin Seviyesi | Lisans |
| Dersin Türü | Zorunlu |
| Dersin Koordinatörü | Prof.Dr. MUSTAFA ALTUN |
| Dersi Verenler | |
| Dersin Yardımcıları | |
| Dersin Kategorisi | Diğer |
| Dersin Amacı | Sözdizimi, Türkiye Türkçesi söz diziminin genel özellikleri-ilkeleri; belirtme öbekleri; cümle, cümlenin öğeleri, türleri, cümle çözümlemelerini uygulamalı olarak öğrencilere kavratmaktır. |
| Dersin İçeriği | Sözdizimi, Türkiye Türkçesi söz diziminin genel özellikleri-ilkeleri; belirtme öbekleri; cümle, cümlenin öğeleri, türleri, cümle çözümü. |
| # | Ders Öğrenme Çıktıları | Öğretim Yöntemleri | Ölçme Yöntemleri |
|---|---|---|---|
| 1 | Türkiye Türkçesinin söz dizim özelliklerini, yapı ve anlam bakımından tanımlar. | Anlatım, Soru-Cevap, | |
| 2 | Cümle içinde kelime gruplarını çözümler. | Grupla Çalışma, Tartışma, Deney ve Laboratuvar, | |
| 3 | Cümle öğelerini örnekler üzerinde çözümler. | Deney ve Laboratuvar, Tartışma, | |
| 4 | Anlamına göre cümleleri örnekler üzerinde çözümler. | Tartışma, Deney ve Laboratuvar, | |
| 5 | Yüklemine göre cümleleri örnekler üzerinde çözümler. | Tartışma, Deney ve Laboratuvar, | |
| 6 | Yapılarına göre cümleleri örnekler üzerinde çözümler. | Tartışma, Deney ve Laboratuvar, |
| Hafta | Ders Konuları | Ön Hazırlık |
|---|---|---|
| 1 | Söz diziminin temel kavramları, Türkiye Türkçesinin genel söz dizimi özellikleri | |
| 2 | Kelime grupları: İsim ve sıfat tamlamaları | |
| 3 | Kelime grupları: İyelik, edat, bağlama grupları | |
| 4 | Kelime grupları: yönelme, bulunma, ayrılma, belirtme grupları | |
| 5 | Kelime grupları: sayı, ünvan grupları | |
| 6 | Cümlenin ögeleri: Özne, Yüklem | |
| 7 | Cümlenin ögeleri: Nesne, Dolaylı Tümleç | |
| 8 | Cümlenin ögeleri: Zarf Tümleci, Edat Tümleci | |
| 9 | Ara Sınav | |
| 10 | Cümle türleri: anlamına, yüklemin yerine ve türüne göre | |
| 11 | Cümle türleri: yapısına göre, basit, birleşik cümleler | |
| 12 | Cümle türleri: yapısına göre, sıralı, bağlı ve karma cümleler | |
| 13 | Konuları pekiştirici cümle çözümlemeleri | |
| 14 | Genel değerlendirme |
| Kaynaklar | |
|---|---|
| Ders Notu | ALTUN, Mustafa (www.dilbilimi.net/ders_notlari.htm) sayfası |
| Ders Kaynakları | ALTUN, Mustafa (2022), Türkçede Söz Dizimi Çözümlemeleri-Türk Romanlarından Örneklerle, Pegem Akademi. ATABAY, Neşe-ÖZEL, Sevgi-ÇAM, Ayfer (1981), Türkiye Türkçesinin Sözdizimi, TDK, Ankara, 131 s. (2003), Papatya Yayınları, 136 s. |
| Sıra | Program Çıktıları | Katkı Düzeyi | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | |||
| 1 | Dilin tanımı, işlevleri, dil bilgisi ve dil biliminin temel kavramları, Dünya dillerinin nitelikleri, Türk dilinin bu diller arasındaki yerini kavrar.(Alan Bilgisi) | X | |||||
| 2 | Türk dilinin tarihi dönemleri, ses ve ses olayları, ekler, kelime türetme yolları, kelime grupları, cümle, cümlenin öğeleri, cümle türlerini tanımlar ve Osmanlı Türkçesini okuma yazma becerisi kazanır. (Alan Bilgisi) | ||||||
| 3 | Edebiyat alanının temel kavramlarını, Edebiyat Bilgi ve Kuramlarını ve Edebi Akımların özelliklerini öğrenir, metinler üzerinde uygular. (Alan Bilgisi) | X | |||||
| 4 | Göktürk ve Uygur edebiyatları, Eski Türk edebiyatı, Tasavvuf ve Halk edebiyatları, Yeni Türk edebiyatı, Dünya edebiyatı ve çocuk edebiyatının gelişim aşamalarını kavrar ve bu aşamalarda yer alan gelenek ve değerleri fark eder. (Alan Bilgisi) | ||||||
| 5 | Türk tiyatrosunun gelişimini kavrayarak tiyatro-drama uygulamaları yapar. (Alan Bilgisi) | ||||||
