Ders Adı Kodu Yarıyıl T+U Saat Kredi AKTS
Tatar-Başkurt Türkçesi TDE 459 7 3 + 0 3 5
Ön Koşul Dersleri
Önerilen Seçmeli Dersler
Dersin Dili Türkçe
Dersin Seviyesi Lisans
Dersin Türü Seçmeli
Dersin Koordinatörü Dr.Öğr.Üyesi AYŞE AYDIN
Dersi Verenler
Dersin Yardımcıları

Arş. Gör. Tuğçe Takoğlu

Dersin Kategorisi Diğer
Dersin Amacı

Öğrencileri Tatar ve Başkurt Türk şivelerinin edebî metinlerini okuyup anlayacak ve gerektiğinde dil bakımından inceleyecek yeterliliğe ulaştırmak.

Dersin İçeriği

Tatar ve Başkurt Türkleri hakkında bilgi, bu şivelerin Türk dili içindeki yeri, şivelerin dil özellilerinin örnek edebî metinlerde gösterilmesi, metinlerin Türkiye Türkçesine aktarılması

# Ders Öğrenme Çıktıları Öğretim Yöntemleri Ölçme Yöntemleri
1 Tatar-Başkurt Türkçesinin dayandığı tarihî şiveleri kronolojik olarak sıralar. Anlatım,
2 Tatar-Başkurt Türkçesinin çağdaş Türk şiveleri içindeki konumunu anlatır. Anlatım, Tartışma,
3 Tatar-Başkurt Türkçesinin ses ve şekil özelliklerini kendi cümleleriyle ifade eder Anlatım, Gösterip Yaptırma,
4 Okuduğu bir metnin Tatar-Başkurt Türkçesine ait olup olmadığını belirler. Anlatım, Tartışma, Gösterip Yaptırma,
5 Kiril harfli bir Tatar-Başkurt Türkçesi metninin çevriyazı harfli karşılığını gösterir. Tartışma, Problem Çözme, Gösterip Yaptırma,
6 Tatar-Başkurt Türkçesine ait bir edebî metnin Türkiye Türkçesi karşılığını gösteren taslak metin hazırlar. Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma,
7 Ses ve şekil bilgisi birikiminden şivenin özellikleriyle ilgili bilgilerinden yararlanarak Tatar-Başkurt Türkçesine ait cümle ve kelimeleri çözümler. Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma,
8 Tatar-Başkurt Türkçesini diğer çağdaş Türk şiveleriyle karşılaştırırarak onlardan ayırt eder. Soru-Cevap, Beyin Fırtınası, Tartışma, Gösterip Yaptırma,
9 Türkiye Türkçesine ait bir metindeki ifadelerin Tatar-Başkurt Türkçesiyle nasıl anlatılabileceğini tasarlar. Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma,
10 Elindeki bir Tatar-Başkurt Türkçesi metninde gördüğü özellikleri bu şivenin genel özelliklerine göre derleyip düzenler. Tartışma, Gösterip Yaptırma, Deney ve Laboratuvar,
11 Ses ve şekil bilgisi birikiminden yararlanarak Tatar-Başkurt Türkçesindeki ses ve şekil özelliklerinin ileride hangi biçimleri alacağı konusunda tahminde bulunur. Anlatım, Tartışma,
12 Elindeki bir metnin tarihî mi çağdaş mı olduğu konusunda hüküm verir. Soru-Cevap, Beyin Fırtınası, Gösterip Yaptırma,
Hafta Ders Konuları Ön Hazırlık
1 Tatar Türkçesinin Türk dili tarihi içindeki yeri, Tatar Kiril ve Lâtin alfabelerinin öğretilmesi Tatar Türkçesinin Türk dili tarihi içerisindeki yerini öğrenme konusunda ön hazırlık yapmak
2 Tatar Türkçesinin ses ve şekil özellikleri Tatar Türkçesinin ses ve şekil bilgisi özellikleri konusunda ön hazılık yapmak
3 Tatar Türkçesinin özelliklerinin seçilmiş roman, hikâye, masal, fıkra vb. düz yazı metinleri üzerinde gösterilmesi Tatar Edebiyatının gelişimi hakkında ön bilgi sahibi olmak
4 Tatar Türkçesinin özelliklerinin seçilmiş roman, hikâye, masal, fıkra vb. düz yazı metinleri üzerinde gösterilmesi Tatar Edebiyatının gelişimi hakkında ön bilgi sahibi olmak
5 Tatar Türkçesinin özelliklerinin seçilmiş roman, hikâye, masal, fıkra vb. düz yazı metinleri üzerinde gösterilmesi Fatih Emirgan, Kerim Tinçura, Alimcan İbrahim, Aziz Ubeydullah, Abdurrahman Sadi´nin eserleri hakkında ön bilgi sahibi olmak
6 Tatar Türkçesinin özelliklerinin şiir, destan vb. manzum metinler üzerinde gösterilmesi Tatar şairi Abdullah Tukay´ın eserleri hakkında ön bilgi sahibi olmak
7 Tatar Türkçesinin özelliklerinin şiir, destan vb. manzum metinler üzerinde gösterilmesi Tatar şairi Muhammed Mirza´nın eserleri konusunda ön bilgi sahibi olmak
8 Başkurt Türkçesinin Türk dili tarihi içindeki yeri, Başkurt Kiril ve Lâtin alfabelerinin öğretilmesi Başkurt Türkçesinin Türk dili tarihi içerisindeki yeri konusunda ön hazırlık yapmak
9 ARASINAV Genel tekrar
10 Başkurt Türkçesinin Türk dili tarihi içindeki yeri, ses ve şekil özellikleri Başkurt Türkçesinin Türk dili tarihi içerisindeki yerini öğrenme konusunda ön hazırlık yapmak
11 Başkurt Türkçesinin özelliklerinin seçilmiş roman, hikâye, masal, fıkra vb. düz yazı metinleri üzerinde gösterilmesi Başkurt Edebiyatının gelişimi hakkında ön bilgi sahibi olmak
12 Başkurt Türkçesinin özelliklerinin seçilmiş roman, hikâye, masal, fıkra vb. düz yazı metinleri üzerinde gösterilmesi Başkurt Türkçesinin gelişimi hakkında ön bilgi sahibi olmak
13 Başkurt Türkçesinin özelliklerinin şiir, destan vb. manzum metinler üzerinde gösterilmesi Başkurt halkının milli kahramanı ve şairi Salavat Yulayev hakkında ön bilgi sahibi olmak
14 Başkurt Türkçesinin özelliklerinin şiir, destan vb. manzum metinler üzerinde gösterilmesi Zeki Velidi Togan´ın eserleri hakkında ön bilgi sahibi olmak
Kaynaklar
Ders Notu
Ders Kaynakları

