Ders Adı Kodu Yarıyıl T+U Saat Kredi AKTS
İnsan Bilgisayar Etkileşimi YBS 350 6 2 + 0 2 5
Ön Koşul Dersleri
Önerilen Seçmeli Dersler
Dersin Dili Türkçe
Dersin Seviyesi Lisans
Dersin Türü Seçmeli
Dersin Koordinatörü Doç.Dr. BÜŞRA ALMA ÇALLI
Dersi Verenler
Dersin Yardımcıları
Dersin Kategorisi Diğer
Dersin Amacı

İnsan bilgisayar etkileşimi, etkileşimli teknolojilerin tasarımı,geliştirilmesi ve uygulanmasını konu almaktadır. İnsan merkezli bilişim sistemlerini tasarlamak ve geliştirmek, teknolojiyi daha kolay kullanılabilir hale getirmek ve etkileşimi iyileştirebilmek için gerekli bilgi ve becerilerin kazandırılması hedeflenmektedir.

Dersin İçeriği

1. İnsan Bilgisayar Etkileşimi Disiplini (İnsan bilgisayar etkileşimi kavramı, önemi, ana bileşenleri, dünyadaki gelişmeler, kullanılabilirlik mühendisliği)

2. Etkileşime Farklı Bakış Açıları (Norman'ın körfez yaklaşımı, tasarım prensipleri, 7 seviye yaklaşımının tasarıma etkisi)

3. Vaka Analizleri (Kötü tasarımlar ve sonuçları)

4. Büyük Ölçekli Güvenliğin Öncelikli Olduğu Sistemler (Gömülü sistemleri, Zeki Sistemler, Gerçek-zamanlı sistemler, güvenliğin öncelikli olduğu gömülü zeki gerçek-zamanlı sistemlerin özellikleri ve bu sistemlerde etkileşim)

5. İnsan Bilgisayar Etkileşimi ve Bilişsel Süreç (insanın bilişsel mekanizması ve insan bilgisayar etkileşimi, bilgi işleme modeli, algı sistemi, karar verme, zihinsel modeller)

6. İnsan merkezli tasarım (Gestalt teorisi, prensipleri ve uygulaması)

7. Kullanılabilirlik ve Kullanılabilirlik Mühendisliği (Kullanılabilirlik nedir, temel öğeler)

8. Arayüz Tasarımı (Arayüz değerlendirme kriterleri, tasarımın temel prensipleri, sezgisel kontrol araçları)

9. Kullanılabilirlik testleri (test yaklaşımı türleri, yaklaşımların avantajları/dezavantajları, kullanılabilirlik test tasarımları)

10. İnsan Robot Etkileşiminde Güncel Konular (İnsan Robot Etkileşimi,  Yapay Zeka, Farklı sektörlerdeki gelişmeler)

