| Ders Adı | Kodu | Yarıyıl | T+U Saat | Kredi | AKTS |
|---|---|---|---|---|---|
| Edebiyat Bilgi ve Teorileri | TDE 352 | 6 | 4 + 0 | 4 | 6 |
| Ön Koşul Dersleri | |
| Önerilen Seçmeli Dersler | |
| Dersin Dili | Türkçe |
| Dersin Seviyesi | Lisans |
| Dersin Türü | Zorunlu |
| Dersin Koordinatörü | Dr.Öğr.Üyesi SAMET ÇAKMAKER |
| Dersi Verenler | Dr.Öğr.Üyesi ARZU YILDIRIM, Öğr.Gör.Dr. SERHAT DEMİREL, |
| Dersin Yardımcıları | Arş. Gör. Büşra Ay, Arş. Gör Melike Kılıç |
| Dersin Kategorisi | Diğer |
| Dersin Amacı | Edebiyat kelimesinin kökeni, semantik serüveni, Türkçede aldığı anlamlar, edebiyatın işlevi, edebiyatın çağrışımları, edebî metnin tanımı, edebiyatın diğer bilimlerle ilişkisi, edebî eserin tanımı, belâgat, fesâhat, meânî, beyân ve bedî gibi temel kavramlar hakkında ana hatlarıyla bilgi verilmesi. Bilhassa beyân ve bedî kapsamındaki belli başlı sanatlara ilişkin bilgilerin uygulamalı olarak gösterilmek suretiyle pekiştirilmesi ve bu sanatların günümüz iletişim dünyasında da etkin bir şekilde kullanıldığına dikkat çekilmesi. Edebiyatın kavramsal çerçevede ele alınması. Edebiyat teorilerinin tanınması. Çağdaş edebiyat teorilerinin metinler üzerinden görülmesi. |
| Dersin İçeriği | Edebiyat kelimesinin Türkçede aldığı anlamlar ve belli başlı edebiyat anlayışları üzerinde durulması. Belâgat, fesâhat, meânî, beyân ve bedî hakkında kavramsal arkalplan verilmesi. Belli başlı Osmanlı belâgat eserleri ve içerikleri hakkında bilgi verme, edebî sanatlar hakkında bilgi verilerek uygulamalı örneklerden hareketle vezin bulma ve günümüz Türkçesiyle nesre çeviri ilavesiyle çeşitli çalışmalar yapılması. Edebî sanatların şiiri nasıl zenginleştirdiğine dikkat çekilmesi. Basit düzeyde belâgat örnekli nesirler okunması. Başlıca edebiyat teorileri hakkında bilgi verilmesi. Edebiyat teorilerinin metinlerden hareketle uygulamalı olarak öğretilmesi. |
| # | Ders Öğrenme Çıktıları | Öğretim Yöntemleri | Ölçme Yöntemleri |
|---|---|---|---|
| 1 | Edebiyat kelimesinin Türkçede aldığı anlamları sıralar. | Anlatım, Soru-Cevap, Alıştırma ve Uygulama, | Sınav, Ödev, |
| 2 | Belli başlı edebiyat anlayışlarını açıklar. | Anlatım, Soru-Cevap, Alıştırma ve Uygulama, | Sınav, Ödev, |
| 3 | Belâgat, fesâhat, meânî, beyân ve bedî kavramlarını yorumlar. | Anlatım, Soru-Cevap, Alıştırma ve Uygulama, | Sınav, Ödev, |
| 4 | Belli başlı edebi sanatlarla ilgili örnekler verir. | Anlatım, Soru-Cevap, Alıştırma ve Uygulama, | Sınav, Ödev, |
| 5 | Beli başlı edebi sanatları analiz eder. | Anlatım, Soru-Cevap, Alıştırma ve Uygulama, | Sınav, Ödev, |
| 6 | Edebi sanatların günümüzde bilhassa yazılı ve görsel medyadaki kullanımını değerlendirir. | Anlatım, Soru-Cevap, Alıştırma ve Uygulama, | Sınav, Ödev, |
| 7 | Belli başlı edebiyat teorilerini tanır. | Anlatım, Soru-Cevap, Alıştırma ve Uygulama, Beyin Fırtınası, | Sınav, Ödev, |
| 8 | Metinlerden hareketle edebiyat teorilerini değerlendirir. | Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, Alıştırma ve Uygulama, | Sınav, Ödev, |
| Hafta | Ders Konuları | Ön Hazırlık |
|---|---|---|
| 1 | Edebiyat kelimesinin tanımı. "Edeb" kelimesi ve bu kelimeden türeyen kelimeler. "Edebiyat" kelimesine dair çeşitli görüşler. | Yahya Kemal Beyatlı’nın Edebiyata Dair adlı eserinin okunması. |
