| Ders Adı | Kodu | Yarıyıl | T+U Saat | Kredi | AKTS |
|---|---|---|---|---|---|
| Türk Dilinde Tabakalaşma | TDE 390 | 6 | 3 + 0 | 3 | 5 |
| Ön Koşul Dersleri | |
| Önerilen Seçmeli Dersler | |
| Dersin Dili | Türkçe |
| Dersin Seviyesi | Lisans |
| Dersin Türü | Seçmeli |
| Dersin Koordinatörü | Prof.Dr. ZİKRİ TURAN |
| Dersi Verenler | Prof.Dr. ZİKRİ TURAN, |
| Dersin Yardımcıları | Arş. Gör. Esra KİRİK, Arş. Gör. Bahri KUŞ |
| Dersin Kategorisi | Diğer |
| Dersin Amacı | Tarihi dönemlerdeki etkileşmelerden dolayı meydana gelen oluşumlar sonunda muhtelif Türk lehçe, şive veya ağızlarına ait özelliklerin aynı lehçe, şive veya şivede toplanmasının örneklerini tanıtmak, meydana gelen ses ve şekil tabakalaşmalarının etkileşim süreçlerini ayırabilmenin yollarını göstermek, bunun dil araştırmalarındaki önemini kavratmak. |
| Dersin İçeriği | Gerek tarihi, gerek günümüz Türk lehçe, şive ve ağızlarının bir ağızda toplanmış örnekleri, aynı diyalekt içinde farklı dönemlerde meydana gelen değişmelerin izleri; aynı ağız özelliğinin farklı diyalektlerde görülen örnekleri. |
| # | Ders Öğrenme Çıktıları | Öğretim Yöntemleri | Ölçme Yöntemleri |
|---|---|---|---|
| 1 | Tabakalaşmanın tanımı, konusu ve Türk dili için önemini anlatır. | Anlatım, Soru-Cevap, | Sözlü Sınav, |
| 2 | Tabakalaşmayla ilgili olan tabakalanma arasındaki ilişkiyi belirler, tabakalanmayı anlatır. | Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, Beyin Fırtınası, | Sınav, |
| 3 | Tabakalaşma türlerini örnekler ve herhangi bir tabakalaşma örneğinin hangi gruba ait olduğunu gösterir. | Alıştırma ve Uygulama, Gösterip Yaptırma, Beyin Fırtınası, Anlatım, | Sınav, Sözlü Sınav, |
| 4 | Tabakalaşma örneklerini birbirleriyle karşılaştırır, aralarındaki farkları ayırt eder. | Anlatım, Alıştırma ve Uygulama, Gösterip Yaptırma, Örnek Olay, | Sınav, Ödev, |
| 5 | Çeşitli tabakalaşma örneklerini düzenler. | Anlatım, Alıştırma ve Uygulama, Beyin Fırtınası, | Sözlü Sınav, |
| 6 | Türk dilinin çeşitli şivelerinde görülen tabakalaşma örneklerini değerlendirir ve hakkında hüküm verir. | Anlatım, Alıştırma ve Uygulama, Gösterip Yaptırma, | Sınav, Performans Görevi, |
| Hafta | Ders Konuları | Ön Hazırlık |
|---|---|---|
| 1 | Dilde tabaka nedir, tabakalaşma nedir? | Tabakalaşma ile ilgili hazırlanmış kaynakları araştırmak. |
| 2 | Tabakalaşma ve öteki süreç olan Tabakalanma. Türk dili tarihinin belli başlı tabakalaşma ve tabakalanma safhaları | Türk dilinin tarihi şivelerinin ses ve şekil bilgisi hususiyetleri bakımından geriye dönük tekrar yapmış olmak. |
| 3 | Tabakalaşma türleri | Tabaka teriminin ne olduğuna dair tekrar yapmış olmak. |
| 4 | Seslerde ve ses değişmelerinde görülen tabakalaşmalar | Geriye dönük ses bilgisi ve ekleşme bilgisi tekrarı yapmak. |
| 5 | Eklerde görülen tabakalaşmalar | Geriye dönük ses bilgisi ve ekleşme bilgisi tekrarı yapmak. |
| 6 | Kelimelerde görülen tabakalaşmalar | Geriye dönük ses bilgisi ve ekleşme bilgisi tekrarı yapmak. |
| 7 | Anlam tabakalaşmaları | Türk dilinin söz varlığına dair yapılmış kaynakları incelemek. |
| 8 | Deyimler ve formel sözlerde tabakalaşma ve tabakalanmalar | Türk dilinin söz varlığına dair yapılmış kaynakları incelemek. |
| 9 | ARASINAV | Genel konu tekrarı yapmış olmak. |
| 10 | İç ödünçleme ve dış ödünçlemelerle meydana tabakalaşmalar | Ödünçleme kavramı hakkında ön bilgi edinmiş olmak. |
| 11 | Alıntılarla meydana gelen tabakalaşmalar | Alıntı kavramı hakkında ön bilgi edinmiş olmak. |
| 12 | Tabakalaşmanın derinliği ya da çoklu tabakalaşma | Ders notlarını tekrar etmiş olmak. |
| 13 | Tabakalaşmanın sınırları | Ders notlarını tekrar etmiş olmak. |
| 14 | Karşılaştırmalı tabakalaşma örnekleri | Ders notlarını tekrar etmiş olmak. |
| Kaynaklar | |
|---|---|
| Ders Notu | |