Ahmet B. ERCİLASUN; Örneklerle Bugünkü Türk Alfabeleri, Kültür Bak.Yay., Ank. 1989
Ahmet B. ERCİLASUN(Editör); Türk Lehçeleri Grameri, Akçağ Yay. , Ank. 2007
Ahmet B. ERCİLASUN (bş. Kom.); Karşılaştırmalı Türk Lehçeleri Sözlüğü, Kültür Bak. Yay.Ank. 1991
Ahmet B. ERCİLASUN (bş. Kom.); Karşılaştırmalı Türk Lehçeleri Grameri I iil-, TDK Yay., Ankara, 1998
Prof. Dr. Ahmet BURAN-Ercan ALKAYA; Çağdaş Türk Lehçeleri, Akçağ Yay., Ank.2001
Mustafa ÖNER; Bugünkü Kıpçak Türkçesi, TDK Yay., Ankara, 1998

Değerlendirme Sistemi
Yarıyıl Çalışmaları Katkı Oranı
1. Ara Sınav 70
1. Kısa Sınav 10
2. Kısa Sınav 10
1. Ödev 10
Toplam 100
1. Yıl İçinin Başarıya 40
1. Final 60
Toplam 100
AKTS - İş Yükü Etkinlik Sayı Süre (Saat) Toplam İş Yükü (Saat)
Ders Süresi (Sınav haftası dahildir: 16x toplam ders saati) 16 3 48
Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi(Ön çalışma, pekiştirme) 16 4 64
Ara Sınav 1 1 1
Ödev 1 3 3
Performans Görevi (Laboratuvar) 1 3 3
Final 1 4 4
Toplam İş Yükü 123
Toplam İş Yükü / 25 (Saat) 4,92
Dersin AKTS Kredisi 5