| 6 | Okuma, dinleme, konuşma, yazma eğitimine yönelik bilgi ve becerilerin düzeye uygun biçimde aktarılmasında ve uygulanmasında gerekli öğretim yöntem ve teknikleri kullanır ve edindiği ileri düzeydeki bilgi ve becerileri kullanarak etkinlikler hazırlar. (Alan Bilgisi) | ||||||
| 7 | Yabancılara, Türk soylulara ve ikidillilere Türkçe öğretimine ilişkin öğretim yöntem ve teknikleri kullanır ve edindiği ileri düzeydeki bilgi ve becerileri kullanarak etkinlikler hazırlar. (Alan Bilgisi) | ||||||
| 8 | Türkçe eğitimine yönelik özel öğretim yöntemleri, dil bilgisi öğretim yöntem ve teknikleri ile Türkçe öğretim programlarını uygun biçimde kullanır ve uygulamaya yönelik etkinlikler hazırlar. (Alan Bilgisi) | ||||||
| 9 | Öğretmenlik mesleğinin gerektirdiği sınıf yönetimi, ölçme ve değerlendirme, eğitim psikolojisi, eğitim felsefesi ve eğitim sosyolojisi, teknoloji ve materyal kullanımı, öğretim ilke ve yöntemleri, eğitim kurumlarının faaliyetlerini düzenleyen kanun ve yönetmelikler hakkında yeterli bilgiyi hatırlar. (Meslek Bilgisi) | ||||||
| 10 | Bir yabancı dili en az Avrupa Dil Portföyü B1 Genel Düzeyi´nde kullanarak alanındaki bilgileri izleyebilir ve meslektaşları ile iletişim kurabilir. (Genel Kültür) | ||||||
| 11 | Türkçe eğitiminde alanının gerektirdiği bilgisayar yazılımı ile birlikte bilişim ve iletişim teknolojilerini kullanabilir.(Genel Kültür) | ||||||
| 12 | Türkçe eğitimi ile ilgili verilerin toplanması, yorumlanması, uygulanması ve sonuçlarının duyurulması aşamalarında toplumsal, bilimsel, kültürel ve etik değerlere uygun hareket eder. (Meslek Bilgisi) | ||||||
| 13 | Atatürk’ün Türk dili ve ulusal değerlerle ilgili düşünce ve görüşlerini yansıtan özgün etkinliklerin düzenler. (Genel Kültür) | ||||||
| 14 | Ailelerle, çeşitli kurum ve kuruluşlarla işbirliği yapabilir, ilgili kişi ve kurumları bilgilendirebilme; düşüncelerini ve sorunlara ilişkin çözüm önerilerini yazılı ve sözlü olarak aktarabilme yetkinliğine sahip olur. (Genel Kültür) | ||||||
| 15 | Türkçe öğretiminde yaşamboyu öğrenmeye ilişkin olumlu tutum geliştirir ve öğretmenlik mesleğine ilişkin becerileri edinir. (Meslek Bilgisi) | ||||||
| 16 | Özel ihtiyaçlı ve özel eğitime ihtiyacı olan öğrencilere göre öğretimi planlayabilir ve uygulama yetkinliğine sahip olur. (Meslek Bilgisi) | ||||||
| # | Ders Öğrenme Çıktılarının Program Çıktılarına Katkısı | PÇ 1 | PÇ 2 | PÇ 3 | PÇ 4 | PÇ 5 | PÇ 6 | PÇ 7 | PÇ 8 | PÇ 9 | PÇ 10 | PÇ 11 | PÇ 12 | PÇ 13 | PÇ 14 | PÇ 15 | PÇ 16 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Türkiye Türkçesinin söz dizim özelliklerini, yapı ve anlam bakımından tanımlar. | ||||||||||||||||
| 2 | Cümle içinde kelime gruplarını çözümler. | ||||||||||||||||
| 3 | Cümle öğelerini örnekler üzerinde çözümler. | ||||||||||||||||
| 4 | Anlamına göre cümleleri örnekler üzerinde çözümler. | ||||||||||||||||
| 5 | Yüklemine göre cümleleri örnekler üzerinde çözümler. | ||||||||||||||||
| 6 | Yapılarına göre cümleleri örnekler üzerinde çözümler. |
| Değerlendirme Sistemi | |
|---|---|
| Yarıyıl Çalışmaları | Katkı Oranı |
| 1. Ödev | 30 |
| 1. Ara Sınav | 70 |
| Toplam | 100 |
| 1. Yıl İçinin Başarıya | 50 |
| 1. Final | 50 |
| Toplam | 100 |
| AKTS - İş Yükü Etkinlik | Sayı | Süre (Saat) | Toplam İş Yükü (Saat) |
|---|---|---|---|
| Ders Süresi (Sınav haftası dahildir: 16x toplam ders saati) | 16 | 3 | 48 |
| Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi(Ön çalışma, pekiştirme) | 16 | 4 | 64 |
| Ara Sınav | 1 | 15 | 15 |
| Ödev | 1 | 1 | 1 |
| Performans Görevi (Laboratuvar) | 1 | 1 | 1 |
| Toplam İş Yükü | 129 | ||
| Toplam İş Yükü / 25 (Saat) | 5,16 | ||
| Dersin AKTS Kredisi | 5 | ||