# Ders Öğrenme Çıktıları Öğretim Yöntemleri Ölçme Yöntemleri
1 Veri görselleştirme, Yenilikçi arayüz geliştirme sürecini gerçekleştirebilir. Beyin Fırtınası, Gösterip Yaptırma, Rol Oynama,
2 Zenginleştirilmiş kitap standartları, editör ve görselleştirici, Eğitsel olarak içeriklerin sınıflandırılması süreçlerini kavrayabilir. Rol Oynama, Beyin Fırtınası, Soru-Cevap, Anlatım,
3 Animasyon ve çizim programlarıve aralarindaki ilişkiyi yorumlayabilir ve hesaplayabilir. Rol Oynama, Beyin Fırtınası, Anlatım,
4 Engelliler için yardımcı teknolojiler ve alternatif arayüzlerin geliştirilmesi sürecini kavrayıp analiz edebilir. Rol Oynama, Beyin Fırtınası, Soru-Cevap, Anlatım,
5 Oyun tabanlı öğrenme sürecini kavrayabilir. Beyin Fırtınası, Soru-Cevap, Anlatım,
6 Geliştirilen arayüzlerin eğitsel etkinliklerinin araştırılması, şartlarıni analiz ederek pratik hayatta uygulayabilir. Rol Oynama, Beyin Fırtınası, Soru-Cevap, Anlatım,
7 Doğal dilde etkileşim yapabilir. Gösterip Yaptırma, Soru-Cevap, Anlatım,
8 Kullanıcı davranış analizini gerçekleştirebilir. Rol Oynama, Beyin Fırtınası, Soru-Cevap, Anlatım,
9 Çoklu ortam arayüzlerini modelleyebilir ve değerlendirebilir. Rol Oynama, Gösterip Yaptırma, Beyin Fırtınası, Soru-Cevap, Anlatım,
10 Bilgisayar destekli işbirlikçi çalışmaları anlayabilir. Soru-Cevap, Anlatım,
Hafta Ders Konuları Ön Hazırlık
1 İnsan Bilgisayar Etkileşimi Disiplini (İnsan bilgisayar etkileşimi kavramı, önemi, ana bileşenleri, dünyadaki gelişmeler, kullanılabilirlik mühendisliği) Shneiderman, B. Software Psychology: Human Factors in Computer and Information Systems. 1980, Cambridge, MA: Winthrop. Weinberg, G. M. The psychology of computer programming, 1971: Van Nostrand Reinhold.
2 Etkileşime Farklı Bakış Açıları (Norman'ın körfez yaklaşımı, tasarım prensipleri, 7 seviye yaklaşımının tasarıma etkisi) Çagıltay, K. E-dönüsümü Kullanabilmek? İnsan Bilgisayar Etkilesimi, Kullanılabilirlik ve e-Devlet Projeleri. Bilisim, 91, 2005, pp 16-17.
3 Vaka Analizleri (Kötü tasarımlar ve sonuçları) Shneiderman, B. Software Psychology: Human Factors in Computer and Information Systems. 1980, Cambridge, MA: Winthrop. Weinberg, G. M. The psychology of computer programming, 1971: Van Nostrand Reinhold.
4 Büyük Ölçekli Güvenliğin Öncelikli Olduğu Sistemler (Gömülü sistemleri, Zeki Sistemler, Gerçek-zamanlı sistemler) Shneiderman, B. Software Psychology: Human Factors in Computer and Information Systems. 1980, Cambridge, MA: Winthrop. Weinberg, G. M. The psychology of computer programming, 1971: Van Nostrand Reinhold.
5 Büyük Ölçekli Güvenliğin Öncelikli Olduğu Sistemler (güvenliğin öncelikli olduğu gömülü zeki gerçek-zamanlı sistemlerin özellikleri ve bu sistemlerde etkileşim) Çagıltay, K. E-dönüsümü Kullanabilmek? İnsan Bilgisayar Etkilesimi, Kullanılabilirlik ve e-Devlet Projeleri. Bilisim, 91, 2005, pp 16-17.
6 İnsan Bilgisayar Etkileşimi ve Bilişsel Süreç (insanın bilişsel mekanizması ve insan bilgisayar etkileşimi, bilgi işleme modeli) Çagıltay, K. E-dönüsümü Kullanabilmek? İnsan Bilgisayar Etkilesimi, Kullanılabilirlik ve e-Devlet Projeleri. Bilisim, 91, 2005, pp 16-17.
7 İnsan Bilgisayar Etkileşimi ve Bilişsel Süreç (Algı sistemi, karar verme, zihinsel modeller) Shneiderman, B. Software Psychology: Human Factors in Computer and Information Systems. 1980, Cambridge, MA: Winthrop. Weinberg, G. M. The psychology of computer programming, 1971: Van Nostrand Reinhold.
8 İnsan merkezli tasarım (Gestalt teorisi, prensipleri ve uygulaması) Çagıltay, K. E-dönüsümü Kullanabilmek? İnsan Bilgisayar Etkilesimi, Kullanılabilirlik ve e-Devlet Projeleri. Bilisim, 91, 2005, pp 16-17.
9 Kullanılabilirlik ve Kullanılabilirlik Mühendisliği (Kullanılabilirlik nedir, temel bileşenleri) Çagıltay, K. E-dönüsümü Kullanabilmek? İnsan Bilgisayar Etkilesimi, Kullanılabilirlik ve e-Devlet Projeleri. Bilisim, 91, 2005, pp 16-17.
10 Arayüz Tasarımı (Arayüz değerlendirme kriterleri, tasarımın temel prensipleri, sezgisel kontrol araçları) Shneiderman, B. Software Psychology: Human Factors in Computer and Information Systems. 1980, Cambridge, MA: Winthrop. Weinberg, G. M. The psychology of computer programming, 1971: Van Nostrand Reinhold.
11 Kullanılabilirlik testleri (test yaklaşımı türleri, yaklaşımların avantajları/dezavantajları) Çagıltay, K. E-dönüsümü Kullanabilmek? İnsan Bilgisayar Etkilesimi, Kullanılabilirlik ve e-Devlet Projeleri. Bilisim, 91, 2005, pp 16-17.
12 Kullanılabilirlik testleri (kullanılabilirlik test tasarımları) Shneiderman, B. Software Psychology: Human Factors in Computer and Information Systems. 1980, Cambridge, MA: Winthrop. Weinberg, G. M. The psychology of computer programming, 1971: Van Nostrand Reinhold.
13 İnsan Bilgisayar Etkileşiminde Güncel Konular (İnsan Robot Etkileşimi) Çagıltay, K. E-dönüsümü Kullanabilmek? İnsan Bilgisayar Etkilesimi, Kullanılabilirlik ve e-Devlet Projeleri. Bilisim, 91, 2005, pp 16-17.
14 İnsan Bilgisayar Etkileşiminde Güncel Konular (Yapay Zeka Uygulamaları, Farklı sektörlerdeki gelişmeler) Shneiderman, B. Software Psychology: Human Factors in Computer and Information Systems. 1980, Cambridge, MA: Winthrop. Weinberg, G. M. The psychology of computer programming, 1971: Van Nostrand Reinhold.
Kaynaklar
Ders Notu

