Ders Adı Kodu Yarıyıl T+U Saat Kredi AKTS
Türk-İslam Geleneğinde Matüridilik ILA 471 7 2 + 0 2 5
Ön Koşul Dersleri
Önerilen Seçmeli Dersler
Dersin Dili Türkçe
Dersin Seviyesi Lisans
Dersin Türü Seçmeli
Dersin Koordinatörü Dr.Öğr.Üyesi MUHAMMED MÜCAHİD DÜNDAR
Dersi Verenler
Dersin Yardımcıları
Dersin Kategorisi Diğer
Dersin Amacı İslam dünyasının önemli bir ekolü olan Maturidiliğin oluşum sürecini anlamak, önemli şahsiyetlerini ve eserlerini tanımak, Türklerin İslam algısındaki rolünü açıklamak.
Dersin İçeriği Maveraünnehir bölgesinin İslamlaşma süreci, bu bölgede etkili olan dini akımlar, imam Maturidi ve ilmi şahsiyeti, geleneğin önemli şahsiyetleri ve eserleri; Maturidiliğin temel görüşleri, yayıldığı bölgeler, etkileri ve İslam düşüncesine katkısı.
# Ders Öğrenme Çıktıları Öğretim Yöntemleri Ölçme Yöntemleri
1 İmam Maturidi ve eserlerini bilir Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası,
2 Maturidi geleneğin önemli şahsiyetlerini ve eserlerini bilir Beyin Fırtınası, Soru-Cevap, Anlatım,
3 Türklerin İslam algısının oluşmasında Maturidiliğin katkısını tanımlar Beyin Fırtınası, Soru-Cevap, Anlatım,
4 Maturidi anlayışın temel esaslarını bilir Beyin Fırtınası, Soru-Cevap, Anlatım,
5 Maturidiliğin İslam düşüncesine katkılarını değerlendirir Beyin Fırtınası, Soru-Cevap, Anlatım,
6 Maveraünnehir bölgesi alimleri ve Maveraünnehir coğrafyasının Türk-İslam geleneğindeki yeri ve önemini kavrar. Beyin Fırtınası, Soru-Cevap, Anlatım,
Hafta Ders Konuları Ön Hazırlık
1 Maveraünnehir bölgesinde dini, sosyal ve kültürel hayat,
2 Bölgenin İslamlaşma süreci
3 Türklerin İslamlaşma sürecinde etkili olan dini akımlar,
4 Ebu Hanife ve etkileri,
5 İmam Maturidi ve ilmi kişiliği,
6 Hakim Semerkandi ve Sevadul-azam
7 Pezdevi ve Usulud-din
8 Nesefi ekolünün Maturidi gelenekteki yeri
9 Nureddin Sabuni ve el-Bidaye
10 Beyazizade ve İşaratül-meram
11 Osmanlılar Döneminde Maturidilik
12 MaturidiEşari farklılıkları
13 Maturidilik ve akıl
14 Maturidilik ve inanç hürriyeti
Kaynaklar
Ders Notu
Ders Kaynakları 1] el-Mâturîdî, Ebû Mansûr, Muhammed b. Muhammed b. Mahmud,
Kitâbü´t-Tevhîd, thk. Bekir Topaloğlu-Muhanımed Aruçi, Ankara, 2003
[2] Ahmet Ak, Büyük Türk Alimi İmam Maturidi ve Maturidilik İstanbul 2008..
[3] Korkmaz, Sıddık, "İmam Ebû Mansûr el-Mâturîdî´nin Hayatı ve Eserleri", Dini Araştırmalar Mayıs-Ağustos 2001, c. 4, sayı: 10, ss. 89-119.
[4] el-Pezdevî, Ebû Yüsr Muhammed b. Muhammed b. Hüseyin
(493/1099), Ehl-i Sünnet Akaidi, çev. Şerafeddin Gölcük, İstanbul, 1998.
[5] en-Nesefî, EbuT-Berekât Ahmed b. Muhammed, İslam İnancının Ana
Umdeleri ("el-Umde" Tercümesi"), çev. Temel Yeşilyurt, Malatya 2000..
[6] Yeşilyurt, Temel, Ebû´l-Berekât en-Nesefî ve İslam Düşüncesindeki
Yeri, Malatya 2000
[7] İmam Maturidi ve Maturidilik, (ed. Sönmez Kutlu), Ankara 2003.
[8] Yazıcıoğlu, M. Sait, "Mâturîdî Kelam Ekolünün İki Büyük Siması:
Ebû Mansûr Mâturîdî ve Ebu´l-Muin Nesefi", AÜİFD., Sayı, 27, Ankara 1985
[9] Maturidinin Düşünce Dünyası, ed.Şaban Ali Düzgün, Kültür Bakanlığı Yayınları Ankara 2011
[10] Sönmez Kutlu, Türklerin İslâmlaşma Sürecinde Mürcie ve Tesirleri, Ankara 2000.
[11] Ahmet Ak, Selçuklular Döneminde Maturidilik, Yayınevi Yay. Ankara 2009
[12] Hanefi Özcan, Maturidide Bilgi Problemi, İFAV. Yay. İstanbul 1993.
