Ders Adı Kodu Yarıyıl T+U Saat Kredi AKTS
Ekleşme Dizisinin Karşıtlık Düzeni YTD 503 0 3 + 0 3 6
Ön Koşul Dersleri
Önerilen Seçmeli Dersler
Dersin Dili Türkçe
Dersin Seviyesi YUKSEK_LISANS
Dersin Türü Zorunlu
Dersin Koordinatörü Prof.Dr. ZİKRİ TURAN
Dersi Verenler Prof.Dr. ZİKRİ TURAN,
Dersin Yardımcıları

Yrd.Doç.Dr. Çiğdem TOPÇU

Dersin Kategorisi Diğer
Dersin Amacı

Türk dilinin işleyişinin üzerine kurulu olduğu, ekleşme sırasında bir unsurun bir diğerine göre ne mahiyette olduğunu bir düzen halinde yansıtan karşıtlık sistemini açıklamak.

Dersin İçeriği

Dil bilgisinde karşıtlık düzenini ortaya çıkaran işleyiş

  Karşıtlık kavramı ve içeriği

  Yardımcı unsur- asıl unsur ilişkisinin çeşitli yönleri

  Yerdaş, yandaş, hem yerdaş hem yandaş karşıtlık türleri

# Ders Öğrenme Çıktıları Öğretim Yöntemleri Ölçme Yöntemleri
1 Ekler arasındaki karşıtlık kavramını tanımlar ve ilişkilerini, türlerini anlatır. Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, Sözlü Sınav, Ödev,
2 Karşıtlık teriminin içerdiği unsurları açıklar. Alıştırma ve Uygulama, Rol Oynama, Sınav, Sözlü Sınav,
3 Karşıtlığın türlerini örnekler. Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, Sınav,
4 Karşıtlığın türlerini karşılaştırır. Soru-Cevap, Tartışma, Alıştırma ve Uygulama, Gösteri, Sınav, Sözlü Sınav,
5 Eklerin sahip olduğu karşıtlık ilişkilerini düzenler. Anlatım, Alıştırma ve Uygulama, Sınav, Sözlü Sınav,
6 Türk dilinin ek kültürü hakkında değerlendirme yapar. Anlatım, Tartışma, Alıştırma ve Uygulama, Gösterip Yaptırma, Sınav, Sözlü Sınav,
Hafta Ders Konuları Ön Hazırlık
1 Türk dilinin ekleşme bilgisinin içeriği
2 Yardımcı unsur ve asıl unsurun kimliği
3 Asıl unsur (kelime) un karşıtlık düzenini oluşturmadaki rolü
4 Yardımcı unsurun karşıtlık düzenini oluşturmadaki rolü
5 Yardımcı unsur- asıl unsur ilişkisinin ortaya çıkardığı çeşitli sonuçlar
6 Karşıtlık nedir?
7 Kaç çeşit karşıtlık vardır?
8 Yerdaş karşıtlık, yandaş karşıtlık
9 ARA SINAV
10 Hem yerdaş hem yandaş karşıtlık
11 Değişken nitelikte karşıtlıklar
12 Karşıtlıkların oluşturduğu paralelizm
13 Karşıtlık düzenine bağlı olarak beliren morfofonetik-morfofonemik ayrım
14 Karşıtlığı yansıtan çeşitli ekleşme örneklerinin incelenmesi
Kaynaklar
Ders Notu
Ders Kaynakları

Zikri TURAN, Türkçenin Yapım ve Çekim Düzeninde Yer Alan Eklerin Sınıflandırılması Nasıl Olmalıdır?, TDK Bildiriler 2000.
Zikri TURAN, Gösterme Sıfat Fiili, Ahmet Bican Ercilasun Armağanı, Ankara     2008,s.235-244.

Zikri TURAN, Zaman Eki Unsurunun Tayinine Ağızlardan Tanıklar, Türük Dergisi,S.1.,133-144. ,
Zikri TURAN, Türk Dilinin Söz Diziminde Yer Ödünçlemesi, III. Uluslar Arası Dünya Dili Türkçe Sempozyumu, 16-18 Aralık 2010, İzmir.

