| Ders Adı | Kodu | Yarıyıl | T+U Saat | Kredi | AKTS |
|---|---|---|---|---|---|
| Kur’Ân Tarihi | ILA 381 | 5 | 2 + 0 | 2 | 3 |
| Ön Koşul Dersleri | |
| Önerilen Seçmeli Dersler | |
| Dersin Dili | Türkçe |
| Dersin Seviyesi | Lisans |
| Dersin Türü | Seçmeli |
| Dersin Koordinatörü | Öğr.Gör.Dr. BETÜL ÖZDİREK ŞAHİN |
| Dersi Verenler | Öğr.Gör.Dr. BETÜL ÖZDİREK ŞAHİN, |
| Dersin Yardımcıları | Bu dersin yardımcısı yoktur. |
| Dersin Kategorisi | Diğer |
| Dersin Amacı | Kur’an Tarihi dersinin amacı, öğrencilerin Kur’an’ın nüzul sürecini, korunmuşluğunu, yazıya geçirilme aşamalarını, mushaflaştırılmasını ve çoğaltılmasını tarihsel bir perspektifte kavramalarını sağlamaktır. Ayrıca, erken dönem mushafların özelliklerini ve bu süreçte ortaya çıkan kavramları analiz ederek, Kur’an’ın bugünkü şeklini almasına kadar olan aşamaları daha iyi anlamalarını hedeflemektedir. Bu ders, öğrencilerin Kur’an tarihi ve mushaf çalışmaları konularında bilgi sahibi olmalarına katkı sunarken, görsel örnekler ve belgelerle somut bir öğrenme deneyimi sağlamayı amaçlar. |
| Dersin İçeriği | Ders kapsamında, vahiy süreci, Kur’an’ın korunmuşluğu, erken dönem mushafların özellikleri ve Kur’an’ın çoğaltılması süreçleri ele alınacaktır. Ayrıca, Kur’an’ın tertibi, noktalama ve harekeleme aşamaları ile mushafın bölümleri ve tarihi gelişimleri görsel materyaller eşliğinde incelenecektir. |
| Kalkınma Amaçları |
|---|
|
| # | Ders Öğrenme Çıktıları | Öğretim Yöntemleri | Ölçme Yöntemleri |
|---|---|---|---|
| 1 | Kur’an Tarihi dersinin amacı, kapsamı ve kullanılan temel kavramlar hakkında genel bilgi edinir. | Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası, | |
| 2 | Kur’an’ın nüzul süreci ve vahiy, yazıya geçirilme, derlenme gibi tarihsel aşamaları açıklar. | Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası, | |
| 3 | Kur’an ve Mushaf arasındaki farkları öğrenir ve Hz. Osman dönemindeki çoğaltılma sürecini analiz eder. | Anlatım, Soru-Cevap, | Boşluk Doldurma Testleri, |
| 4 | Erken dönem Mushafların özelliklerini, Resm-i Osmanî’yi ve mushafların tertip, noktalama ve harekeleme süreçlerini öğrenir. | Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası, | |
| 5 | Mushafın bölümlerini, Halku’l-Kur’an ve Yedi Harf meselelerini değerlendirir; kıraatler ve kıraat imamları hakkında bilgi sahibi olur. | Anlatım, Soru-Cevap, Bireysel Çalışma, | |
| 6 | Kur’an’ın tercüme edilmesi, tahrif iddiaları ve güncel oryantalist çalışmaların metodolojisini analiz eder. | Anlatım, Soru-Cevap, Örnek Olay, |
| Hafta | Ders Konuları | Ön Hazırlık |
|---|---|---|
| 1 | Giriş Dersi, Dönem Programının Öğrencilere Sunulması, Kullanılacak Kaynakların Tanıtılması | "SABİS Dökümanlar" bölümünde ilgili haftaya tanımlanmış dosyaların okunup gelinmesi gerekmektedir. |
| 2 | Kur’an’ın Nüzûlü Meselesi | "SABİS Dökümanlar" bölümünde ilgili haftaya tanımlanmış dosyaların okunup gelinmesi gerekmektedir. |
| 3 | Kur’an’ın Yazılması, Derlenmesi, Metinleşmesi | "SABİS Dökümanlar" bölümünde ilgili haftaya tanımlanmış dosyaların okunup gelinmesi gerekmektedir. |
| 4 | Kur’an-Mushaf Farkı, Kur’an’ın Çoğaltılması | "SABİS Dökümanlar" bölümünde ilgili haftaya tanımlanmış dosyaların okunup gelinmesi gerekmektedir. |
| 5 | İlk Mushaflar ve Mushafların Özellikleri | "SABİS Dökümanlar" bölümünde ilgili haftaya tanımlanmış dosyaların okunup gelinmesi gerekmektedir. |
| 6 | Hz. Osman Mushaflarından Çoğaltılan Mushaflar ve Mushafların Özellikleri | "SABİS Dökümanlar" bölümünde ilgili haftaya tanımlanmış dosyaların okunup gelinmesi gerekmektedir. |
