Ders Adı Kodu Yarıyıl T+U Saat Kredi AKTS
Ortadoğu Siyasi Tarihi SAU 169 0 2 + 0 2 5
Ön Koşul Dersleri

Bu dersin ön koşulu bulunmamaktadır.

Önerilen Seçmeli Dersler

Siyasi Tarih

Uluslararası İlişkiler 

 

Dersin Dili Türkçe
Dersin Seviyesi Lisans
Dersin Türü Seçmeli
Dersin Koordinatörü Arş.Gör.Dr. BERKAN ÖZGÜR
Dersi Verenler Arş.Gör.Dr. BERKAN ÖZGÜR,
Dersin Yardımcıları
Dersin Kategorisi Genel Eğitim
Dersin Amacı

Uluslararası politikada merkezi yer edinen Ortadoğu devletlerinin ikili ilişkileri, büyük güçlerin bölgeye yönelik politikaları ve son olarak bölgede meydana gelen ve bölgenin kaderini değiştiren önemli savaşlar, ittifaklar ve anlaşmalar üzerinden durularak bölgenin siyasi tarihine dair genel bilgi edinmek.

Dersin İçeriği

Öncelikli olarak "Ortadoğu" kavramı üzerinde durularak, bölgenin adlandırılmasında rol oynayan siyasi, dini ve ekonomik dinamikler incelenecektir. Bölgenin tanımlanmasında uluslararası politika ve konjonktürel gelişmelerin etkisine değinilecektir. Daha sonra, modern Ortadoğu´nun şekillenmesinde tarihi dönüm noktası olan 16. yüzyıldaki Osmanlı-Safevi ilişkilerinden başlamak üzere günümüze kadar, bölgede meydana gelen ve bölgenin kaderini değiştiren önemli savaşlar, tarihi olaylar, dini ve siyasi hareketler ve son olarak büyük güçlerin bölgeye yönelik politikaları kapsamlı bir şekilde incelenecektir. Bu yapılırken bölgenin 20. yüzyıl tarihi daha detaylı olarak anlatılacak, özellikle bölgede önemli bir aktör olarak beliren İran, Mısır, Irak, Suriye, Suudi Arabistan ve İsrail gibi ülkelerin dış politikaları üzerinden bölgenin uluslararası ilişkileri ele alınacaktır.

# Ders Öğrenme Çıktıları Öğretim Yöntemleri Ölçme Yöntemleri
1 Ortadoğu coğrafyasında bulunan ülkelerin siyasi tarihini anlatır. Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası, Gösterip Yaptırma, Rol Oynama,
2 Ortadoğu´nun siyasi, ekonomik, toplumsal ve dinsel yapısını tanımlar. Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası, Gösterip Yaptırma, Rol Oynama,
3 Bölgede tarihsel süreç içerisinde meydana gelen savaşlar, anlaşmalar ve ittifaklar gibi önemli gelişmeleri anlatır ve değerlendirir. Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası, Gösterip Yaptırma, Rol Oynama,
4 Büyük güçlerin tarih boyunca Ortadoğa´ya yönelik yaklaşımları ve politikalarını analiz eder. Soru-Cevap, Beyin Fırtınası,
5 Bölgede rekabet ve işbirliği halindeki bölgesel güçlerin bölge politikalarını inceler. Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası, Gösterip Yaptırma, Rol Oynama,
Hafta Ders Konuları Ön Hazırlık
1 Ortadoğu bölgesini tanımlama ve Ortadoğu kavramı üzerine tartışma; konuya genel bir giriş
2 7. yüzyıl ile 16. yüzyıl arasında Emeviler, Abbasiler ve Osmanlılar ve Ortadoğu
3 16. ve 17. yüzyılda Ortadoğu´da Osmanlı-Safevi rekabet ve çatışması
4 18. ve 19 yüzyıllarda Batı´nın bölge üzerindeki hakimiyetini tesisi ve Osmanlı Devleti, İran, Suudi Arabistan ve Mısır´ın konumu
5 I. Dünya Savaşı, değişen bölgesel ve küresel dengeler ve Ortadoğu haritasının yeniden şekillenmesi
6 İki savaş arası dönemde (1919-1939) bölge devletlerinin birbirleriyle ve büyük güçlerle ilişkileri
7 II. Dünya Savaşı, değişen küresel dengeler ve Ortadoğu devletleri
8 İsrail´in Kuruluşu, dış güçlerin rolü ve Filistin-İsrail meselesinin doğuşu
9 Soğuk Savaş´ın ilk döneminde İran, Mısır, Suudi Arabistan ve Irak´ın bölgesel politikaları
10 Arap-İsrail savaşları, dış güçler ve bölge dengelerini üzerindeki yansımaları
11 İran İslam Devrimi, bölgesel güçlerin yaklaşımı ve bölge dengeleri üzerindeki sonuçları
12 I. Körfez Savaşı (1980-1988), dış güçler, ve bölgesel aktörlerin rolü
13 II. Körfez Savaşı (1990-1991) dış güçler, bölge devletlerinin politikaları ve Ortadoğu siyasi tarihi üzerindeki sonuçları
14 Soğuk Savaş´ın sona ermesinin Ortadoğu dengeleri üzerindeki sonuçları
Kaynaklar
Ders Notu

William L. Cleveland, Modern Ortadoğu Tarihi, Çev: Mehmet Harmancı, Agora Kitaplığı, İstanbul, 2014.
Davut Dursun, Ortadoğu Neresi, İnsan Yayınları, İstanbul, 1995.
Ira M. Lapidus, İslam Toplumları tarihi Cilt I. ve II, Çev: Yasin Aktay, 2. Baskı, İletişim İstanbul, 2013.
Corci Zeydan, İslam Uygarlıkları Tarihi, Cilt I ve II, Çev: Necdet Gök, İletişim, İstanbul, 2004 ve 2012.
Arthur Goldschmidt ve Lawrence Davidson, Kısa Ortadoğu Tarihi, Doruk, İstanbul, 2011.

Ders Kaynakları

Zachary Lockman, Hangi Ortadoğu, 2. Baskı, Küre Yayınları, 2013.
Borisoviç Lutskiy, Arap Ülkelerininin Yakın Tarihi, Çev: Turan Keskin, Yordam Kitap, 2011.
Albert Hourani, Arap Halkları Tarihi,Çev: Yavuz Alogan, 7. Baskı, İletişim, 2008.
Faleh A. Jabar ve Hosham Dawod, Aşiretler ve İktidar, Çev: Ömer Övünç, İstanbul Bilgi Ünivesitesi Yayınları,
İstanbul, 2013.
Sami Zubaida, İslam Dünyasında Hukuk ve İktidar, Çev:Burcu Koçoğlu, İstanbul, 2008.

Değerlendirme Sistemi
Yarıyıl Çalışmaları Katkı Oranı
1. Ara Sınav 80
1. Kısa Sınav 10
1. Ödev 10
Toplam 100
1. Yıl İçinin Başarıya 40
1. Final 60
Toplam 100
AKTS - İş Yükü Etkinlik Sayı Süre (Saat) Toplam İş Yükü (Saat)
Ders Süresi (Sınav haftası dahildir: 16x toplam ders saati) 16 2 32
Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi(Ön çalışma, pekiştirme) 16 1 16
Ara Sınav 1 3 3
Final 1 5 5
Toplam İş Yükü 56
Toplam İş Yükü / 25 (Saat) 2,24
Dersin AKTS Kredisi 5