| Ders Adı | Kodu | Yarıyıl | T+U Saat | Kredi | AKTS |
|---|---|---|---|---|---|
| Çevre Toksikolojisi | CEM 609 | 0 | 3 + 0 | 3 | 6 |
| Ön Koşul Dersleri | |
| Önerilen Seçmeli Dersler | |
| Dersin Dili | Türkçe |
| Dersin Seviyesi | Doktora |
| Dersin Türü | Seçmeli |
| Dersin Koordinatörü | Doç.Dr. FÜSUN BOYSAN |
| Dersi Verenler | Doç.Dr. FÜSUN BOYSAN, |
| Dersin Yardımcıları | |
| Dersin Kategorisi | Diğer |
| Dersin Amacı | Çevre toksikolojisi, fiziksel çevremizde bulunan kimyasalların yazgılarını ve çevre üzerindeki olumsuz etkilerini inceleyen toksikoloji alt dalıdır. Çevre toksikolojisinin uğraşı alanı insan kaynaklı sentetik kimyasallar ve insan aracılığıyla çevreye yayılan kimyasallardır. Bu kimyasallar literatürde çevresel kirletici ya da çevresel kontaminant olarak adlandırılırlar. Çevre toksikolojisinde çevresel kirleticilerin insan sağlığı üzerindeki olumsuz etkileri incelenir. Çevre toksikolojisinin bir alt dalı olarak değerlendirilen ekotoksikoloji alanında ise çevresel kontaminantların ekosistemler, onların bileşenleri olan bitkiler, hayvanlar, tüm yabanıl yaşam ve bu bileşenlerin birbirleri ile etkileşimlerine bağlı olarak ortaya çıkan olumsuz etkiler incelenir. Diğer taraftan insanda etkileri nispeten bilinen kimyasalların (örneğin ilaçlar) çevreye salınması durumunda biyosferde yer alan diğer canlıların karşı karşıya kalabileceği toksikolojik riskler, kısmen de olsa tahmin edilebilir. Bu dersin amacı canlı yaşamını olumsuz yönde etkileyen çevre zehirlerini tanımak, bunların çevrede bulunuş şekillerini öğrenmek ve canlıların bunların etkilerinden korunmasının öğrenilmesini sağlamaktır. |
| Dersin İçeriği | Bu ders ksenobiyotiklerin çevre üzerine toksisitelerini belirleyen faktörleri, hava, su ve toprak kirliliği toksikolojisini, çevre zehirlerinin toksisiteleri ve çevre örneklerinde analizlerini ve kimyasal silahlar ve toksisitelerini içerir. |
| # | Ders Öğrenme Çıktıları | Öğretim Yöntemleri | Ölçme Yöntemleri |
|---|---|---|---|
| 1 | Ksenobiyotiklerin çevre üzerine toksisitelerini belirleyen faktörleri bilir. | Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, Bireysel Çalışma, | Sınav, Ödev, Performans Görevi, |
| 2 | Hava, su ve toprak kirliliğini değerlendirir. | Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, Bireysel Çalışma, | Sınav, Ödev, Performans Görevi, |
| 3 | Çevre zehirlerinin toksikolojik risk değerlendirmelerini yapar. | Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, Bireysel Çalışma, | Sınav, Ödev, Performans Görevi, |
| 4 | Çevre sağlığının korunması ile ilgili yönetmelik ve yasal düzenlemeleri bilir. | Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, Bireysel Çalışma, | Sınav, Ödev, Performans Görevi, |
| 5 | Önemli çevre zehirlerinin çeşitli çevre örneklerinde analiz yöntemlerini öğrenir. | Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, Gösteri, Gösterip Yaptırma, Bireysel Çalışma, Problem Çözme, | Sınav, Ödev, Performans Görevi, |
| 6 | Toksik maddelerin uzaklaştırılması veya zararsızlaştırılması ve korunma yöntemlerini öğrenir. | Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, Bireysel Çalışma, Problem Çözme, | Sınav, Ödev, Performans Görevi, |