| 7 | Kur’an’ın Tertibi, Noktalama ve Harekeleme | "SABİS Dökümanlar" bölümünde ilgili haftaya tanımlanmış dosyaların okunup gelinmesi gerekmektedir. |
| 8 | Mushafın Bölümleri | "SABİS Dökümanlar" bölümünde ilgili haftaya tanımlanmış dosyaların okunup gelinmesi gerekmektedir. |
| 9 | Halku’l-Kur’an Meselesi | "SABİS Dökümanlar" bölümünde ilgili haftaya tanımlanmış dosyaların okunup gelinmesi gerekmektedir. |
| 10 | Yedi Harf Meselesi ve Kıraatler Konusu | "SABİS Dökümanlar" bölümünde ilgili haftaya tanımlanmış dosyaların okunup gelinmesi gerekmektedir. |
| 11 | Kıraat İmamları ve Ravileri | "SABİS Dökümanlar" bölümünde ilgili haftaya tanımlanmış dosyaların okunup gelinmesi gerekmektedir. |
| 12 | Kur’an’ın Tercüme Edilmesi Meselesi | "SABİS Dökümanlar" bölümünde ilgili haftaya tanımlanmış dosyaların okunup gelinmesi gerekmektedir. |
| 13 | Kur’an’da Tahrif İddiaları | "SABİS Dökümanlar" bölümünde ilgili haftaya tanımlanmış dosyaların okunup gelinmesi gerekmektedir. |
| 14 | Güncel Oryantalist Çalışmaları | "SABİS Dökümanlar" bölümünde ilgili haftaya tanımlanmış dosyaların okunup gelinmesi gerekmektedir. |
| Kaynaklar | |
|---|---|
| Ders Notu | |
| Ders Kaynakları | Abay, M. (2023). Hz. Osman Sonrası Mushaf Tarihi. İstanbul: Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Vakfı (İFAV). Akk, H. A. (1986). Usûlü’t-tefsîr ve kavâiduhû. Beyrut: Dâru’n-nefâis. Demirci, M. (1997). Kur’an Tarihi. İstanbul: Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Vakfı (İFAV). Hamidullah, M. (1993). Kur’an-ı Kerim Tarihi (S. Tuğ, Çev.). İstanbul: İfav Yayınları. Kattân, M. (1981). Mebâhis fî Ulûmi’l-Kur’an. Beyrut: Müessesetü’r-risâle. Maşalı, M. E. (2004). Kur’ân’ın metin yapısı: Mushaf tarihi ve imlası. Ankara: Avrasya Yayıncılık. Suyûtî, C. (1985). el-İtkâ fî Ulûmil-Kurân. Kahire: Mektebetü Dâri’t-türâs. TDV İslam Ansiklopedisi. İlgili Maddeler Zerkânî, M. (t.y.). Menâhilul-İrfân fî Ulûmi’l-Kur’ân. Kahire: Dâru İhyâi’t-türâsi’l-Arabî. |
| Sıra | Program Çıktıları | Katkı Düzeyi | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | |||
| 1 | İlahiyat alanında temel kavramları kavrar, kavramlar arası ilişkilere hâkimdir. | X | |||||
| 2 | Bir yabancı dili kullanarak İlahiyat alanında kuramsal ve uygulamalı bilgileri izler ve ilgili alandaki uzman ve uzman olmayan kişi ve kuruluşlarla bu bilgileri paylaşır. (Avrupa Dil Portföyü B1 Genel Düzeyinde). | X | |||||
| 3 | Edindiği ilahiyat bilgisinin gerekleri doğrultusunda tutum ve davranışlarıyla topluma örnek olacak davranışlar sergiler. Sosyal ve kültürel hakların evrenselliğini destekler, sosyal adalet bilinci kazanır, tarihi ve kültürel mirasa sahip çıkar. | X | |||||
| 4 | Klasik ve güncel dini meseleleri saptama, tanımlama, eleştirel bir yaklaşımla değerlendirme, yorumlama, formüle etme ve çözme becerisine sahiptir; bu amaçla uygun analiz ve modelleme yöntemlerini seçer ve uygular. | X | |||||
| 5 | İlahiyat alanındaki bilgi ve beceriler ile alandaki sorunlara yönelik bilimsel yöntemlerle ortaya konulmuş çözüm önerilerini ilgili kişi ve kurumlarla çeşitli iletişim araçları vasıtasıyla paylaşır. | X | |||||
| 6 | Dini anlayış ve uygulamaların evrensel ve toplumsal boyuttaki (güvenlik, sağlık, iktisat, çevre, vb.) etkileri ve hukuksal sonuçları hakkında farkındalık sahibidir. | X | |||||
| 7 | Sorumluluğu altındakilerin öğrenme gereksinimlerini belirler, öğrenme süreçlerini yönetir ve kişisel, mesleki alandaki gelişimlerine yönelik etkinlikleri planlar. | X | |||||