| Ders Kaynakları | TİETZE,Andreas; Anadolu Türkçesinin Tabakalaşması, VIII. Türk dili kurultayı, Bilimsel Bildiriler 1957, s. 73-74. TURAN,Zikri; Türk Kelimesinin Aslı, 5. Uluslar Arası Türk Dili Kurultayı Bildirileri, Ankara 2004, s.2953-2972. TURAN, Zikri; Gösterme Sıfat Fiili, A.B.Ercilasun Arm., Ankara 2008, s.235- 244. TURAN, Zikri; Eski Türkçe Döneminde Bir Morfofonetik Karşıtlık Sorunu, TEKE Dergisi, S. 1, 2012 |
| Sıra | Program Çıktıları | Katkı Düzeyi | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | |||
| 1 | Türkçeyi doğru, güzel ve anlaşılır bir şekilde kullanma becerisine ulaşır. | X | |||||
| 2 | Atatürk İlkeleri ve inkılapları konusunda bilgi edinir. | ||||||
| 3 | Türk Dili ve Edebiyatı alanında yapılmış güncel araştırmaları takip edebilecek düzeyde yabancı dil bilgisi kazanmayı amaç edinir. | ||||||
| 4 | Türk dilini ses bilgisi, şekil bilgisi, söz dizimi ve anlam bilgisi bakımından inceler. | X | |||||
| 5 | Türk Dili ve Edebiyatının metinlerini başlangıcından günümüze kadar edebi olarak ve dil bilgisi açısından değerlendirebilir. | X | |||||
| 6 | Türk Dili ve Edebiyatı alanında yazılmış temel eserleri tanır; Türk dilinin tarihi gelişimini temsil eden örnek metinleri okur ve çeviri yazıya aktarır. | ||||||
| 7 | Çağdaş ve klasik edebiyat bilgi ve teorilerini, belirli akımlar ve kuramlar çerçevesinde değerlendirir, edebiyat ve dil bilimi açısından eleştiri yapar. | ||||||
| 8 | Edebi dönemler (klasik veya çağdaş), edebi akımlar ve şahsiyetler üzerinde, mesleki sorumluluk bilinciyle bilimsel, edebi , disiplinler arası araştırmalar yapar. | ||||||
| 9 | Lehçe, şive ve ağız bilgisinin içeriğini anlar; Türkiye Türkçesinin ağızlarına ait metinleri inceler. | ||||||
| 10 | Gerekli metot, yöntem ve teknikleri öğrenerek halk bilimi alanında araştırma ve derleme yapabilir | ||||||
| 11 | Türk Dili ve Edebiyatı alanında akademik düzeyde araştırma ve çalışma yapabilmenin temel bilgi ve becerilerine sahip olur. | X | |||||
| 12 | Türk Dili ve Edebiyatı Programında edindiği bilgi ve teorileri; eğitim-öğretim, araştırma ve kamusal hizmet alanlarında kullanır ve uygular. | X | |||||
| 13 | Yaşam boyu öğrenmenin gerekliliği bilincini ve bunu gerçekleştirmeye dönük becerileri edinir. | X | |||||
| 14 | Türk Dili ve Edebiyatı alanında mesleki sorumluluk ve ahlaki değerleri gözetir. | X | |||||
| # | Ders Öğrenme Çıktılarının Program Çıktılarına Katkısı | PÇ 1 | PÇ 2 | PÇ 3 | PÇ 4 | PÇ 5 | PÇ 6 | PÇ 7 | PÇ 8 | PÇ 9 | PÇ 10 | PÇ 11 | PÇ 12 | PÇ 13 | PÇ 14 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Tabakalaşmanın tanımı, konusu ve Türk dili için önemini anlatır. | ||||||||||||||
| 2 | Tabakalaşmayla ilgili olan tabakalanma arasındaki ilişkiyi belirler, tabakalanmayı anlatır. | ||||||||||||||
| 3 | Tabakalaşma türlerini örnekler ve herhangi bir tabakalaşma örneğinin hangi gruba ait olduğunu gösterir. | ||||||||||||||
| 4 | Tabakalaşma örneklerini birbirleriyle karşılaştırır, aralarındaki farkları ayırt eder. | ||||||||||||||
| 5 | Çeşitli tabakalaşma örneklerini düzenler. | ||||||||||||||
| 6 | Türk dilinin çeşitli şivelerinde görülen tabakalaşma örneklerini değerlendirir ve hakkında hüküm verir. |
| Değerlendirme Sistemi | |
|---|---|
| Yarıyıl Çalışmaları | Katkı Oranı |
| 1. Ara Sınav | 60 |
| 1. Kısa Sınav | 10 |
| 2. Kısa Sınav | 10 |
| 1. Ödev | 20 |
| Toplam | 100 |
| 1. Yıl İçinin Başarıya | 50 |
| 1. Final | 50 |
| Toplam | 100 |
| AKTS - İş Yükü Etkinlik | Sayı | Süre (Saat) | Toplam İş Yükü (Saat) |
|---|---|---|---|
| Ders Süresi (Sınav haftası dahildir: 16x toplam ders saati) | 16 | 3 | 48 |
| Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi(Ön çalışma, pekiştirme) | 16 | 2 | 32 |
| Ara Sınav | 1 | 10 | 10 |
| Ödev | 1 | 8 | 8 |
| Final | 1 | 15 | 15 |
| Toplam İş Yükü | 113 | ||
| Toplam İş Yükü / 25 (Saat) | 4,52 | ||
| dersAKTSKredisi | 5 | ||