| 2 | Edebiyatın dalları: Belâgat, fesâhat, maâni, beyân ve bedî kavramlarının tanım ve özellikleri | Kaya Bilgegil'in Edebiyat Bilgi ve Teorileri adlı kitabındaki ilgili yerlerin okunması. |
| 3 | Fesâhat: Fesahati bozan haller: Tenâfür, Garâbet, Ta'kîd, Kıyâsa muhalefet. | Kaya Bilgegil'in Edebiyat Bilgi ve Teorileri adlı kitabındaki ilgili yerlerin okunması. |
| 4 | Maânî: Yükleme (isnâd) ve çeşitleri. Özne, Yüklem ve Nesne. Özne ve Yüklem Yapıları. Cümlede özne ve yüklem uyumu. | Kaya Bilgegil'in Edebiyat Bilgi ve Teorileri adlı kitabındaki ilgili yerlerin okunması. |
| 5 | Maânî: Özne ve Yüklem Yapıları. Cümlede özne ve yüklem uyumu. Sözü oluşturan unsurlar. Söz dizimi uygulamalarından Kasr, Vasl, Fasl, Îcâz ve İtnâb. | Kaya Bilgegil'in Edebiyat Bilgi ve Teorileri adlı kitabındaki ilgili yerlerin okunması. |
| 6 | Bedî: Mecaz, Teşbîh ve İstiâre. Manaya bağlı sanatlar. Klasik Türk Edebiyatı ve Modern Türk Edebiyatı'ndan örnekler. | Kaya Bilgegil'in Edebiyat Bilgi ve Teorileri adlı kitabındaki ilgili yerlerin okunması. |
| 7 | Bedî: Kinaye ve Galat. Lafza bağlı sanatlar. Klasik Türk Edebiyatı ve Modern Türk Edebiyatı'ndan örnekler. | Kaya Bilgegil'in Edebiyat Bilgi ve Teorileri adlı kitabındaki ilgili yerlerin okunması. |
| 8 | Reklam ve müzik sektöründe kullanılan belli başlı edebi sanat örnekleri. | Reklamlarda edebî sanat kullanımına dikkat edilecek. Bu tip örnekler not edilecek. |
| 9 | ARA SINAV | |
| 10 | Kuram ve Yöntem Üzerine, Yansıtma Kuramı ve Eleştiri. | Berna Moran'ın Edebiyat Kuramları ve Eleştiri adlı kitabındaki ilgili yerlerin okunması. |
| 11 | Yeni Eleştiri, Biçimcilik, Yapısalcılık- Yapısökümcülük | Berna Moran'ın Edebiyat Kuramları ve Eleştiri adlı kitabındaki ilgili yerlerin okunması. |
| 12 | Okur Merkezli Kuramlar; Duygusal Etki Kuramı, Alımlama Estetiği | Terry Eagleton'un Edebiyat Kuramı adlı kitabındaki ilgili yerlerin okunması. René Wellek'in Edebiyat Teorisi adlı kitabındaki ilgili yerlerin okunması. |
| 13 | Anlatma esasına bağlı kuramlar. Sanatçıyı merkeze alan eleştiri: Psikanaliz ve Eleştiri. | Oğuz Cebeci'nin Psikanalitik Edebiyat Kuramı adlı kitabındaki ilgili yerlerin okunması. |
| 14 | Metinlerarası Yaklaşımlar, Estetik Yargılar, Postmodernizm. | Niall Lucy'nin Postmodern Edebiyat Kuramı adlı kitabındaki ilgili yerlerin okunması. |
| Kaynaklar | |
|---|---|
| Ders Notu | |
| Ders Kaynakları | Prof. Dr. M. Kaya Bilgegil, Edebiyat Bilgi ve Teorileri-Belâgat (Enderun Yayınları, İstanbul); Prof. Dr. Yekta Saraç, Klasik Edebiyat Bilgisi-Belâgat, Gökkubbe Yay., İstanbul; Yahya Kemâl, Edebiyata Dair, Ötüken Yay., İstanbul; Yrd. Doç. Dr. Mustafa Ayyıldız-Hamdi Birgören, Edebiyat Bilgi ve Teorileri (Akçağ Yayınları, Ankara); Rene Welleck-Austin Warren, Edebiyat Biliminin Temelleri, Dergâh Yay., İstanbul: Vildan S. Coşkun, “Edeb der Edebiyat”, DEM, Yıl 1, sayı 4, s. 24-29; İsmet Emre, Edebiyat Bilimi, Anı Yay, s. 65-77; 171-187; İsmail Çetişli, Edebiyat Sanatı ve Bilimi, Akçağ 2011; Bekir Çınar, Leman Karahan, “Reklam Dilinde Kullanılan Edebî Sanatlar”, Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 4/8 Fall 2009 891-916. Berna Moran, Edebiyat Kuramları ve Eleştiri, René Wellek, Edebiyat Teorisi, Tahsin Yücel, Yapısalcılık, Georg Lukacs, Estetik, I,II, III, Terry Eagleton, Edebiyat Kuramı, Roland Barthes, Yazının Sıfır Derecesi, Niall Lucy, Postmodern Edebiyat Kuramı, Oğuz Cebeci, Psikanalitik Edebiyat Kuramı. |
