Ders Adı Kodu Yarıyıl T+U Saat Kredi AKTS
İslam Toplumları Sosyolojisi SOS 319 5 2 + 0 2 6
Ön Koşul Dersleri
Önerilen Seçmeli Dersler
Dersin Dili Türkçe
Dersin Seviyesi Lisans
Dersin Türü Seçmeli
Dersin Koordinatörü Prof.Dr. ALİ ARSLAN
Dersi Verenler
Dersin Yardımcıları
Dersin Kategorisi Diğer
Dersin Amacı

Bu dersin amacı, sosyolojik perspektif ve bütüncül bir bakış açısı ile Müslüman toplum ve toplulukların incelenmesidir.  İslâm dini farklı milletleri, kültürleri, yerel ve evrensel olguları derinden etkileyen ve bu yolla farklı toplumlarda bir çok fakrlı tezahürlere sahip bir dindir. Dolayısıyla bu ders kapsamında, İslam dünyasının genel karakteristikleri, tarihi kökleri ve genel hatları ile temel tartışma konuları, sosyalş hareketler incelenecek; modernleşme ve küreselleşme ile ortaya çıkan çatışma ve değişim çabaları analiz edilecektir. 

Dersin İçeriği

İslam dünyası ve müslüman toplulukların karakteristik yapıları,

· Islam dünyasını şekillendiren lokomotif niteliğindeki önemli iz bırakmış düşünce ve hareket liderleri

· Günümüzde etkin bulunan hareketler ve bunların karakteristik yapıları

· İİT gibi, uluslar arası nitelikli siyasi, ekonomik ve sosyal organizasyonlar

· İslam dünyasının karşılaştığı küreselleşme, modernleşme vb. unsurlar nedeniyle yaşadığı çatışma ve değişimlerin sosyolojik bir bakış açısı ile değerlendirilmesi

· İslam ve müslüman toplumlar sosyolojisi ile ilgili çalışmalar ve kaynaklar

 

 

# Ders Öğrenme Çıktıları Öğretim Yöntemleri Ölçme Yöntemleri
1 İslam dünyasını ve dünyadaki toplulukları coğrafya, siyasi, ekonomik ve sosyal açılardan genel özellikleri ile tanımlar. Anlatım, Beyin Fırtınası,
2 İslam dünyasını etkileyen düşünce liderlerini ve belli başlı hareketleri özellikleri ile açıklar Beyin Fırtınası, Anlatım,
3 İslam dünyasını etkileyen belli başlı organizasyonları tanımlar Anlatım, Beyin Fırtınası,
4 İslam dünyasının karşılaştığı değişim problemlerini ve nedenlerini analiz eder. Beyin Fırtınası, Anlatım,
5 İslam sosyolojisi ile ilgili kaynakları tanır. Anlatım, Beyin Fırtınası,
Hafta Ders Konuları Ön Hazırlık
1 Müslüman Toplumlara Tarihî ve Coğrafî Bir Bakış
2 Modernleşme ve Modernlik Karşısında Müslüman Toplumlar
3 Siyasi Modernleşme karşısında İslâm ve Demokrasi Tartışmaları: Anayasal Meşrutiyet Hareketleri
4 Müslüman Toplumlarda Modernleşme, İslâmî Hareketler ve İslâmcı Akımlar
5 Müslüman Toplumlarda Din-Devlet İlişkileri: İslâm ve Laiklik Tartışmaları
6 Müslüman Toplumlarda İslâm, Sosyalizm ve Milliyetçilik Meselesi
7 Ara Sınav
8 Müslüman Toplumlarda Kurumsal Yapılar ve Beşeri Sermaye
9 Sekülerleşme ve Dinî Değişim: Bireysel Hayatın Dönüşümü
10 Sekülerleşme ve Dinî Değişim: Dinî Geleneklerin ve Dinî Grupların Dönüşümü
11 Küreselleşme Süreci Karşısında Müslüman Toplumlar
12 İslâm, Postmodernizm ve Çokkültürcülük Tartışmaları
13 Diaspora'da İslâm: Avrupa İslâmı ve İslamofobi Meselesi
14 Müslüman Toplumlar birer İslâm Toplumu mudur?: Türkiye Örneği
Kaynaklar
Ders Notu

Kaynaklar: 

Ira M. Lapidus, İslam Toplumları Tarihi, 1-2 İstanbul, 2018-2020.
Güngör Erol, İslâmın Bugünkü Meseleleri, İstanbul:Ötüken, 2011.
Canatan, Kadir, İslam sosyolojisi, İstanbul: Beyan, 2005.
Erkilet Alev, Ortadoğu'da Modernleşme ve islâmî Hareketler, İstanbul:Büyüyenay Yayınları, 2015.
Gencer, Bedri. İslamda Modernleşme, İstanbul: Lotus Yayınevi, 2009.
Fazlurrahman, İslam, Ankara Okulu Yayınları, 2009. (Çev. Mehmet Aydın)
Esposito, J. Değişim Sürecinde İslam, İstanbul, İnsan Yayınları, 1991 (Çev.  Ali Yaşar Aydoğan & Aydın ünlü)

Ders Kaynakları

İbni Haldun, Mukaddime, İstanbul: Dergah, 2017.
Geertz Clifford, İki Kültürde İslam: Fas ve Endonezya'da Dinî Değişim, İstanbul:Küre, 2012. (Çev. Mehmet Murat Şahin)
Gellner, Ernest. Müslüman Toplum, İstanbul: Kabalcı, 2012. (Çev. Müfit Günay)Canatan, Kadir, İslam sosyolojisi, İstanbul: Beyan, 2005.
Şeriati, Ali, İslam Sosyolojisi Üzerine, İstanbul, 1980.
Sezen, Yümni, İslam Sosyolojisine Giriş, İstanbul, 1994.
Nasr, Seyyid Hüseyin, Modern Dünyada Gelenekse İslam, İstanbul, İnsan yayınları, 1989.
Voll, John, İslam Süreklilik ve Değişim, İstanbul: Yöneliş Yayınları, 2009.

Değerlendirme Sistemi
Yarıyıl Çalışmaları Katkı Oranı
1. Ara Sınav 50
1. Kısa Sınav 10
1. Ödev 30
2. Kısa Sınav 10
Toplam 100
1. Yıl İçinin Başarıya 50
1. Final 50
Toplam 100
AKTS - İş Yükü Etkinlik Sayı Süre (Saat) Toplam İş Yükü (Saat)
Ders Süresi (Sınav haftası dahildir: 16x toplam ders saati) 16 4 64
Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi(Ön çalışma, pekiştirme) 16 4 64
Ara Sınav 1 4 4
Ödev 1 4 4
Performans Görevi (Laboratuvar) 1 4 4
Toplam İş Yükü 140
Toplam İş Yükü / 25 (Saat) 5,6
Dersin AKTS Kredisi 6