Ders Adı | Kodu | Yarıyıl | T+U Saat | Kredi | AKTS |
---|---|---|---|---|---|
Organoloji | TBB 423 | 7 | 2 + 2 | 3 | 5 |
Ön Koşul Dersleri | |
Önerilen Seçmeli Dersler | |
Dersin Dili | Türkçe |
Dersin Seviyesi | Lisans |
Dersin Türü | Seçmeli |
Dersin Koordinatörü | Öğr.Gör. EMEL DEMİRGEN |
Dersi Verenler | |
Dersin Yardımcıları | |
Dersin Kategorisi | Diğer |
Dersin Amacı | Organolojinin bir bilim dalı olarak ortaya çıkışını XVII. yüzyıl itibariyle ele almak mümkündür. Ancak Türkiye’de yapılan çalışmaların Avrupa’daki organoloji çalışmalarından çok farklı bir seyir izlediği görülmektedir. Nitekim Türkiye’de cumhuriyetin ilk yıllarında yapılan araştırmaları incelediğimizde çalgıları ele almak amacıyla yazılmış çalışmaların sayısının çok az olduğunu, bu dönem literatürüne girmiş çalışmaların genellikle konservatuvar ve radyo gibi kurumlar tarafından gerçekleştirilen derleme çalışmaları sonucunda kaleme alındığını görmekteyiz. Bunlar her ne kadar çalgıları tanıtmak amacıyla yazılmasalar da çalgılar hakkında bilgi veren ilk çalışmalardır. Bunun yanı sıra Türk müziği alanında eğitim veren bir konservatuvarın kurulmasıyla Türk müziği ve çalgıları konusunda akademik çalışmalar yapılmaya başlamıştır. Dolayısıyla Türkiye’de organoloji çalışmalarının ilk bölümünü resmî kurumlar tarafından düzenlenen derleme çalışmaları, ikinci bölümünü ise İstanbul’da Türk Mûsikîsi Devlet Konservatuvarı’nın kurulmasıyla başlayan organoloji çalışmaları olarak tasnif etmek mümkündür |
Dersin İçeriği | Türk müziği tarihi literatürünü incelediğimizde organolojiye kaynak teşkil edebilecek çeşitli eserlerin kaleme alındığı görülmektedir. Bu eserlerin büyük bir kısmı, günümüzde ve geçmişte çalınan çalgıların tarihi, morfolojik özellikleri ve yapımında kullanılan malzemeler hakkında bilgi sahibi olmamızı sağlamaktadır. Nitekim Türk müziği tarihinin birinci derecede kaynağı olma özelliğini taşıyan edvarlar yukarıda sözünü ettiğimiz eserlere örnek teşkil etmektedir. Özellikle edvarlar içerisinde eserin yazıldığı dönemde veya bu döneme yakın yüzyıllarda çalınan çalgılar hakkında verilen bilgilere rastlanılabileceği gibi, Türk müziğinde kullanılan perdeler anlatılırken çalgılardan istifade edilmesi, eserin yazıldığı yüzyılda rağbet gören çalgıları tespit etmemizi de mümkün kılmaktadır. Bunların yanı sıra bu eserlerden çalgıların sınıflandırılmasına dair bilgi edinmek de mümkündür. Ancak bu bilgiler Türk müzik tarihi açısından ilk organolojik bilgiler olma özelliği taşısalar da günümüz bilimsel anlayışını yansıtmazlar. Nitekim Türkiye’de müzik üzerine yapılan akademik çalışmalar, XIX. yüzyıl sonu XX. yüzyıl başlarında kaleme alınmıştır.1 Cumhuriyetin ilanından önce başlayan bu çalışmalarda Rauf Yekta Bey ve H. Sadeddin Arel’in çalgılara değindiği görülmektedir. Ancak XIX. yüzyıl başlarında temelleri atılan ilm-i ahvâl-i akvâm yani etnografya çalışmalarının başlaması, cumhuriyetin ilanından sonra çalgılar üzerine yapılan çalışmaların gözle görünebilir derecede artışına neden olacaktır. |