14 haftalık ders notları sisteme yüklenecektir.

Ders Kaynakları

K..ÇAĞILTAY, İnsan Bilgisayar Etkileşimi ve Kullanılabilirlik Mühendisliği, ODTU Yayincilik,
Bailey, S. Iterative methodology and Designer Training in Human Computer Interface design. Proceedings of ACM INTERCHI´93 Conference on Human Factors in Computing Systems, 1993, pp 198-205.
Booth, P. An Introduction to Human-Computer Interaction. 1989, Hove, UK: Lawrence Erlbaum Associates.
Çagıltay, K. E-dönüsümü Kullanabilmek? İnsan Bilgisayar Etkilesimi, Kullanılabilirlik ve e-Devlet Projeleri. Bilisim, 91, 2005, pp 16-17.
Shackel, B. Ergonomics for a computer. Design, 120, 1959, pp 36-39.
Shneiderman, B. Software Psychology: Human Factors in Computer and Information Systems. 1980, Cambridge, MA: Winthrop.
Weinberg, G. M. The psychology of computer programming, 1971: Van Nostrand Reinhold.

Sıra Program Çıktıları Katkı Düzeyi
1 2 3 4 5
1 Yeni ve Güncel teknolojileri takip edebilir ve bunları değerlendirebilir X
2 Kurumsal Bilişim Sistemlerini işleyişini anlayabilir ve bu sistemleri temel seviyede kullanabilir X
3 Temel seviyedeki işletme problemlerin sayısal modellerini oluşturur X
4 Modellenmiş işletme problemlerini bilişim teknolojileri yardımıyla çözer ve çözümleri yorumlar X
5 Bilişim odaklı projelere takımın bir bireyi olarak katkı sağlar X
6 Proje yönetiminde takım çalışmasını destekleyen bilgi teknolojileri araçlarını etkin bir biçimde kullanır X
7 Temel işletme fonksiyonlarına ve bilişim teknolojilerine hâkim olur ve bunlar arasındaki bağlantıyı kurar X
8 Kurumsal bilişim sistemlerinin tasarlanması, geliştirilmesi ve uygulanması süreçlerine katkı verir. X
9 Girişimcilik projeleri de dâhil olmak üzere her türlü proje için kaliteli dokümantasyon üretebilir ve bu dokümanları sunar X
10 Bilgilendirici, efektif ve ilgi çekici sunumlar hazırlar ve bu sunumları sunar. X
Değerlendirme Sistemi
Yarıyıl Çalışmaları Katkı Oranı
1. Ara Sınav 100
Toplam 100
1. Yıl İçinin Başarıya 30
1. Final 70
Toplam 100
AKTS - İş Yükü Etkinlik Sayı Süre (Saat) Toplam İş Yükü (Saat)
Ders Süresi (Sınav haftası dahildir: 16x toplam ders saati) 16 4 64
Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi(Ön çalışma, pekiştirme) 16 3 48
Ara Sınav 1 2 2
Kısa Sınav 1 2 2
Ödev 1 2 2
Final 1 5 5
Toplam İş Yükü 123
Toplam İş Yükü / 25 (Saat) 4,92
Dersin AKTS Kredisi 5