Ders Adı Kodu Yarıyıl T+U Saat Kredi AKTS
İnsan Hakları Hukuku HUK 314 6 4 + 0 4 4
Ön Koşul Dersleri

Bulunmamaktadır

Önerilen Seçmeli Dersler

Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru

Dersin Dili Türkçe
Dersin Seviyesi Lisans
Dersin Türü Zorunlu
Dersin Koordinatörü Prof.Dr. HALİL KALABALIK
Dersi Verenler Prof.Dr. HALİL KALABALIK,
Dersin Yardımcıları

Arş. Gör. Ali ÖZDEMİR

Dersin Kategorisi Diğer
Dersin Amacı

İlgili insan hakları belgeleri, öngörülen organları ve usulleriyle bir bütün olan insan hakları hukukunun, insan hak ve özgürlüklerine ilişkin standartlarının ortaya koyulmasıdır.

Dersin İçeriği

Devlet iktidranının birey lehine sınırlanmasını ifade eden ve bireyi iktidarın kötüye kullanılmasına karşı koruyan mekanizmalar vazeden insan hakları anlayışının günümüzdeki önemi giderek artmaktadır. Nitekim ülkemizi de yakından ilgilendirdiği üzere dünyanın hemen her bölgesinde ve global ölçekte kurulmuş bulunan uluslararası örgütlere girmenin birinci ve en önemli koşulları arasında insan hakları bulunmaktadır.


Uluslararası İnsan Hakları Hukukunun temel inceleme konusu, insan haklarının tanınmasını, korunmasını ve geliştirilmesini amaçlayan çeşitli sistemlerin teknik hukuki analizidir. Bu yolla yürürlükteki insan hakları standartları açıklanarak öğrencinin bu standartların bilgisine ulaşması sağlanmaktadır. Bu bağlamda, başta ülkemizin de taraf olduğu, Birleşmiş Milletler tarafından üretilen genel ve özel nitelikli başlıca insan hakları sözleşmeleri ile bölgesel düzeyde üretilmiş olan  belgler (Avrupa Konseyi tarafından üretilmiş Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi, Amerikan Devletleri Örgütü tarafından üretilmiş Amerikalılararası İnsan Hakları Sözleşmesi ve Afrika Birliği Örgütü tarafından üretilmiş Afrika İnsan ve Halkların Hakları Şartı) genel hatlarıyla incelenmektedir.


Uluslararası ve bölgesel sistemlerin genel olarak analizinin yanı sıra, ilgili sözleşmelerde düzenlenen haklar; normatif unsurlar ve Sözleşmenin öngördüğü mekanizmalar tarafından ortaya konan içtihatlar ışığında incelenmektedir. Ayrıca, mekanizmaların işleyişinin anahtarı olan usul hukuku boyutu ele alınmaktadır.

Bu belgelerin bir çoğuna Türkiye'nin taraf bulunduğu; Anayasa (md.90) uyarınca bu belgelerin iç hukukun bir parçasını teşkil ettiği; yargı yerleri dahil ulusal yetkili makamları bu standartların bağladığı; özellikle ulusal yüksek yargı yerleri tarafından olmak üzere, genel olarak ulusal mahkemelerce üretilen kararlarda anılan belgelerin değerlendirildiği ve kullanıldığı gözönünde bulundurulmaktadır.

# Ders Öğrenme Çıktıları Öğretim Yöntemleri Ölçme Yöntemleri
1 İnsan haklarının tarihsel ve düşünsel gelişimini açıklar Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası,
2 İnsan hakları hukukuna ilişkin temel kavramları ve ilkeleri öğrenir Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası,
3 İnsan haklarının pozitif hukuktaki yerini değerlendirir Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası,
4 İnsan haklarını sınıflandırır Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası,
5 İnsan haklarının sınırlandırılma şartlarına hâkim olur Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası,
6 Uluslararası koruma mekanizmalarını açıklar Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası,
7 Bölgesel koruma mekanizmalarını açıklar Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası,
8 Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Usul Hukukuna hâkim olur İnsan Haklari Usul Hukukuna hakim olur Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası,
9 Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Usul Hukukuna hâkim olur Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası,
10 Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Usul Hukukuna hâkim olur Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası,
11 Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Usul Hukukuna hâkim olur Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası,
12 Anayasa Mahkemesine bireysel başvuru usulünü öğrenir Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası,
Hafta Ders Konuları Ön Hazırlık
1 Dersin Konusu, Bilgi Kaynakları ve Tanıtımı Aşağıdaki kaynakların ilgili bölümlerini okuma
2 İnsan Hakları Hukukunun Temel Kavramları, İlkeleri ve Tarihsel Gelişimi Aşağıdaki kaynakların ilgili bölümlerini okuma
3 İnsan Haklarının Temellendirilmesi ve Sınıflandırılması Aşağıdaki kaynakların ilgili bölümlerini okuma
4 Dikey ve Yatay Etki Kavramsallaştırılması, Devletin Negatif ve Pozitif Yükümlülükleri Aşağıdaki kaynakların ilgili bölümlerini okuma
5 Uluslararası Düzlemde İnsan Haklarının Korunması: BM Tarafından Üretilen İnsan Hakları Belgeleri Aşağıdaki kaynakların ilgili bölümlerini okuma
6 BM Tarafından Üretilen Genel ve Özel Nitelikli İnsan Hakları Sözleşmeleri ve Öngördükleri Koruma Sistemleri Aşağıdaki kaynakların ilgili bölümlerini okuma
7 Bölgesel Düzlemde İnsan Haklarının Korunması: Amerikalılararası ve Afrika İnsan Hakları Mahkemeleri Aşağıdaki kaynakların ilgili bölümlerini okuma
8 Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM)'e Başvuru Usulü ve AİHM İçtihatlarının Önemi Aşağıdaki kaynakların ilgili bölümlerini okuma
9 Yaşam Hakkı ve İşkence Yasağı Aşağıdaki kaynakların ilgili bölümlerini okuma
10 Adil Yargılanma Hakkı Aşağıdaki kaynakların ilgili bölümlerini okuma
11 Özel Yaşama ve Aile Yaşamına Saygı Hakkı Aşağıdaki kaynakların ilgili bölümlerini okuma
12 İfade Özgürlüğü, Toplantı ve Gösteri Yürüyüşü Hakkı Aşağıdaki kaynakların ilgili bölümlerini okuma
13 Mülkiyet Hakkı ve Diğer Haklara İlişkin AİHM İçtihatları Aşağıdaki kaynakların ilgili bölümlerini okuma
14 Ulusal Düzlemde İnsan Haklarının Korunması: Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru Aşağıdaki kaynakların ilgili bölümlerini okuma
Kaynaklar
Ders Notu