| 8 | İlahiyat alanındaki güncel bilgileri içeren ders kitaplarına, uygulama araç-gereçlerine ve bilimsel araştırma yöntem ve tekniklerine dair sahip olduğu kuramsal ve uygulamalı bilgileri eğitim-öğretim, araştırma ve topluma hizmet alanlarında kullanır. | X | |||||
| 9 | Değişen hayata ve yeniliğe karşı açık tutuma sahiptir; toplumsal, ekonomik, yasal ve siyasal gelişmelerden haberdardır. | X | |||||
| 10 | Toplumsal alanda karşılaşılan karmaşık dini meseleleri çözmek için bireysel inisiyatif alarak bağımsız çalışır veya ekip üyesi olarak sorumluluk alır. | X | |||||
| 11 | İlahiyat alt dalları ve diğer bilim alanları ile ilişki kurarak disiplinler arası araştırma -inceleme, yorum ve analiz yapar. | X | |||||
| 12 | Alanındaki çeşitli sosyal, kültürel ve sanatsal etkinliklere katılır; yaşam boyu öğrenmeye ve sorgulamaya ilişkin olumlu tutum geliştirir. | ||||||
| 13 | İlahiyat alanındaki bilgilerin toplanması, analiz edilmesi, yorumlanması, sonuçların duyurulması ve kullanılması aşamalarında toplumsal, kültürel, bilimsel ve ahlakî değerleri gözetir. | X | |||||
| 14 | İlahiyat alanı için uygun araçları seçer, kullanır, geliştirir ve alanın gerektirdiği bilgi ve bilişim teknolojilerini ileri düzeyde kullanır. | X | |||||
| # | Ders Öğrenme Çıktılarının Program Çıktılarına Katkısı | PÇ 1 | PÇ 2 | PÇ 3 | PÇ 4 | PÇ 5 | PÇ 6 | PÇ 7 | PÇ 8 | PÇ 9 | PÇ 10 | PÇ 11 | PÇ 12 | PÇ 13 | PÇ 14 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Kur’an Tarihi dersinin amacı, kapsamı ve kullanılan temel kavramlar hakkında genel bilgi edinir. | 5 | 4 | 4 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 | 2 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 |
| 2 | Kur’an’ın nüzul süreci ve vahiy, yazıya geçirilme, derlenme gibi tarihsel aşamaları açıklar. | 5 | 4 | 4 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 | 2 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 |
| 3 | Kur’an ve Mushaf arasındaki farkları öğrenir ve Hz. Osman dönemindeki çoğaltılma sürecini analiz eder. | 5 | 4 | 4 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 | 2 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 |
| 4 | Erken dönem Mushafların özelliklerini, Resm-i Osmanî’yi ve mushafların tertip, noktalama ve harekeleme süreçlerini öğrenir. | 5 | 4 | 4 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 | 2 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 |
| 5 | Mushafın bölümlerini, Halku’l-Kur’an ve Yedi Harf meselelerini değerlendirir; kıraatler ve kıraat imamları hakkında bilgi sahibi olur. | 5 | 4 | 4 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 | 2 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 |
| 6 | Kur’an’ın tercüme edilmesi, tahrif iddiaları ve güncel oryantalist çalışmaların metodolojisini analiz eder. | 5 | 4 | 4 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 | 2 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 |
| Değerlendirme Sistemi | |
|---|---|
| Yarıyıl Çalışmaları | Katkı Oranı |
| 1. Ara Sınav | 40 |
| Toplam | 40 |
| 1. Final | 60 |
| Toplam | 60 |
| AKTS - İş Yükü Etkinlik | Sayı | Süre (Saat) | Toplam İş Yükü (Saat) |
|---|---|---|---|
| Ders Süresi (Sınav haftası dahildir: 16x toplam ders saati) | 16 | 2 | 32 |
| Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi(Ön çalışma, pekiştirme) | 22 | 1 | 22 |
| Ara Sınav | 1 | 4 | 4 |
| Final | 1 | 5 | 5 |
| Toplam İş Yükü | 63 | ||
| Toplam İş Yükü / 25 (Saat) | 2,52 | ||
| Dersin AKTS Kredisi | 3 | ||