[13]Sönmez Kutlu "Ebû Mansûr Mâturîdî ve Mâturîdî Kültür Çevresiyle İlgili Bibliyografya", İmam Mâturîdî ve Mâturîdîlik, Ankara 2003,
ss. 385-432.
[14] Madelung, Wilferd, "Mâturîdîliğin Yayılışı ve Türkler", İmam Mâturîdî ve Mâturîdîlik çev.. Muzaffer Tan. Ankara 2003, ss. 305-368.,
[15] Öz, Mustafa, İmâm-ı A´zamın Beş Eseri, İstanbul 2002.
[16] Rudolph, Uirich, "Maturidiliğin Ortaya Çıkışı" (çev. Ali Dere), İmam Mâturîdî ve Maturidilik Tarihi Arka Plan, Hayatı, Eserleri Fikirleri ve Maturidilik Mezhebi (haz. Sönmez Kutlu), Ankara: Kitâbiyât 2003, s. 295-304.
Sıra Program Çıktıları Katkı Düzeyi
1 2 3 4 5
1 İlahiyat alanında temel kavramları kavrar, kavramlar arası ilişkilere hâkimdir. X
2 Bir yabancı dili kullanarak İlahiyat alanında kuramsal ve uygulamalı bilgileri izler ve ilgili alandaki uzman ve uzman olmayan kişi ve kuruluşlarla bu bilgileri paylaşır. (Avrupa Dil Portföyü B1 Genel Düzeyinde). X
3 Edindiği ilahiyat bilgisinin gerekleri doğrultusunda tutum ve davranışlarıyla topluma örnek olacak davranışlar sergiler. Sosyal ve kültürel hakların evrenselliğini destekler, sosyal adalet bilinci kazanır, tarihi ve kültürel mirasa sahip çıkar. X
4 Klasik ve güncel dini meseleleri saptama, tanımlama, eleştirel bir yaklaşımla değerlendirme, yorumlama, formüle etme ve çözme becerisine sahiptir; bu amaçla uygun analiz ve modelleme yöntemlerini seçer ve uygular. X
5 İlahiyat alanındaki bilgi ve beceriler ile alandaki sorunlara yönelik bilimsel yöntemlerle ortaya konulmuş çözüm önerilerini ilgili kişi ve kurumlarla çeşitli iletişim araçları vasıtasıyla paylaşır. X
6 Dini anlayış ve uygulamaların evrensel ve toplumsal boyuttaki (güvenlik, sağlık, iktisat, çevre, vb.) etkileri ve hukuksal sonuçları hakkında farkındalık sahibidir. X
7 Sorumluluğu altındakilerin öğrenme gereksinimlerini belirler, öğrenme süreçlerini yönetir ve kişisel, mesleki alandaki gelişimlerine yönelik etkinlikleri planlar.
8 İlahiyat alanındaki güncel bilgileri içeren ders kitaplarına, uygulama araç-gereçlerine ve bilimsel araştırma yöntem ve tekniklerine dair sahip olduğu kuramsal ve uygulamalı bilgileri eğitim-öğretim, araştırma ve topluma hizmet alanlarında kullanır. X
9 Değişen hayata ve yeniliğe karşı açık tutuma sahiptir; toplumsal, ekonomik, yasal ve siyasal gelişmelerden haberdardır. X
10 Toplumsal alanda karşılaşılan karmaşık dini meseleleri çözmek için bireysel inisiyatif alarak bağımsız çalışır veya ekip üyesi olarak sorumluluk alır. X
11 İlahiyat alt dalları ve diğer bilim alanları ile ilişki kurarak disiplinler arası araştırma -inceleme, yorum ve analiz yapar. X
12 Alanındaki çeşitli sosyal, kültürel ve sanatsal etkinliklere katılır; yaşam boyu öğrenmeye ve sorgulamaya ilişkin olumlu tutum geliştirir. X
13 İlahiyat alanındaki bilgilerin toplanması, analiz edilmesi, yorumlanması, sonuçların duyurulması ve kullanılması aşamalarında toplumsal, kültürel, bilimsel ve ahlakî değerleri gözetir. X
14 İlahiyat alanı için uygun araçları seçer, kullanır, geliştirir ve alanın gerektirdiği bilgi ve bilişim teknolojilerini ileri düzeyde kullanır. X
Değerlendirme Sistemi
Yarıyıl Çalışmaları Katkı Oranı
1. Ara Sınav 100
Toplam 100
1. Yıl İçinin Başarıya 30
1. Final 70
Toplam 100
AKTS - İş Yükü Etkinlik Sayı Süre (Saat) Toplam İş Yükü (Saat)
Ders Süresi (Sınav haftası dahildir: 16x toplam ders saati) 16 2 32
Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi(Ön çalışma, pekiştirme) 16 2 32
Ara Sınav 1 10 10
Kısa Sınav 2 10 20
Ödev 1 10 10
Final 1 15 15
Toplam İş Yükü 119
Toplam İş Yükü / 25 (Saat) 4,76
Dersin AKTS Kredisi 5