1. Eğitim Bilgi Sistemi
  2. Türk Dili ve Edebiyatı Pr. (Yl) (Tezli)
  3. Eski Türkçenin Ses ve Şekil Özellikleri (2024 - 2025)
Ders Adı Kodu Yarıyıl T+U Saat Kredi AKTS
Eski Türkçenin Ses ve Şekil Özellikleri ETD 509 0 3 + 0 3 6
Ön Koşul Dersleri
Önerilen Seçmeli Dersler
Dersin Dili Türkçe
Dersin Seviyesi YUKSEK_LISANS
Dersin Türü Seçmeli
Dersin Koordinatörü Dr.Öğr.Üyesi ÇİĞDEM TOPÇU
Dersi Verenler
Dersin Yardımcıları

Dr. Öğr. Üyesi Bahri Kuş
Dersin Kategorisi Diğer
Dersin Amacı

Metinlerden hareketle Eski Türkçe Dönemi (Köktürkçe -Uygur Türkçesi) ses, ekleşme ve anlam bilgisi özelliklerini öğretmek.
Dersin İçeriği

Eski Türkçede kullanılan yazı sistemleri ve imla özellikleri, Eski Türkçenin ses ve ekleşme bilgisi özellikleri, anlam varlığı.
# Ders Öğrenme Çıktıları Öğretim Yöntemleri Ölçme Yöntemleri
1 Eski Türkçede ses özellikleri hakkında bilgi sahibi olma Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, Grupla Çalışma,
2 Ses ve harf, Ek ve kelime arasındaki farkı kavrama Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası, Tartışma,
3 Eski Türkçede şekil özellikleri hakkında bilgi sahibi yapma ve metinlerde uygulama Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, Grupla Çalışma,
Hafta Ders Konuları Ön Hazırlık
1 Genel Türk dili tarihi Türk dili tarihi üzerine araştırma yapmış olmak.
2 Eski Türkçenin Türk dili tarihindeki yeri ve şiveleri Eski Türk şiveleri hakkında bilgi edinmek.
3 Köktürk yazısı ve imla gelenekleri Köktürkçe hakkında araştırma yapmış olmak.
4 Köktürkçenin gramer özellikleri Köktürkçe hakkında araştırma yapmış olmak.
5 Köktürkçenin gramer özellikleri Verilen gramer hususiyetlerine çalışmış olmak.
6 Köktürk metinlerini okuma ve metinlerin gramer bakımından tahlili Verilen metinleri incelemiş olmak.
7 Köktürk metinlerini okuma ve metinlerin gramer bakımından tahlili Verilen metinleri incelemiş olmak.
8 Uygur yazısı ve imla gelenekleri Uygur Türkçesi hakkında araştırma yapmış olmak
9 Ara Sınav Genel konu tekrarı yapmak.
10 Uygur Türkçesinin gramer özellikleri Uygur Türkçesi hakkında araştırma yapmış olmak.
11 Uygur Türkçesinin gramer özelllikleri Uygur Türkçesi hakkında araştırma yapmış olmak.
12 Uygur metinlerini okuma ve metinlerin gramer bakımından tahlili Verilen metinleri incelemiş olmak.
13 Uygur metinlerini okuma ve metinlerin gramer bakımından tahlili Verilen metinleri incelemiş olmak.
14 Köktürk ve Uygur Türkçelerini gramer özellikleri ve metin içeriği bakımından karşılaştırma Verilen metinleri incelemiş olmak.
Kaynaklar
Ders Notu
Ders Kaynakları

1. A. Von Gabain, Eski Türkçenin Grameri (Çev. M. Akalın) TDK Yay., Ank. 1988, XIX+ 313 s
2. Şinasi Tekin, Uygurca Metinler II(Maytrisimit), Ata. Ünv. Yay., Ank. 1976, 598 s.
3. Wang Yuan Xin, Çin’deki Türk Diyalektleri Araştırma Tarihi, TDK Yay., Ank. 1994, 134 s.
4. R. R. Arat, Eski Trük Şiiri, TTK Yay., Ank. 1986, 506 s.
5. Saadettin Gömeç, Kök Türk Tarihi, Akçağ Yay., Ank. 1999, 167 s.
6. Cengiz Alyılmaz, Orhun Yazıtlarının Bugünkü Durumu, Kurmay Yay., Ank. 2005, 274 s.
7. Talat Tekin, Ana Türkçe’de Asli Uzun Ünlüler, Hacet. Üniversitesi Yay., Ank. 1975, VII 278 s.

8. Muharrem Ergin, Orhun Abideleri, BoğaziçiYay., İstanbul.

9. Osman Nedim Tuna, “Bazı İmla Gelenekleri, Bunların Metin İncelemelerindeki Önemi ve Orhon Yazıtlarında Birkaç Açıklama”; Türk Dili Araştırmaları Yıllığı Belleten 1957, s. 41-81.