| Hafta | Ders Konuları | Ön Hazırlık |
|---|---|---|
| 1 | Giriş ve genel bilgiler | |
| 2 | Ksenobiyotiklerin çevre üzerine toksisitelerini belirleyen faktörler | |
| 3 | Biyodegredasyon ve biyoakümülasyon | |
| 4 | Hava, su ve toprak kirliliği | |
| 5 | Polisiklik aromatik hidrokarbonlar (Kaynakları, çevredeki akıbetleri, çevre ve insan sağlığı üzerine toksik etkileri, toksik etki mekanizmaları, biyolojik izlenmeleri, toksikolojik risk değerlendirmeleri) | |
| 6 | Pestisidler (Kaynakları, çevredeki akıbetleri, çevre ve insan sağlığı üzerine toksik etkileri, toksik etki mekanizmaları, biyolojik izlenmeleri, toksikolojik risk değerlendirmeleri) | |
| 7 | Pestisidler (Kaynakları, çevredeki akıbetleri, çevre ve insan sağlığı üzerine toksik etkileri, toksik etki mekanizmaları, biyolojik izlenmeleri, toksikolojik risk değerlendirmeleri) | |
| 8 | Ağır metaller (Kaynakları, çevredeki akıbetleri, çevre ve insan sağlığı üzerine toksik etkileri, toksik etki mekanizmaları, biyolojik izlenmeleri, toksikolojik risk değerlendirmeleri) | |
| 9 | Ağır metaller (Kaynakları, çevredeki akıbetleri, çevre ve insan sağlığı üzerine toksik etkileri, toksik etki mekanizmaları, biyolojik izlenmeleri, toksikolojik risk değerlendirmeleri) | |
| 10 | Kalıcı organik bileşikler (Kaynakları, çevredeki akıbetleri, çevre ve insan sağlığı üzerine toksik etkileri, toksik etki mekanizmaları, biyolojik izlenmeleri, toksikolojik risk değerlendirmeleri) | |
| 11 | Kalıcı organik bileşikler (Kaynakları, çevredeki akıbetleri, çevre ve insan sağlığı üzerine toksik etkileri, toksik etki mekanizmaları, biyolojik izlenmeleri, toksikolojik risk değerlendirmeleri) | |
| 12 | İyonize radyasyon (Kaynakları, çevredeki akıbetleri, çevre ve insan sağlığı üzerine toksik etkileri, toksik etki mekanizmaları, biyolojik izlenmeleri, toksikolojik risk değerlendirmeleri) | |
| 13 | Kimyasal silahlar (Sınıflandırılmaları, fizikokimyasal özellikleri, toksik etkileri ve toksik etki mekanizmaları, ilk yardım prensipleri ve dekontaminasyon yöntemleri, koruyucu önlemler) | |
| 14 | Çevre sağlığının korunması ile İlgili yönetmelikler ve yasal düzenlemeler |
| Kaynaklar | |
|---|---|
| Ders Notu | |
| Ders Kaynakları | 1- Di Giulio RT and Hinton DE (Ed.). The Toxicology of Fishes. FL, USA: CRC Press, Taylor & Francis Group; 2008. 2- Detection of trace triclocarban in water sample using solid-phase extraction-liquid chromatography with stochastic resonance algorithm. Xie S, Deng H, Xiang B, Xiang S. Environ Sci Technol. 2008 Apr 15;42(8):2988-91. 3- Principles and Methods of Toxicology. (2008). Hayes, A.W. Unites States of America: Informa Healthcare. 4- Ecopharmacology: a new topic of importance in pharmacovigilance. Kümmerer K, Velo G. Drug Saf. 2006;29(5):371-3. 5- Veterinary pharmacovigilance. Part 3. Adverse effects of veterinary medicinal products in animals and on the environment. Woodward KN. J Vet Pharmacol Ther. 2005 Apr;28(2):171-84. Review. 6- A Textbook of Modern Toxicology. (2004). Hodgson, E. Unites States of America: John Wiley & Sons, Inc. 7- Toxicological Chemistry and Biochemistry. (2003). Manahan, S.E. United States of America: CRC Press. 