TURAN ZİKRİ (2014).  Eski Türkçe Döneminde Bir Morfofonetik Karşıtlık Sorunu.  Teke Dergisi.

TURAN ZİKRİ (2015).  Türk Dilinde Sıfatlama Ekleri.  X. Uluslararası Büyük Türk Dili Kurultayı, 1, 616-622. (Tam metin bildiri)(Yayın No:1656118)

Vecihe HATİBOĞLU, Türkçenin Ekleri
Nadir Engin UZUN, Ana Çizgileriyle Evrensel Dilbilgisi ve Türkçe, Multilingual Yay.,İstanbul,2000.
John LYONS, Kuramsal Dilbilime Giriş, Çev.: Ahmet Kocaman, TDK Yay., Ankara, 1953.

Sıra Program Çıktıları Katkı Düzeyi
1 2 3 4 5
1 Türk Edebiyatının yüzlerce yıllık hayat ve fikir akışını; bütün türler (şiir, roman, hikaye, tiyatro v.b.), edebi dönemler ve bunları belirleyen tarihi, siyasi, sosyal, kültürel etmenler, akımlar, topluluklar, hareketler ve edebi olaylar etrafında oluşan toplaşmaları; dönemlerin genel karakterleri ve önemli edebiyatçılarının eserlerini sebepleri ve sonuçlarıyla bir bütün olarak ele alır. X
2 Divan edebiyatı metinlerini, karşılaştırmalı bir yöntemle inceleyerek modern edebiyat yöntemleri ışığında yeni açılımlar sağlar.
3 Dil ile ilgili herhangi bir olguda pratik ve analitik yorum yapar. X
4 Alan ile ilgili geniş bir kaynak bilgisi edinir ve bu kaynağa kendisinin de katkıda bulunabileceği ilmi disiplini kazanır.
5 Türk dünyasıyla sürekli iletişim hâlinde olur ve Çağdaş Türk Lehçelerini analiz eder ve yorumlar. X
6 Türk Edebiyatının yüzyılları aşan dil, edebiyat, sanat ve hayat macerasını, derinlikli inceleme teknikleriyle araştırır.
7 Türk Edebiyatlarının dallanıp budaklandığı ve yayıldığı alanları, bütün yönleriyle, edebi olayları ile ve büyük dil ve edebiyat adamlarının seçkin eserleriyle bir bütün olarak ele alır.
8 Lisans eğitimi boyunca, belli bir donanıma sahip öğrenci, Lisansüstü eğitimde Klâsik ve Modern Edebiyat alanında, alanındaki uzmanlık bilgisini arttırır. X
9 Alanı ile ilgili ileri düzeydeki bir çalışmayı bağımsız olarak yürütür X
10 Türk dünyasıyla sürekli iletişim hâlinde olur, Çağdaş Türk Lehçelerini analiz eder ve yorumlar. X
11 Dil bilgisi ve edebi yönden metin analizi yapma bilgisine sahip olur. X
12
13
14
Değerlendirme Sistemi
Yarıyıl Çalışmaları Katkı Oranı
1. Ara Sınav 70
1. Ödev 30
Toplam 100
1. Yıl İçinin Başarıya 50
1. Final 50
Toplam 100
AKTS - İş Yükü Etkinlik Sayı Süre (Saat) Toplam İş Yükü (Saat)
Ders Süresi (Sınav haftası dahildir: 16x toplam ders saati) 16 3 48
Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi(Ön çalışma, pekiştirme) 16 3 48
Ara Sınav 1 12 12
Kısa Sınav 1 4 4
Ödev 1 6 6
Performans Görevi (Seminer) 1 6 6
Final 1 14 14
Toplam İş Yükü 138
Toplam İş Yükü / 25 (Saat) 5,52
Dersin AKTS Kredisi 6