Gemalmaz,  Mehmet Semih. Ulusalüstü İnsan Hakları Hukukunun Genel Teorisine Giriş Cilt 1 ve Cilt 2, 8. Bası, İstanbul, Legal Yayıncılık, 2012

Gözler, Kemal .İnsan Hakları Hukukuna Giriş, Bursa: Ekin, 2017.

Gözübüyük A. Şeref. ve Gölcüklü, Feyyaz. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Uygulaması Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi İnceleme ve Yargılama Yöntemi, 11. Ek Protokole Göre Hazırlanıp Genişletilmiş 11. Bası, Ankara: Turhan Kitabevi, 2016.

Kalabalık, Halil. İnsan Hakları Hukuku, Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2013

Ders Kaynakları

Gemalmaz,  Mehmet Semih. Ulusalüstü İnsan Hakları Hukukunun Genel Teorisine Giriş Cilt 1 ve Cilt 2, 8. Bası, İstanbul, Legal Yayıncılık, 2012

Gözler, Kemal .İnsan Hakları Hukukuna Giriş, Bursa: Ekin, 2017.

Gözübüyük A. Şeref. ve Gölcüklü, Feyyaz. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Uygulaması Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi İnceleme ve Yargılama Yöntemi, 11. Ek Protokole Göre Hazırlanıp Genişletilmiş 11. Bası, Ankara: Turhan Kitabevi, 2016.

Kalabalık, Halil. İnsan Hakları Hukuku, Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2013

Sıra Program Çıktıları Katkı Düzeyi
1 2 3 4 5
1 İlgili hukuk dalının temel kavramlarında temel bilgileri anlama ve kullanabilme, değerlendirme ve yorum yapabilme, ekonomik gelişmeleri analiz edebilme, mali konularda görüş bildirebilme, çeşitli mali sorunlar karşısında çözüm getirebilme becerisi kazanma X
2 Hukuk sistemlerine, kurallarına ve yorum yöntemlerine ilişkin teorik bilgilere sahip olma ve bu konuda analiz yapabilme X
3 İlgili hukuk dalına ait süreçlerine ilişkin teorik ve hukuki bilgilere sahip ve bunları çalışma ortamında kullanabilme, yaptırım işlemleri, hukuk kuramlarının yürürlüğe girmesi ve uygulanması konularında temel bilgilere sahip olma X
4 İyiniyet, dürüstlük gibi konulara hâkim olma ve bunları yorumlayabilme X
5 Gerek kamunun gerekse de özel kesimin gereksinim duyduğu yüksek becerili elemanlarda olması gereken; yeterli düzeyde genel hukuk bilgisine sahip olma X
6 Hukuki ve normatif araştırma becerisine ve düşünme yeteneğine sahip, alınacak kararların sonuçlarını öngörebilen ve doğru tahminlerde bulunabilen, sebep-sonuç ilişkilerini göz önünde bulunduran, stratejik yaklaşım geliştirebilme X
7 Liderlik özelliklerine sahip ve diğer alanlardaki uzmanlarla iletişim kurabilme yeterliliğine sahip olma X
8 Bir yabancı dilde bilgi sahibi olup, bu niteliklerini sözlü ve yazılı iletişimde kullanabilme X
9 Toplumsal, bilimsel ve mesleki etik değerlerin bilincinde olma X
10 İlgili hukuk alanında kullanılan bilgi sistemleri konusunda bilgi sahibi olma ve gerekli yazılımları kullanabilme becerisini gösterme X
11 Türkçe yazılı ve sözlü iletişim yeterliliğine sahip olma, bilgilerini ve düşüncelerini başkalarına iletebilme, ikna gücü yüksek, eleştirel düşünebilme, alternatif çözümler üretebilme, ve bilgileri analiz etme becerisine sahip, inisiyatif kullanabilme becerisine sahip olma X
Değerlendirme Sistemi
Yarıyıl Çalışmaları Katkı Oranı
1. Ara Sınav 100
Toplam 100
1. Final 70
1. Yıl İçinin Başarıya 30
Toplam 100
AKTS - İş Yükü Etkinlik Sayı Süre (Saat) Toplam İş Yükü (Saat)
Ödev 1 1 1
Final 1 1 1
Ders Süresi (Sınav haftası dahildir: 16x toplam ders saati) 16 3 48
Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi(Ön çalışma, pekiştirme) 16 3 48
Kısa Sınav 2 3 6
Toplam İş Yükü 104
Toplam İş Yükü / 25 (Saat) 4,16
Dersin AKTS Kredisi 4