| Sıra | Program Çıktıları | Katkı Düzeyi | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | |||
| 1 | Türkçeyi doğru, güzel ve anlaşılır bir şekilde kullanma becerisine ulaşır. | X | |||||
| 2 | Atatürk İlkeleri ve inkılapları konusunda bilgi edinir. | ||||||
| 3 | Türk Dili ve Edebiyatı alanında yapılmış güncel araştırmaları takip edebilecek düzeyde yabancı dil bilgisi kazanmayı amaç edinir. | ||||||
| 4 | Türk dilini ses bilgisi, şekil bilgisi, söz dizimi ve anlam bilgisi bakımından inceler. | X | |||||
| 5 | Türk Dili ve Edebiyatının metinlerini başlangıcından günümüze kadar edebi olarak ve dil bilgisi açısından değerlendirebilir. | ||||||
| 6 | Türk Dili ve Edebiyatı alanında yazılmış temel eserleri tanır; Türk dilinin tarihi gelişimini temsil eden örnek metinleri okur ve çeviri yazıya aktarır. | ||||||
| 7 | Çağdaş ve klasik edebiyat bilgi ve teorilerini, belirli akımlar ve kuramlar çerçevesinde değerlendirir, edebiyat ve dil bilimi açısından eleştiri yapar. | X | |||||
| 8 | Edebi dönemler (klasik veya çağdaş), edebi akımlar ve şahsiyetler üzerinde, mesleki sorumluluk bilinciyle bilimsel, edebi , disiplinler arası araştırmalar yapar. | X | |||||
| 9 | Lehçe, şive ve ağız bilgisinin içeriğini anlar; Türkiye Türkçesinin ağızlarına ait metinleri inceler. | ||||||
| 10 | Gerekli metot, yöntem ve teknikleri öğrenerek halk bilimi alanında araştırma ve derleme yapabilir | ||||||
| 11 | Türk Dili ve Edebiyatı alanında akademik düzeyde araştırma ve çalışma yapabilmenin temel bilgi ve becerilerine sahip olur. | X | |||||
| 12 | Türk Dili ve Edebiyatı Programında edindiği bilgi ve teorileri; eğitim-öğretim, araştırma ve kamusal hizmet alanlarında kullanır ve uygular. | ||||||
| 13 | Yaşam boyu öğrenmenin gerekliliği bilincini ve bunu gerçekleştirmeye dönük becerileri edinir. | ||||||
| 14 | Türk Dili ve Edebiyatı alanında mesleki sorumluluk ve ahlaki değerleri gözetir. | X | |||||
| # | Ders Öğrenme Çıktılarının Program Çıktılarına Katkısı | PÇ 1 | PÇ 2 | PÇ 3 | PÇ 4 | PÇ 5 | PÇ 6 | PÇ 7 | PÇ 8 | PÇ 9 | PÇ 10 | PÇ 11 | PÇ 12 | PÇ 13 | PÇ 14 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Edebiyat kelimesinin Türkçede aldığı anlamları sıralar. | ||||||||||||||
| 2 | Belli başlı edebiyat anlayışlarını açıklar. | ||||||||||||||
| 3 | Belâgat, fesâhat, meânî, beyân ve bedî kavramlarını yorumlar. | ||||||||||||||
| 4 | Belli başlı edebi sanatlarla ilgili örnekler verir. | ||||||||||||||
| 5 | Beli başlı edebi sanatları analiz eder. | ||||||||||||||
| 6 | Edebi sanatların günümüzde bilhassa yazılı ve görsel medyadaki kullanımını değerlendirir. | ||||||||||||||
| 7 | Belli başlı edebiyat teorilerini tanır. | ||||||||||||||
| 8 | Metinlerden hareketle edebiyat teorilerini değerlendirir. |
| Değerlendirme Sistemi | |
|---|---|
| Yarıyıl Çalışmaları | Katkı Oranı |
| 1. Ödev | 100 |
| Toplam | 100 |
| 1. Yıl İçinin Başarıya | 40 |
| 5. Final | 60 |
| Toplam | 100 |
| AKTS - İş Yükü Etkinlik | Sayı | Süre (Saat) | Toplam İş Yükü (Saat) |
|---|---|---|---|
| Ders Süresi (Sınav haftası dahildir: 16x toplam ders saati) | 16 | 4 | 64 |
| Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi(Ön çalışma, pekiştirme) | 16 | 2 | 32 |
| Ara Sınav | 1 | 3 | 3 |
| Performans Görevi (Laboratuvar) | 1 | 10 | 10 |
| Toplam İş Yükü | 109 | ||
| Toplam İş Yükü / 25 (Saat) | 4,36 | ||
| dersAKTSKredisi | 6 | ||