# | Ders Öğrenme Çıktıları | Öğretim Yöntemleri | Ölçme Yöntemleri |
---|---|---|---|
1 | Müziğin organı sayılan çalgıları inceler | Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, Alıştırma ve Uygulama, | Ödev, Proje / Tasarım, |
2 | Tüm müzik aletlerinin türlerini, yapım biçimlerini ve değişimlerini inceler. | Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, Alıştırma ve Uygulama, | Ödev, Proje / Tasarım, Performans Görevi, |
3 | Akustik incelemeler konusunda bilgi sahibi olur. | Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, Alıştırma ve Uygulama, | Sözlü Sınav, Ödev, Performans Görevi, |
4 | Dünya üzerindeki çalgılardan örnekler seçip farklılıkları karşılaştırır. | Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, Alıştırma ve Uygulama, | Ödev, Performans Görevi, |
5 | Çalgıların sınıflandırılmasını yapar. | Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, Alıştırma ve Uygulama, | Ödev, Proje / Tasarım, Performans Görevi, |
Hafta | Ders Konuları | Ön Hazırlık |
---|---|---|
1 | Çalgı nedir? sorusunun açıklanması | Kaynaklarda verilen bilgiler üzerine incelemek |
2 | Organolojinin tanımı ve kapsamı | Araştırma ve İnceleme konuları belirlemek |
3 | Çeşitli çalgı sınıflandırma sistemlerinin incelenmesi | Kaynaklardaki veriler ve diğer veriler üzerinde inceleme |
4 | Batı müziğinde kullanılan çalgıların sınıflandırılması | Çalgı sınıflamalarını gözden geçirme |
5 | Yaylı çalgılar ile ilgili genel bilgi | Yaygı çalgılar için sınıflama örnekleri yazma |
6 | Tarihsel gelişim içerisinde yaylı çalgılar | Kaynaklar üzerine araştırma |
7 | Yaylı çalgılarda keman ve viyolanın fiziksel ve akustik özellikleri | Akustik çalışmaları inceleme |
8 | Yaylı çalgılarda viyolonsel ve kontrabasın fiziksel ve akustik özellikleri | Akustik çalışmaları inceleme |
9 | Üflemeli çalgılar ile ilgili genel bilgiler | Üfleme çalgılar örnek sınıflama yapma ve tartışma |
10 | Tarihsel gelişim içerisinde üflemeli çalgılar | Genel değerlendirme |
11 | Tahta üflemeli çalgıların fiziksel ve akustik özellikleri | Tahta üfleme çalgılar örnek sınıflama yapma ve tartışma |
12 | Bakır üflemeli çalgıların fiziksel ve akustik özellikleri | Bakır üfleme çalgılar örnek sınıflama yapma ve tartışma |
13 | Genel Tekrar | Genel değerlendirme |
14 | Performans Uygulama Hazırlığı | Performans Uygulama örnek çalışması |
Kaynaklar | |
---|---|
Ders Notu | |
Ders Kaynakları | Abdullah Arseven, Çalgı Bakımı ve Onarımı, CHP Yayınları, Ankara 1946
Sue Carole DeVale, “Organizing Organology”, Selected Reports In Ethnomusicology, Issues in Organology, Ethnomusicology Publications, Los Angeles 1990, sy. VIII, s. 1-34
.Sadi Yaver Ataman, Anadolu Halk Sazları, Yerli Müzikçiler ve Halk Mûsikî Karakterleri, Bürhaneddin Matbaası, İstanbul 1938
|
Sıra | Program Çıktıları | Katkı Düzeyi | |||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | 2 | 3 | 4 | 5 | |||