8- Environmental Toxicoloy. (2002). Wright, D.A., Welbourn, P. United Kingdom: Cambridge University Press. 9- Goldfrank´s Toxicologic Emergencies. (2002). Flomenbaum, N.E., Howland, M.A., Goldfrank, L.R., Lewin, N.A., Hoffman, R.S., Nelson, L.S. Unites States of America: McGraw-Hill Companies. 10- Toksikoloji. (2001). İsmet Dökmeci. İstanbul: Nobel Tıp Kitabevleri. Casarett and Doull´s Toxicology. (2001). Klaassen, C.D. Unites States of America: McGraw-Hill Companies. 11- Environmental Toxicology and Chemistry. (1998). Crosby, D.G. United States of America: Oxford University Press. |
| Sıra | Program Çıktıları | Katkı Düzeyi | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | |||
| 1 | Mühendislik alanında bilimsel araştırma yaparak bilgiye genişlemesine ve derinlemesine ulaşabilme, bilgiyi değerlendirme, yorumlama ve uygulama becerisi | X | |||||
| 2 | Sınırlı ya da eksik verileri kullanarak bilimsel yöntemlerle bilgiyi tamamlayabilme ve uygulama becerisi; değişik disiplinlere ait bilgileri bütünleştirebilme becerisi | X | |||||
| 3 | Mühendislik problemlerini kurgulayabilme, çözmek için yöntem geliştirme ve çözümlerde yenilikçi yöntemler uygulama becerisi | ||||||
| 4 | Yeni ve orijinal fikir ve yöntemler geliştirme becerisi; sistem, parça veya süreç tasarımlarında yenilikçi çözümler geliştirebilme becerisi | ||||||
| 5 | Mühendislikte uygulanan modern teknik ve yöntemler ile bunların sınırları hakkında kapsamlı bilgi | X | |||||
| 6 | Analitik, modelleme ve deneysel esaslı araştırmaları tasarlama ve uygulama becerisi; bu süreçte karşılaşılan karmaşık durumları analiz etme ve yorumlama becerisi | X | |||||
| 7 | Gereksinim duyulan bilgi ve verileri tanımlama, bunlara ulaşma ve değerlendirmede ileri düzeyde beceri | X | |||||
| 8 | Çok disiplinli takımlarda liderlik yapma, karmaşık durumlarda çözüm yaklaşımları geliştirebilme ve sorumluluk alma becerisi | X | |||||
| 9 | Çalışmalarının süreç ve sonuçlarını, o alandaki veya dışındaki ulusal ve uluslar arası ortamlarda sistematik ve açık bir şekilde yazılı ya da sözlü olarak aktarabilme becerisi | X | |||||
| 10 | Verilerin toplanması, yorumlanması, duyurulması aşamalarında ve mesleki tüm etkinliklerde toplumsal, bilimsel ve etik değerleri gözetme yeterliliği | X | |||||
| 11 | Mesleğinin yeni ve gelişmekte olan uygulamaları hakkında farkındalık; gerektiğinde bunları inceleme ve öğrenebilme becerisi | X | |||||
| 12 | Mühendislik uygulamalarının sosyal ve çevresel boyutlarını anlama ve sosyal çevreye uyum becerisi | X | |||||
| Değerlendirme Sistemi | |
|---|---|
| Yarıyıl Çalışmaları | Katkı Oranı |
| 1. Ödev | 25 |
| 2. Ödev | 25 |
| 3. Ödev | 25 |
| 4. Ödev | 25 |
| Toplam | 100 |
| 1. Yıl İçinin Başarıya | 50 |
| 1. Final | 50 |
| Toplam | 100 |
| AKTS - İş Yükü Etkinlik | Sayı | Süre (Saat) | Toplam İş Yükü (Saat) |
|---|---|---|---|
| Ders Süresi (Sınav haftası dahildir: 16x toplam ders saati) | 16 | 3 | 48 |
| Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi(Ön çalışma, pekiştirme) | 16 | 3 | 48 |
| Ödev | 1 | 20 | 20 |
| Performans Görevi (Seminer) | 1 | 15 | 15 |
| Final | 1 | 10 | 10 |
| Toplam İş Yükü | 141 | ||
| Toplam İş Yükü / 25 (Saat) | 5,64 | ||
| Dersin AKTS Kredisi | 6 | ||