10. Osman Nedim Tuna, “Köktürk Yazıtlarında Ölüm Kavramı İle İlgili Kelimeler ve ‘Kergek Bolmak’ Deyiminin İzahı”;  VII. Türk Dili Kurultayı’nda Okunan Bilimsel Bildiriler, 1957, Ankara 1960,s. 131-148.

11. Osman Nedim Tuna, “Köktürk Yazılı Belgelerinde ve Uygurcada Uzun Vokaller”  Türk Dili Araştırmaları Yıllığı Belleten 1960, s. 213-282.

12. Osman Nedim Tuna, “Eski Doğu Türk Yazısında Kullanılan Ligatürler ve Bunlarla İlgili Bazı Meseleler Hakkında”, Belleten 1990.

13. Osman Nedim Tuna, “’Ekin Ara İdi Oksuz Kök Türk Ança Olurur Ermiş’  İbaresi Hakkında”, Belleten-1993.
Sıra Program Çıktıları Katkı Düzeyi
1 2 3 4 5
1 Türkçeyi doğru, güzel ve anlaşılır bir şekilde kullanma becerisine ulaşır.
2 Atatürk İlkeleri ve inkılapları konusunda bilgi edinir.
3 Türk Dili ve Edebiyatı alanında yapılmış güncel araştırmaları takip edebilecek düzeyde yabancı dil bilgisi kazanmayı amaç edinir. X
4 Türk dilini ses bilgisi, şekil bilgisi, söz dizimi ve anlam bilgisi bakımından inceler. X
5 Türk Dili ve Edebiyatının metinlerini başlangıcından günümüze kadar edebi olarak ve dil bilgisi açısından değerlendirebilir.
6 Türk Dili ve Edebiyatı alanında yazılmış temel eserleri tanır; Türk dilinin tarihi gelişimini temsil eden örnek metinleri okur ve çeviri yazıya aktarır.
7 Çağdaş ve klasik edebiyat bilgi ve teorilerini, belirli akımlar ve kuramlar çerçevesinde değerlendirir, edebiyat ve dil bilimi açısından eleştiri yapar.
8 Edebi dönemler (klasik veya çağdaş), edebi akımlar ve şahsiyetler üzerinde, mesleki sorumluluk bilinciyle bilimsel, edebi, disiplinler arası araştırmalar yapar. X
9 Lehçe, şive ve ağız bilgisinin içeriğini anlar; Türkiye Türkçesinin ağızlarına ait metinleri inceler. X
10 Gerekli metot, yöntem ve teknikleri öğrenerek halk bilimi alanında araştırma ve derleme yapabilir.
11 Türk Dili ve Edebiyatı alanında akademik düzeyde araştırma ve çalışma yapabilmenin temel bilgi ve becerilerine sahip olur. X
12 Türk Dili ve Edebiyatı Programında edindiği bilgi ve teorileri; eğitim-öğretim, araştırma ve kamusal hizmet alanlarında kullanır ve uygular.
13 Yaşam boyu öğrenmenin gerekliliği bilincini ve bunu gerçekleştirmeye dönük becerileri edinir.
14 Türk Dili ve Edebiyatı alanında mesleki sorumluluk ve ahlaki değerleri gözetir.
# Ders Öğrenme Çıktılarının Program Çıktılarına Katkısı PÇ 1 PÇ 2 PÇ 3 PÇ 4 PÇ 5 PÇ 6 PÇ 7 PÇ 8 PÇ 9 PÇ 10 PÇ 11 PÇ 12 PÇ 13 PÇ 14
1 Eski Türkçede ses özellikleri hakkında bilgi sahibi olma
2 Ses ve harf, Ek ve kelime arasındaki farkı kavrama
3 Eski Türkçede şekil özellikleri hakkında bilgi sahibi yapma ve metinlerde uygulama
Değerlendirme Sistemi
Yarıyıl Çalışmaları Katkı Oranı
1. Ara Sınav 40
1. Kısa Sınav 10
2. Kısa Sınav 10
1. Ödev 40
Toplam 100
1. Yıl İçinin Başarıya 40
1. Final 60
Toplam 100
AKTS - İş Yükü Etkinlik Sayı Süre (Saat) Toplam İş Yükü (Saat)
Ders Süresi (Sınav haftası dahildir: 16x toplam ders saati) 16 3 48
Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi(Ön çalışma, pekiştirme) 16 3 48
Ara Sınav 1 30 30
Ödev 1 10 10
Performans Görevi (Laboratuvar) 1 10 10
Toplam İş Yükü 146
Toplam İş Yükü / 25 (Saat) 5,84
Dersin AKTS Kredisi 6