1 | Müziği tüm yönleriyle araştırarak öğrenir, bilgi ve senteze varır, çağın gerektirdiği bakış açısıyla çevresini ve dünyayı algılayabilecek eleştirel bir bakış açısı oluşturur. | X | |||||
2 | Kendisini sürekli olarak değişim ve gelişim içinde yeniler, sorgular, yeni bilgi ve metotları analiz eder. Diğer disiplinlerle ilgili olarak da çalışır ve bağlarını kurar. | X | |||||
3 | Müzik sanatını, eğitim, estetik, tarih gibi birçok boyutta ele alır, inceler, sonuçlara varır. | X | |||||
4 | Nota yazımı, müzik teknolojileri konularında yenilikleri takip eder. Geleneksel müziğin ve günümüz müziğinin geleceğe taşınmasında teknolojik imkânlar kullanma becerisine sahiptir. | X | |||||
5 | Milli kültürün çok önemli bir öğesi olan müzik kültürünü tarihi perspektifte analiz eder ve geleceğe taşır. | X | |||||
6 | Müzik biliminin karakteristiklerini uzman ya da uzman olmayan dinleyici gruplarına, alanıyla ilgili konularda halkla ilişkilerin etkin iletişim tekniklerini kullanarak aktarma becerisine sahiptir. | X | |||||
7 | Geleneksel müziğin ve günümüz müziğinin geleceğe taşınmasında teknolojik imkânlar kullanma becerisine sahiptir | X | |||||
8 | Bilimsel bilgilere dayanarak popüler kültürü analiz ederek, popüler kültürün oluşturduğu sanatı eleştirel bir bakış açısıyla ele alma becerisine sahiptir. | X | |||||
9 | Alanı ile ilgli yabancı kaynakları izleyebilecek ve meslektaşları ile iletişim kurabilecek düzeyde yabancı dil bilgisine sahiptir (European Language Portfolio Scale, Level B1). | X | |||||
10 | Batı müziği nazariyatı ve solfeji yanında, Türk müziği nazariyatı ve solfeji, tarihi, edebiyatı, enstrüman bilgisiyle destekleyerek donatır. Kendi milli müziğini kavrama ve geleceğe aktarmanın yanında, Avrupa ve dünya müziğini inceleyecek, kıyas yapabilecek bir düzeyde bilimsel bilgi verir. | X | |||||
11 | Alanının gerektirdiği en az Avrupa Bilgisayar Kullanma Lisansı İleri Düzeyinde bilgisayar yazılımı ile birlikte bilişim ve iletişim teknolojilerini kullanır. | X | |||||
12 | Müzik biliminin konularını sorgulayıcı, analiz edici, sentezleyici metod ve teknikleri verir. | X | |||||
13 | Müzik biliminin alanına giren bilimsel verilerin toplanması, yorumlanması ve duyurulması aşamalarında, toplumsal, bilimsel ve etik değerleri verir. | X | |||||
14 | X |
Değerlendirme Sistemi | |
---|---|
Yarıyıl Çalışmaları | Katkı Oranı |
1. Ara Sınav | 50 |
1. Kısa Sınav | 10 |
1. Ödev | 20 |
1. Performans Görevi (Uygulama) | 20 |
Toplam | 100 |
1. Final | 40 |
1. Yıl İçinin Başarıya | 60 |
Toplam | 100 |
AKTS - İş Yükü Etkinlik | Sayı | Süre (Saat) | Toplam İş Yükü (Saat) |
---|---|---|---|
Ders Süresi (Sınav haftası dahildir: 16x toplam ders saati) | 16 | 2 | 32 |
Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi(Ön çalışma, pekiştirme) | 16 | 2 | 32 |
Ara Sınav | 1 | 10 | 10 |
Kısa Sınav | 1 | 10 | 10 |
Ödev | 1 | 10 | 10 |
Performans Görevi (Uygulama) | 1 | 10 | 10 |
Final | 1 | 15 | 15 |
Toplam İş Yükü | 119 | ||
Toplam İş Yükü / 25 (Saat) | 4,76 | ||
Dersin AKTS Kredisi | 5 |